Quảng Nam: Kỷ niệm 120 năm ngày sinh ông Nguyễn Trác

Đến dự lễ kỷ niệm có ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam cùng các lãnh đạo nguyên cán bộ Trung ương, lãnh đạo nguyên cán bộ tỉnh Quảng Nam và các lãnh đạo, sở ban, ngành trong tỉnh, người thân gia đình ông Nguyễn Trác.

Đọc diễn văn khai mạc, ông Lương Nguyễn Minh Triết cho biết, ông Nguyễn Trác, bí danh Thiều, sinh ngày 4/11/1904, tại làng Hà Thanh, tổng Hạ Nông, phủ Điện Bàn, nay là làng Hà Tây, xã Điện Hòa, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Cha là Nguyễn Chuẩn, mẹ là Trần Thị Cận. Gia đình có 10 anh chị em. Năm 1908, phong trào chống thuế nổ ra ở Quảng Nam và lan rộng khắp các tỉnh Trung Kỳ, gia đình đã tích cực tham gia phong trào này.

Sau khi học hết năm thứ hai bậc trung học, tháng 6/1927, ông Nguyễn Trác đã thoát ly gia đình, vào Sài Gòn - Gia Định làm công nhân cho hãng buôn “Grands magasins Charner”. Ông Nguyễn Trác đã được số anh em tiến bộ giác ngộ, tuyên truyền về cách mạng giải phóng con người, giải phóng giai cấp, đánh đuổi bọn thực dân, phong kiến. Cuối năm 1928, Nguyễn Trác tham gia tổ chức Công hội đỏ ở hãng “Grands magasins Charner”. Thời gian này, hoạt động của tổ chức Công hội đỏ ở Sài Gòn phát triển mạnh do tác động trực tiếp của cuộc bãi công thắng lợi của hơn 1.000 công nhân xưởng Ba Son dưới sự lãnh đạo của ông Tôn Đức Thắng.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết chia sẻ thêm, được tin cuộc họp toàn kỳ Đại hội Đông Dương sắp họp tại Viện dân biểu Trung Kỳ ở Huế vào ngày 20/9/1936, Ủy ban vận động Đại hội Đông Dương của Quảng Nam chủ trương báo tin cho anh em chính trị phạm cùng biết để ra Huế tham gia cuộc họp nắm tình hình chung về phát động phong trào ở Quảng Nam cho tốt hơn.

Theo sự phân công của ông Nguyễn Trác, một số đại biểu của tỉnh Quảng Nam đã tham gia tích cực vào cuộc họp này, bác bỏ dự thảo của những đại biểu thân Pháp, không công nhận Ủy ban do một số nghị viên đặt ra và lập ra một Ủy ban lâm thời chi nhánh Trung Kỳ của Đại hội Đông Dương. Nhân việc này, các đại biểu Đảng bộ ở một số tỉnh Trung Kỳ đã họp bí mật ở Huế để bàn về những nhiệm vụ của cách mạng và cử ra Xứ ủy lâm thời Trung Kỳ. Ông Nguyễn Trác được cử vào Xứ ủy viên và được phân công làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết nói, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Quảng Nam, phong trào lấy chữ ký tập thể, mít tinh quần chúng phản đối lệnh tăng thuế nổi lên khắp nơi trong tỉnh. Bọn thống trị ở Quảng Nam đã tiến hành bắt bớ các cán bộ, đảng viên mà chúng cho là tổ chức và lãnh đạo phong trào chống lệnh tăng thuế. Ngày 15/11/1938, ông Nguyễn Trác bị địch bắt và kết án một năm tù, giam ở nhà lao Hội An và tăng lên 5 năm vì tội tham gia tổ chức Đảng, âm mưu lật đổ chính quyền. Sau đó, chúng đày đi các nhà lao Quy Nhơn, Buôn Ma Thuột. Đến năm 1943, đồng chí được mãn hạn tù và bị đưa đi an trí ở Đắk Tô (Kon Tum). Tại đây, ông được phân công làm Bí thư chi bộ trại an trí Đắk Tô.

Ông Lương Nguyễn Minh Triết nói thêm, đến đầu năm 1966, để đáp ứng yêu cầu xây dựng và cải tạo xã hội chủ nghĩa cũng như sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Ban Pháp chế Trung ương Đảng được thành lập. Ban Pháp chế Trung ương Đảng có 10 thành viên do ông Trường Chinh làm Trưởng ban; ông Nguyễn Trác được cử làm làm Ủy viên, sau đó được phân công làm Phó Trưởng Ban Thường trực thay ông Hoàng Quốc Việt chuyển công tác khác.

Trong thời gian công tác tại Ban Pháp chế Trung ương, ông Nguyễn Trác đã cùng tập thể lãnh đạo hoàn thành tốt các công việc đề ra và đạt được nhiều thành tích quan trọng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và dân ta thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tháng 4/1979, ông Nguyễn Trác được Đảng và Nhà nước cho nghỉ hưu theo chế độ và sinh hoạt với gia đình tại TP Hà Nội. Nghỉ hưu, sống với gia đình, ông Nguyễn Trác luôn luôn là tấm gương sáng về tinh thần và đạo đức cách mạng cho bà con khối phố. Do tuổi cao, sức yếu, ông đã từ trần ngày 11/8/1986.

“Với những công lao đóng góp, ông được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh; Huân chương Độc lập hạng Nhất; Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quý khác. Ngày 29/3/2013 Chủ tịch nước truy tặng Huân chương Sao vàng cho ông Nguyễn Trác”, ông Lương Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh.

Dịp này, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam tặng quà cho thân nhân gia đình ông Nguyễn Trác; gia đình ông Nguyễn Trác đã hỗ trợ 150 triệu đồng cho quỹ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

Sáng nay, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học ‘Cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Nguyễn Trác’.

Tại Hội thảo, các đại biểu trình bày 25 tham luận của các nhà nghiên cứu, nhà khoa học nghiên cứu, thảo luận và làm sáng tỏ một số nội dung, yêu cầu như: Về truyền thống quê hương, gia đình của ông Nguyễn Trác; Quá trình hoạt động cách mạng và những đóng góp của ông Nguyễn Trác với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và quê hương Quảng Nam - Đà Nẵng; Việc phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng từ tấm gương của ông Nguyễn Trác… qua đó góp phần sưu tầm và bổ sung tư liệu về thân thế, sự nghiệp, quá trình hoạt động cách mạng của ông Nguyễn Trác với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc và quê hương Quảng Nam…

Tấn Thành - Chí Đại