Giá khí đốt tăng, châu Âu thêm lạnh

Ngày 1/12, trang tin châu Âu Euronews.com cho biết, thị trường khí đốt châu lục này đang chứng kiến một đợt tăng giá đáng báo động. Chỉ số Trung tâm Giao dịch khí đốt TTF Hà Lan - thước đo quan trọng của thị trường khí đốt châu Âu đã tăng 16% trong tháng 11, đạt mức 46 euro/megawatt-giờ (MWh). Đây là mức cao nhất kể từ tháng 10/2023.

Điều đáng chú ý là giá khí đốt đã có sự biến động mạnh mẽ so với mức đáy vào tháng 2/2024, khi từ 25 euro/MWh “leo lên” mức 47 euro/MWh.

Đợt tăng giá này được cho là kết quả của nhiều yếu tố cộng hưởng, trong đó có việc hạn chế nguồn cung cùng một đợt lạnh bất thường tràn vào khu vực Tây Bắc Âu, khiến nhu cầu sưởi ấm tăng cao đột biến. Cùng lúc đó, sản lượng điện gió suy giảm buộc các nhà máy điện phải chuyển sang sử dụng khí đốt nhiều hơn. Hậu quả là mức dự trữ khí đốt của châu Âu đã giảm xuống dưới 90% công suất.

Trong khi đó, Goldman Sachs lại đưa ra những dự báo không mấy lạc quan về tình hình thị trường khí đốt châu Âu. Ngân hàng này ước tính nhu cầu sưởi ấm có thể tăng thêm 46 triệu mét khối khí đốt mỗi ngày so với năm trước. Điều này có thể khiến mức dự trữ khí đốt chỉ còn 40% công suất vào cuối tháng 3/2025, thấp hơn nhiều so với mức 53% của tháng 3/2024.

Ngày 1/12, Goldman Sachs đã nâng dự báo giá TTF năm 2025 lên 40 euro/MWh, tăng so với mức 34 euro dự báo trước đó. Đặc biệt, trong kịch bản xấu nhất, bao gồm việc trì hoãn các dự án LNG (khí tự nhiên hóa lỏng), nhu cầu cao bất thường từ châu Á và thời tiết khắc nghiệt, giá có thể tăng vọt lên tới 77 euro/MWh.

Chi phí năng lượng tăng cao sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của các hộ gia đình và hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, từ đó có thể cản trở đà phục hồi kinh tế và thúc đẩy lạm phát ở châu Âu. Cùng với đó, các ngành công nghiệp năng lượng cao của châu Âu đang đứng trước nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh so với đối thủ ở những khu vực có chi phí năng lượng thấp hơn.

Giá khí đốt tăng cao đang tạo ra gánh nặng lớn đối với nền kinh tế châu Âu. Ủy ban châu Âu (EC) dự báo rằng tăng trưởng kinh tế của khu vực đồng Euro (Eurozone) trong năm 2025 sẽ đạt 1,3%, cao hơn mức 0,8% của năm 2024. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi kinh tế này vẫn chịu nhiều áp lực từ lạm phát và chi phí năng lượng cao.

EC cũng cho rằng chi phí năng lượng tăng sẽ làm giảm sức mua của người tiêu dùng, đẩy chi phí sản xuất lên cao và ảnh hưởng tiêu cực đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp. Đặc biệt, việc cân bằng giữa nhu cầu năng lượng ngắn hạn và các mục tiêu dài hạn như giảm phát thải khí nhà kính, đang trở thành bài toán nan giải cho toàn khu vực.

Tiến sĩ Mamdouh G.Salameh - chuyên gia kinh tế năng lượng quốc tế nhận định, giá khí đốt tăng cao sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế của châu Âu trong năm 2025, mặc dù để giảm thiểu tác động của giá khí đốt tăng cao, EU đã gia hạn mức giá trần khẩn cấp đối với khí đốt tự nhiên đến cuối tháng 1/2025. Biện pháp này nhằm giảm bớt áp lực chi phí cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời ổn định thị trường năng lượng. Bên cạnh đó, EU cũng đang tích cực đa dạng hóa nguồn cung bằng cách tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ các đối tác lớn như Mỹ, Qatar và Australia.

Tuy vậy, theo Bloomberg, với mức giá hiện tại vẫn được cho là đủ cao để làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt cho các hộ gia đình và gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất. Bloomberg dẫn lời tiến sĩ Markus Krebber - Tổng Giám đốc điều hành của RWE AG nêu bật những lo ngại khi mà nguồn cung khí đốt khan hiếm và rất có thể mùa đông năm nay sẽ chứng kiến những thách thức đáng kể vì các cơ sở dự trữ khí đốt đang cạn kiệt nhanh chóng.

“Dự trữ khí đốt đóng vai trò quan trọng trong những tháng lạnh nhất. Tuy nhiên, lượng dự trữ đang giảm nhanh do nhu cầu sưởi ấm tăng cao trong bối cảnh nhiệt độ thấp và thiếu gió để phát điện” - ông Krebber nói.

Phân tích đến từ Bloomberg cho rằng giá khí đốt vào mùa hè thường được dự kiến đủ thấp để bổ sung cho kho dự trữ, nhưng mới chỉ đầu đông nhưng hiện đã cao hơn giá dự kiến cho cả mùa đông, tính từ tháng 12/2024 đến hết tháng 2/2025.

Trong khi đó, Trung tâm Dự báo thời tiết tầm trung Châu Âu (ECMWF) cho rằng, năm nay mùa đông ở châu Âu không quá lạnh, nhưng do biến đổi khí hậu nên sự cực đoan của thời tiết là rất khó lường. Dự báo tháng 1/2025 nhiệt độ sẽ giảm sâu và xuất hiện nhiều đợt mưa tuyết, nhất là với các quốc gia khu vực Bắc Âu.

“

Cơ quan quản lý mạng điện Bỉ Elia xác nhận sản lượng điện gió trong 10 ngày cuối tháng 11 gần như bằng không, khiến các nhà máy điện chạy bằng khí đốt phải được huy động để bù đắp cho thiếu hụt năng lượng tái tạo. Điều này làm tăng cả nhu cầu và giá khí đốt khi mùa đông đang dần lạnh hơn. Tình hình hiện tại cho thấy giá khí đốt tự nhiên đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ cả yếu tố thời tiết và các diễn biến bất ổn trong khu vực, đặc biệt là xung đột tại Ukraine. Tuy nhiên cũng chưa thể nói châu Âu đang bước vào một cuộc khủng hoảng năng lượng mới.

Thế Tuấn