Vũ khí phòng dịch sốt xuất huyết hiệu quả nhất là vaccine
Nhiều năm nay, dịch sốt xuất huyết vẫn luôn là một trong những mối quan tâm chính trong công tác phòng, chống dịch bệnh của ngành y tế nước ta. Đáng lo ngại hơn khi dịch bệnh ngày càng có diễn biến phức tạp trong những năm gần đây.
Tại cuộc Toạ đàm “Phòng tránh sốt xuất huyết - Những giải pháp nào hiệu quả?” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều ngày 3/12 tại Hà Nội, TS. BS. Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho hay: “Hàng năm, trên thế giới có từ 100 – 400 triệu người mắc sốt xuất huyết với hơn 10.000 ca tử vong. Tính riêng tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 200.000 mắc dịch bệnh này, chưa kể những ca bệnh nặng phải nhập viện, gây ra gánh nặng rất lớn cho sức khỏe và kinh tế của nhân dân. Cục Y tế dự phòng đã có nghiên cứu, đánh giá cho thấy, mỗi người nhập viện vì sốt xuất huyết sẽ tiêu tốn khoảng từ 6-10 triệu đồng. Hiện nay, Cục Y tế dự phòng đang rất quan tâm tới diễn biến của 2 dịch bệnh lưu hành tại nước ta, đó là dịch tay chân miệng và dịch sốt xuất huyết. Đặc biệt là sốt xuất huyết”.
Tại tọa đàm, đánh giá về nguyên nhân khiến tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết diễn biến phức tạp tại nước ta trong những năm gần đây, GS.TS. Vũ Sinh Nam, Cố vấn cao cấp về Sốt xuất huyết, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Tổng Thư ký Hội Y học Dự phòng Việt cho biết, hiện nay có rất nhiều khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh sốt xuất huyết.
“Trước đây, Việt Nam ghi nhận chu kỳ cứ 10-12 năm có một vụ dịch lớn. Thế nhưng, từ năm 2019 – 2023, chúng ta đã ghi nhận 2 vụ dịch rất lớn với hàng trăm ngàn ca mắc. Về mặt dịch tễ của sốt xuất huyết tại nước ta cũng có những thay đổi lớn. Nếu như trước đây, dịch chủ yếu tập trung tại Đồng bằng sông Cửu Long và ven biển miền Trung thì hiện nay dịch đã lan rộng tới những địa phương khác như Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ. Đặc biệt, các địa phương miền Bắc như TP. Hà Nội và một số tỉnh miền núi hiện nay cũng đã ghi nhận sốt xuất huyết lưu hành. Khó khăn tiếp theo là việc phòng chống vector. Sốt xuất huyết do muỗi truyền và nó không giống muỗi truyền sốt rét hay viêm não Nhật Bản là trú động ngoài nhà, muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết trú động trong nhà, thích hút máu người, sinh sản và đẻ trứng dưới nước do con người làm ra. Vì vậy nếu chỉ có y tế, chỉ có chính quyền thì chúng ta không thể diệt được vector truyền bệnh, mà cần sự tham gia tích cực, chủ động của cộng đồng. Tình hình đô thị hóa không được kiểm soát, biến đổi khí hậu làm tăng nhiệt độ toàn cầu đặc biệt là vấn đề giao thông đi lại tạo điều kiện cho dịch bệnh lan rộng cũng là một trong những nguyên nhân khiến dịch bệnh khó kiểm soát”.
Trong bối cảnh đó, ông Hoàng Minh Đức nhấn mạnh: “Vũ khí để phòng chống dịch sốt xuất huyết hiệu quả nhất là vaccine. Việc vaccine sốt xuất huyết Qdenga (Takeda, Nhật Bản) ra đời và được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép lưu hành vào tháng 5/2024 là chìa khóa để giải quyết bài toán phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết tại Việt Nam”.
Trước đó, loại vaccine này đã được cấp phép lưu hành và sử dụng tại hơn 40 quốc gia trên toàn cầu, được đánh giá là vaccine sốt xuất huyết có khả năng phòng bệnh cao trên 80%, phòng đến 90% nguy cơ nhập viện do sốt xuất huyết, chỉ định chủng ngừa cho trẻ em từ 4 tuổi và người lớn, bất kể tình trạng nhiễm sốt xuất huyết trước đây với lịch tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng.
Mặc dù vậy, các chuyên gia cũng lưu ý, để có thể phòng, chống sốt xuất huyết bền vững, bên cạnh tiêm vaccine phòng sốt xuất huyết, người dân cũng cần thực hiện các biện pháp như thường xuyên kiểm tra các vật dụng trong nhà như bình hoa, các thùng, lu, các mảnh vỡ, chai lọ, phế phẩm đọng nước, các vật dụng trữ nước... Các vật dụng này khi không sử dụng cần được lật úp. Việc loại bỏ môi trường sinh sôi, phát triển của muỗi là biện pháp phòng bệnh căn cơ, lâu dài, hiệu quả và tiết kiệm nhất.