TPHCM đang chịu tốc độ sụt lún 2-5cm mỗi năm
Tình trạng triều cường diễn biến phức tạp, với mức đỉnh triều ngày càng dâng cao, kèm theo tác động của biến đối khí hậu, đang khiến tình trạng sụt lún bề mặt đất của TPHCM trở nên rất đáng lo ngại.
Thông tin được đưa ra tại Hội thảo với chủ đề "Thực trạng vấn đề sụt lún đất và ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế bền vững của TPHCM" vào sáng 8/11.
Phát biểu tại Hội thảo, bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường (TNMT) TPHCM cho biết, nhu cầu rất lớn của TPHCM hiện nay rất cần công cụ để kịp thời dự báo, phát hiện sớm tình trạng sụt lún bề mặt đất. Từ đó, giảm thiểu rủi ro của tình trạng này, vốn đang có diễn biến khá phức tạp.
Không chỉ tình trạng sụt lún, hiện nay TPHCM cũng đang triển khai nhiều giải pháp chống ngập úng do triều cường và mưa lớn. Tuy nhiên, bà Mỹ cũng bày tỏ lo ngại, khi nhiều khu dân cư mới mọc lên gây tác động, ảnh hưởng đến các đối tượng khu dân cư xung quanh. Trong đó, nhà xây sau có xu hướng xây cao hơn nhà xây trước cũng sẽ khiến nguy cơ sụt lún trở lên khó lường và diễn biến phức tạp. "Vì vậy, TPHCM rất cần tham vấn giải pháp để giải quyết tình trạng sụt lún và mong muốn được nhiều chuyên gia, nhà khoa học góp ý, hiến kế giúp cho thành phố", bà Mỹ nhấn mạnh.
Theo Thạc sỹ Nguyễn Thanh Nhuận - Sở TNMT TPHCM, tình trạng sụt lún ở TPHCM diễn biến liên tục từ năm 1990 đến nay, với tốc độ lún tích lũy khoảng 100cm. Tính trung bình, tốc độ lún hiện nay khoảng 2-5cm mỗi năm. Riêng những khu vực tập trung như các công trình thương mại, với tốc độ lún khoảng 7-8cm mỗi năm.
Các kết quả khảo sát và quan trắc, ghi nhận hiện tượng lún trên 10cm trong vòng 10 năm (2005 - 2015) tại các huyện Bình Chánh, phía Nam quận Bình Tân, Quận 8, phía Tây quận 7, phía Tây Bắc quận 2 (cũ), phía Đông quận 12, phía Tây Nam quận Thủ Đức (cũ), phía Tây Bắc huyện Nhà Bè, với tổng diện tích 239km2.
Phễu lún có tốc độ cao tại các mốc ở Trung tâm Văn hóa thể dục thể thao quận Bình Tân là 73,3cm/10 năm; mốc tại Khu công nghiệp Tân Tạo là 73,2cm/10 năm và mốc tại Trung tâm y tế Bình Chánh là 44cm/10 năm.
Tốc độ lún nền đất tại TPHCM đang cao gấp khoảng 2 lần mực nước biển dâng. Hơn nữa, sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng làm cho nguy cơ TPHCM ngày càng "chìm dần" và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển lâu dài của thành phố.
Đối với các nguyên nhân gây sụt lún tại TPHCM, Thạc sỹ Nguyễn Thanh Nhuận cho biết, nền địa chất trên địa bàn có những vùng có tốc độ lún cao trên 10 mm/năm là những nới có nền địa chất yếu, đóng vai trò rất lớn trong việc làm biến dạng mặt đất (lún). Kế đến, tác động của hoạt động giao thông, trong đó có nơi hoạt động giao thông tần suất lớn, tải trọng lớn.
Cũng theo đại diện của Sở TNMT TPHCM, tác động do công trình dân dụng (nhà, chung cư, cao ốc,...) gây lún chỉ có tính nhất thời và bề mặt sẽ ổn định, không bị lún hoặc lún rất ít, đều theo thời gian. Tuy nhiên, tác động do khai thác nước ngầm cũng là nguyên nhân gây sụt lún. Hiện nay, thành phố đã hạn chế tối đa và công suất khai thác nước ngầm cho phép thấp, được kiểm soát, hạn chế tối đa không gây ra hiện tượng sụt giảm mực nước ngầm.
Từ năm 2019, TPHCM đã triển khai dự án “Xác định lại cao độ hệ thống mốc độ cao bị sụt lún trên địa bàn TPHCM”, căn cứ 23 mốc cao độ hạng II do Bộ TNMT cung cấp để khôi phục, xác định lại giá trị cao độ mới vào hệ thống mốc độ cao hạng IV hiện hữu của thành phố (khoảng 800 điểm mốc cao độ cũ).
Cũng theo đại diện Sở TNMT TPHCM, từ năm 2022 TPHCM triển khai xây dựng 4 điểm mốc độ cao thế kỷ, dự kiến hoàn thành vào năm 2025. Các mốc đặt tại khuôn viên Khu công nghệ Phần mềm; khuôn viên UBND xã Nhuận Đức, huyện Củ Chi; khuôn viên Khu văn hóa Láng Le thuộc xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh và Nhà thiếu nhi huyện Cần Giờ.
Việc xây dựng các điểm mốc độ cao thế kỷ (được khoan, chôn sâu tới tầng địa chất ổn định) sẽ giúp đảm bảo phục vụ lâu dài cho công tác quy hoạch, xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM, nhất là ứng phó với biến đổi khí hậu, tình trạng triều cường và sụt lún mặt đất đang diễn biến ngày càng phức tạp trên địa bàn.