Tốc độ tiêm vaccine phòng sởi còn chậm trễ

Số ca mắc chủ yếu chưa tiêm vaccine phòng sởi

Bộ Y tế vừa tổ chức cuộc họp khẩn với 63 tỉnh, thành để bàn giải pháp phòng, chống dịch sởi. Theo thông tin tại hội nghị, từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận gần 40.000 trường hợp nghi sởi, 5 ca tử vong liên quan đến sởi. Số ca nghi sởi ghi nhận cao nhất tại miền Nam (57%), miền Trung (19,2%), miền Bắc (15,1%), Tây Nguyên (8,7%).

Một số tỉnh, thành phố có số ca mắc xu hướng tăng cao gồm Cao Bằng, Nghệ An, Quảng Nam, Đà Nẵng, Kon Tum, Đồng Tháp… Hầu hết số ca mắc bệnh ở nhóm trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi (72,7%). Chủ yếu bệnh nhân mắc sởi đều không được tiêm vaccine phòng bệnh sởi hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (chiếm hơn 95%).

Bộ Y tế cho hay, thời gian qua đã ban hành các kế hoạch phòng, chống dịch bệnh và triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine sởi cho trẻ từ 1 - 10 tuổi và các nhóm nguy cơ cao. Từ đầu năm 2025, chiến dịch tiêm chủng đã được mở rộng tại 31 tỉnh, thành phố, nhằm đảm bảo việc bao phủ vaccine cho nhóm đối tượng dễ mắc bệnh. Các chiến dịch tiêm chủng đặc biệt đã được triển khai tại những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp hoặc có nguy cơ cao như các tỉnh miền núi, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác truyền thông, vận động người dân đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đồng thời, chú trọng vào công tác tiêm bù, tiêm vét cho những đối tượng chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ.

Chậm tiêm chủng, khoảng trống miễn dịch lớn

Theo ông Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), sởi là bệnh đặc thù, tốc độ lây nhanh hơn cả Covid-19, nguy cơ lây lan rất cao; chỉ có bao phủ tiêm chủng vaccine đạt trên 95% mới ngăn chặn được tốc độ lây lan, tạo được miễn dịch cộng đồng và giảm dịch bùng phát trong cộng đồng.

“Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá tỷ lệ tiêm chủng không đạt mức độ bao phủ cần thiết là 95% thì không ngăn được các đợt bùng phát, bệnh tật, tử vong và loại trừ bệnh sởi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, nhiều địa phương tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ các vaccine mới đạt khoảng 50%, có nơi cuối tháng 2 và tháng 3 mới vừa phê duyệt kế hoạch chiến dịch tiêm vaccine sởi, chậm bố trí kinh phí mua các vật tư tiêm chủng, nên tạo khoảng trống miễn dịch. Có thể nói, tốc độ tiêm vaccine sởi chậm hơn tốc độ lây lan dịch” - ông Đức phân tích.

Bên cạnh đó, các trường hợp mắc bệnh khi chưa đến độ tuổi tiêm chủng (hơn 9,9% trẻ dưới 9 tháng tuổi) làm tăng thêm nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đồng thời, cũng theo ông Hoàng Minh Đức, một bộ phận người dân chủ quan, lơ là, không đưa trẻ đi tiêm chủng vaccine đầy đủ, đúng lịch và hiện tượng “anti vaccine” xuất hiện và có xu hướng gia tăng, nhất là ở các đô thị lớn cũng là một trong những nguyên nhân khiến dịch bệnh lây lan mạnh.

Cũng tại hội nghị, Đại diện WHO tại Việt Nam và Trưởng đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNCIEF) tại Việt Nam cho rằng, một số khu vực tại Việt Nam có khoảng trống miễn dịch đối với sởi. Do đó, Việt Nam cần đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine; tiến hành đợt tiêm bù, tiêm vét vaccine phòng sởi trên toàn quốc, mở rộng nhóm tuổi được tiêm vaccine, không để bỏ sót đối tượng.

Dịch bệnh diễn biến khó lường

Bộ Y tế dự báo, thời gian tới sẽ tiếp tục ghi nhận nhiều ca sốt phát ban nghi sởi tại các tỉnh, thành phố trên cả nước, đặc biệt ở một số tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế khó khăn, những tỉnh có tỷ lệ tiêm vaccine phòng sởi thấp.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, bệnh sởi lây truyền rất nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi. Trung bình 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12 - 18 người khác và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%.

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong, bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng…

Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố ưu tiên đảm bảo nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống bệnh sởi, đặc biệt là đối với các đối tượng trẻ em chưa đến độ tuổi tiêm chủng hoặc chưa tiêm đủ mũi vaccine. Các địa phương cũng cần tăng cường công tác truyền thông, vận động người dân tiêm chủng đầy đủ và chủ động phòng ngừa bệnh sởi.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố rà soát các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp để tổ chức tiêm bù, tiêm vét, và đảm bảo không để dịch bệnh lây lan rộng.

Đức Trân