Huyện Krông Bông (Đắk Lắk): Tìm cách gỡ khó cho đồng bào DTTS về tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất

Krông Bông là huyện vùng sâu, vùng xa của tỉnh Đắk Lắk. Toàn huyện 13 xã, 1 thị trấn với 133 thôn, buôn, tổ dân phố. Toàn huyện có 23.864 hộ, 108.996 khẩu, trong đó DTTS có 9.279 hộ, 46.252 khẩu chiếm 42,43% tổng dân số toàn huyện; tổng số hộ nghèo toàn huyện 6.132 hộ, 28.783 khẩu­, chiếm 25,7%, trong đó hộ nghèo đồng bào DTTS có 4.514 hộ, 23.949 khẩu chiếm 48,65%.

Ông Nguyễn Ngọc Pháp - Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Bông cho biết, trong những năm qua, đời sống của người dân nơi đây đã có những biến chuyển tích cực nhờ vào các chương trình, chính sách đầu tư của Đảng, Nhà nước, trong đó phải kể đến nguồn lực đầu tư từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719).

Tuy nhiên thu nhập chính của bà con đồng bào DTTS chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp, do đó tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS vẫn còn cao; tình trạng tảo hôn vẫn còn xảy ra; trình độ nhận thức còn nhiều hạn chế, tập quán canh tác vẫn còn lạc hậu, năng suất chất lượng sản phẩm trên cây trồng, vật nuôi đạt thấp, nguồn thu nhập không ổn định, chưa đáp ứng nhu cầu đời sống hàng ngày; các tệ nạn xã hội vẫn còn xảy ra.

Hiện, trên địa bàn huyện có hàng trăm hộ đồng bào DTTS đang thiếu nhà ở, đất ở, đất sản xuất. Nhằm quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS, trong giai đoạn 2021-2025, huyện Krông Bông được đầu tư 5 tỷ 210 triệu đồng để triển khai thực hiện.

Cụ thể: năm 2023, huyện được đầu tư 2 tỷ 821 triệu đồng. Trong đó, ngân sách tỉnh 236 triệu đồng; ngân sách Trung ương 2 tỷ 585 triệu đồng. Huyện đã phê duyệt hỗ trợ 69 hộ tại 7 xã: Ea Trul, Hòa phong, Dang Kang, Cư Pui, Yang Mao, Yang Reh, Cư Drăm. Trong đó, hỗ trợ đất ở cho 28 hộ tại 2 xã: Dang Kang và Cư Drăm với tổng vốn 1 tỷ 232 triệu đồng. Hỗ trợ nhà ở cho 31 hộ tại 7 xã nói trên với tổng số vốn 1 tỷ 364 triệu đồng. Hỗ trợ đất sản xuất cho 10 hộ tại 2 xã Dang Kang và Yang Mao với tổng vốn 225 triệu đồng.

Năm 2024, huyện Krông Bông tiếp tục được đầu tư 2 tỷ 389 triệu đồng. Trong đó ngân sách tỉnh 164 triệu đồng; ngân sách trung ương 2 tỷ 225 triệu đồng. Huyện cũng đã phê duyệt 10 đối tượng tại xã Dang Kang 440 triệu đồng/10 hộ. Hỗ trợ nhà ở cho 31 hộ tại 7 xã (Ea Trul, Hòa phong, Dang Kang, Cư Pui, Yang Mao, Yang Reh, Cư Drăm) với tổng số vốn 1 tỷ 364 triệu đồng. Hỗ trợ đất sản xuất cho 26 hộ tại 2 xã Dang Kang và Yang Mao với tổng vốn là: 585 triệu đồng. Trong đó xã Dang Kang 112,5 triệu đồng/5 hộ; xã Yang Mao 472,5 triệu/21 hộ. Số vốn còn lại 748 triệu đồng chưa phân bổ.

Tuy nhiên đến nay, huyện mới hỗ trợ cho 31 hộ làm nhà ở với tổng số kinh phí 1 tỷ 364 triệu đồng. Nội dung hỗ trợ đất ở, đất sản xuất chưa thực hiện được.

Nói về khó khăn trong việc giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS, ông Trần Kim Phụng - Chủ tịch UBND xã Yang Mao, (huyện Krông Bông) cho biết: Yang Mao là xã đặc biệt khó khăn, với trên 80% là đồng bào DTTS. Xã có 1 thôn và 6 buôn, trong đó hộ nghèo toàn xã chiếm 45%. Nhu cầu giải quyết đất ở, đất sản xuất cho bà con thì nhiều nhưng quỹ đất 5% của xã không có; việc sang nhượng trong cộng đồng không thực hiện được, vì hộ nào cũng chỉ đủ đất để sinh hoạt, nếu có dư thì họ để dành cho con cái nên không sang nhượng. Hiện nay xã và cộng đồng đang quản lý, bảo vệ 7.000 ha đất 3 loại rừng, quỹ đất này hiện bà con đang canh tác nhưng không cấp cho hộ gia đình được vì Chính phủ không cho phép.

Hơn nữa số tiền hỗ trợ quá thấp nên bà con không đủ mua bán sang nhượng những mảnh đất khác. Theo quy định, về đất ở, nguồn vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ 44 triệu đồng/hộ, mức vay Ngân hàng Chính sách Xã hội là 50 triệu đồng/hộ; về đất sản xuất, ngân sách nhà nước hỗ trợ 22,5 triệu đồng/hộ, mức vay Ngân hàng Chính sách Xã hội là 77,5 triệu đồng/hộ. Hầu hết các đối tượng được hỗ trợ là hộ nghèo nên khó vận động họ đóng góp thêm kinh phí để mua đất ở, đất sản xuất.

Ông Trần Kim Phụng đề nghị Nhà nước định hướng chuyển sang hỗ trợ cho các hộ chuyển đổi nghề, ví dụ như không làm nông thì chuyển sang chăn nuôi hoặc tạo công ăn việc bằng hình thức xuất, khẩu lao động sẽ khả thi và phù hợp hơn.

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc này, ông Nguyễn Ngọc Pháp - Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Bông cho biết: Mức hỗ trợ để mua đất ở xen ghép quá thấp so với giá thị trường nên các hộ dân không thực hiện được và phải chờ UBND tỉnh phê duyệt Phương án sử dụng đất của Lâm trường giao về địa phương quản lý, mới có quỹ đất để tạo mặt bằng hỗ trợ đất ở. Về hỗ trợ đất sản xuất, hầu hết ở các xã, quỹ đất để bố trí đất sản xuất cho người dân cũng không còn.

Trước khó khăn trên, huyện Krông Bông đã có văn bản đề nghị cấp trên điều chỉnh kinh phí đã bố trí hỗ trợ đất ở, đất sản xuất năm 2023, 2024 cho huyện chuyển sang hình thức hỗ trợ khác hoặc chuyển sang hỗ trợ nhà ở giúp địa phương giải quyết tình trạng nhà dột nát, không có nhà ở để người dân sớm ổn định đời sống.

Thanh Nga