Dư địa lớn cho xuất khẩu thủy sản

Duy trì tăng trưởng 10 - 15%

Năm 2024 chứng kiến đà tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, đang tiến sát tới mốc 10 tỷ USD, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển xuất khẩu của ngành này.

Sau khi đạt mức đỉnh 1 tỷ USD trong tháng 10/2024, xuất khẩu thủy sản tháng 11/2024 tuy chững lại nhưng vẫn duy trì tăng trưởng ấn tượng, với giá trị đạt 924 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2023. Lũy kế đến cuối tháng 11/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt gần 9,2 tỷ USD, tăng 11,5% so với năm trước.

Tại buổi tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Xuất khẩu nông sản năm 2024 - Kỷ lục mới, vị thế mới” tổ chức mới đây, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Vasep cho biết, sau một năm 2023 khá trầm lắng, ngành thủy sản đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong năm 2024.

Ông Nam nhấn mạnh, động lực phát triển ngành thuỷ sản đến từ hai nhóm sản phẩm trọng điểm: sản phẩm nuôi trồng và sản phẩm khai thác. Ngay từ đầu năm, các doanh nghiệp và địa phương đã đẩy mạnh chiến lược mở cửa thị trường. Cụ thể, Vasep đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Bộ Công thương để mở rộng thị trường xuất khẩu, tập trung vào các khu vực trọng điểm như Mỹ và châu Âu. Nổi bật trong số đó là xuất khẩu tôm, với giá trị đạt 4 tỷ USD, tăng gần 17% so với năm 2023. Tiếp theo là cá ngừ, Việt Nam đã tận dụng hiệu quả hạn ngạch 11.500 tấn/năm từ thị trường châu Âu, mang lại những kết quả tích cực.

Trên nền tảng thắng lợi của năm 2024, ông Nam nhận định triển vọng xuất khẩu thủy sản năm 2025 là rất khả quan, với nhiều cơ hội tiếp tục mở rộng thị trường và gia tăng giá trị.

“Từ năm 2023 đến nay các ngân hàng có 3 gói tín dụng cho thủy sản, hiện tại đang thực hiện 60.000 tỷ đồng cho các đơn vị vay ưu đãi... Đây là chính sách, cơ hội cho doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch sản xuất, xuất khẩu trong năm tới. Năm nay chúng ta tăng trưởng 13%, từ các cơ hội đang có, năm 2025 chúng tôi dự báo và cố gắng duy trì mức tăng trưởng được 10-15% tương ứng với mức khoảng trên 10 tỷ USD” - ông Nam thông tin.

Gỡ rào cản về chính sách và nguyên liệu

Dù dự báo nhiều triển vọng song theo ông Nam, thuỷ sản là ngành hàng gắn với cả sản xuất và xuất khẩu, do đó việc đầu tiên trong năm 2025 cần chuẩn bị, đó là thuế. Hiệp hội đề nghị ngành thuế quan tâm tới lĩnh vực thuỷ sản, bởi đây là ngành có đặc thù riêng. Đơn cử, khi kiểm tra ngành thuế có yêu cầu cung cấp cả những bảng kê về tàu thuyền từ 10 năm trước, điều này khiến doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn để đáp ứng bởi đã 10 năm thì các chủ tàu khó có thể nhớ được con số hay là nhận được sự hợp tác của họ.

Với ngành hàng cá ngừ, mấy năm trước chỉ loanh quanh ở mức kim ngạch 600-700 triệu USD nhưng năm nay tiệm cận 1 tỷ USD. Nhưng điểm nghẽn của ngành hàng này hiện nay nằm ở Nghị định 37/2024/NĐ-CP, trong đó quy định với cá ngừ vằn được phép khải thác phải từ 0,5m trở lên. Quy định này nhằm bảo vệ nguồn lợi cá ngừ, tránh khai thác cá kích thước quá nhỏ, tuy nhiên thực cá có kích thước trên 0,5m chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong 1 mẻ lưới. Mà khi không đủ kích thước quy định thì doanh nghiệp không mua, ngư dân sẽ không bán được cá. Các nước có nghề khai thác cá ngừ cũng chỉ quy định mùa vụ khai thác chứ không quy định kích thước. Do đó, Vasep bày tỏ mong muốn sửa đổi quy định ở nghị định này để tạo động lực cho ngư dân bám biển khai thác, tăng sản lượng.

“Chúng ta có duy trì được vị thế trên thị trường hay không là nằm ở vấn đề nguyên liệu. Vậy làm sao người dân nuôi cá, nuôi tôm có thể tiếp cận được nguồn vốn để duy trì sản xuất; có được con giống có chất lượng tốt nhằm góp phần giảm giá thành, rất mong có sự hỗ trợ của tín dụng, quy hoạch nuôi trồng, đẩy mạnh khâu sản xuất giống… nhằm giúp nông dân và ngư dân có động lực để duy trì sản xuất, góp phần rất quan trọng cung cấp nguyên liệu vào xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam” - Phó Tổng Thư ký Vasep nhấn mạnh.

Khanh Lê