Cú hích cho công nghiệp đường sắt

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Theo đó dự án với tổng vốn 203.231 tỷ đồng, tương đương 8,37 tỷ USD, phấn đấu hoàn thành chậm nhất năm 2030.

Điểm đầu dự án tại vị trí nối ray qua biên giới (tỉnh Lào Cai), điểm cuối tại ga Lạch Huyện (Hải Phòng), dài gần 391km; chiều dài tuyến nhánh 27,9km, đi qua 9 tỉnh, thành phố gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.

Tuyến đường sắt được đầu tư mới đường đơn, khổ 1,435 m; vận chuyển chung hành khách, hàng hóa; tốc độ thiết kế 160km/h với tuyến chính từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng; 120 km/h với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội; tốc độ 80 km/h với các đoạn tuyến còn lại. Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người

Đánh giá về dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, ông Vũ Hồng Phương - Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt phân tích: Nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa theo trục hành lang Đông - Tây (Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai) rất lớn. Kinh tế - xã hội phát triển theo hành lang vận tải đi qua 9 địa phương chiếm đến 21% GDP, 25% khu công nghiệp trên cả nước. Đây là hành lang kinh tế vận tải quan trọng thứ hai sau hành lang Bắc - Nam.

Theo ông Phương, việc đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ tạo ra thị trường xây dựng với giá trị hơn 4,5 tỷ USD, khoảng 90.000 việc làm trong thời gian xây dựng và khoảng 2.500 việc làm lâu dài.

Còn ông Đặng Sỹ Mạnh - Chủ tịch Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nói khi dự án hoàn thành, đường sắt chắc chắn sẽ trở thành "trục xương sống, động mạch chủ của nền kinh tế", xứng đáng với vai trò của ngành đường sắt như các nước có đường sắt phát triển.

Lãnh đạo ngành đường sắt cho biết, qua nghiên cứu và làm việc với các đối tác liên quan, để tiếp nhận hàng loạt dự án lớn sắp tới, ngành đường sắt xây dựng các đề án, trong đó có đề án tái cơ cấu Tổng công ty đường sắt Việt Nam theo hướng có các tổng công ty con về hạ tầng, vận tải, công nghiệp, và học viện đào tạo.

Đề án đào tạo phát triển nguồn nhân lực đường sắt cả cho đường sắt tốc độ cao, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và đường sắt đô thị, trong đó dự kiến nhu cầu nhân lực cho công tác quản lý, khai thác, bảo trì tuyến đường sắt mới là 16.000 lao động với chi phí đào tạo dự kiến 10.000 tỷ đồng.

Về phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ, Chủ tịch đường sắt Việt Nam cho biết dự kiến nhu cầu đóng mới thiết bị phương tiện đầu máy toa xe giai đoạn 2030-2050 cho đường sắt hiện tại, các tuyến đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là 261 đầu máy, 1.100 toa xe đường sắt tốc độ cao, 1.000 toa xe khách, 7.000 toa xe hàng, 1.500 toa xe đường sắt đô thị…

Chính vì vậy, ngành đường sắt sẽ phân tích công nghệ lõi, an ninh - quốc phòng, công nghiệp vệ tinh, hình thành hệ sinh thái công nghiệp. Phân tích tỉ lệ nội địa hóa, nhập khẩu, xuất khẩu, lắp ráp, chế tạo… cần các chính sách phù hợp.

Ông Mạnh thông tin, qua tính toán sơ bộ, ngành đường sắt đề xuất cây dựng một tổ hợp công nghiệp có diện tích khoảng 200ha trong đó có các phân khu chức năng, dây chuyền sản xuất, lắp ráp. Chi phí xây dựng và thiết bị dự kiến 200 triệu USD (chưa kể đất).

Các dữ liệu cho thấy, ngành công nghiệp đường sắt đang được mở ra với tiềm năng rất lớn. Ông Trần Chủng - nguyên Cục trưởng Cục Giám định nhà nước các công trình xây dựng phân tích rằng nếu các tuyến đường sắt được triển khai đúng kế hoạch sẽ mở ra thị trường lớn xây dựng hạ tầng đường sắt cho các nhà thầu xây dựng và cơ khí đường sắt trong nước sau nhiều năm trầm lắng.

Bên cạnh đó, đây sẽ là những “thao trường” hữu ích để các doanh nghiệp hạ tầng vốn chỉ quen với xây dựng cầu đường tích lũy kinh nghiệm thi công công trình đường sắt để hướng tới tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Còn ông Nguyễn Quang Huy - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cho biết tập đoàn đã hợp tác với các trường đại học trong nước, thành lập Viện đào tạo nghiên cứu Đèo Cả khai giảng chương trình đào tạo chuyên ngành xây dựng đường sắt-metro.

Đặc biệt, thời gian qua, Tập đoàn Đèo Cả cũng đã tổ chức nhiều đoàn công tác học tập dài ngày, nghiên cứu, làm việc với các đơn vị trong nước và các đối tác nước ngoài về tất cả những vấn đề liên quan tới công nghệ, nội địa hóa, chuyển giao công nghệ, liên doanh liên kết.

H.Hương