Phát triển nhà ở xã hội: Kỳ vọng tăng mạnh nguồn cung
Với những chính sách thông thoáng mà nhà quản lý đưa ra, cùng sự chung tay của các doanh nghiệp bất động sản, kỳ vọng nguồn cung nhà ở xã hội sẽ tăng mạnh, mục tiêu đạt 1 triệu căn nhà ở xã hội là hoàn toàn khả quan.
Gỡ nút thắt quỹ đất
Theo Bộ Xây dựng, cả nước hiện có 657 dự án nhà ở xã hội (NOXH) được triển khai, quy mô 600 nghìn căn. Trong đó, đã hoàn thành 103 dự án, với khoảng 67 nghìn căn.
Như vậy, đối với sản phẩm đã hoàn thành, đến nay tổng số căn hộ mới chỉ đạt khoảng 7% so với mục tiêu của Đề án phát triển 1 triệu căn NOXH đến 2030.
Đồng thời, cả nước hiện đã khởi công xây dựng 140 nghìn dự án, với quy mô khoảng 125 nghìn căn. Các dự án đươc chấp thuận chủ trương, đến nay có khoảng 414 dự án, với quy mô 406 nghìn căn. Tổng số căn NOXH đã khởi công và hoàn thành đến thời điểm này đạt khoảng 45% so với mục tiêu.
Thống kê từ Bộ Xây dựng cũng cho biết, trên cả nước hiện đã quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737ha đất làm NOXH ở các tỉnh, thành. Nhiều địa phương đã quan tâm, dành quỹ đất NOXH tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đáp ứng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội như: Đồng Nai (1.064ha), Quảng Ninh (666ha), Hải Phòng (336ha), Bình Dương (408ha)...
Với những động thái từ các địa phương, có thể thấy việc tăng nguồn cung NOXH đang được quan tâm đặc biệt. Tuy nhiên, kết quả vẫn chưa được như mong đợi. Theo ông Lê Văn Bình - Phó cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hai khía cạnh vướng mắc, tồn tại về NOXH là chính sách và thực hiện chính sách. Ví dụ, NOXH theo Luật Đất đai 2013 quy định quỹ đất cho NOXH không phải qua đấu giá, chỉ giao đất, nhưng Luật Nhà ở 2014 quy định phải đấu thầu, điều này khiến mất thời gian, kéo dài.
Ngoài ra, vấn đề tồn tại trong chính sách là quy hoạch, do quy định của Nhà nước về NOXH. Quỹ đất dành cho NOXH trước đây còn mang tính chất thụ động, trung ương đưa quy hoạch đất đai, các địa phương có chỉ tiêu và dựa trên đó là quy định bao nhiêu % là quỹ đất cho phát triển NOXH.
“Trong các luật mới, Nhà nước đã cho địa phương chủ động hơn trong quy hoạch đất dành cho NƠXH. Theo đó, Quy định Luật Nhà ở 2014 nêu rõ các địa phương, các dự án phải dành 20% quỹ đất, diện tích dành cho NOXH, có chỗ lại cho quy định bằng tiền và nhiều chỗ khác hiện không thực hiện" - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai cho hay.
Sắp có nghị quyết thí điểm về chính sách NOXH với nhiều ưu đãi?
Ngày 3/4, trao đổi về vấn đề này, ông Vương Duy Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng cho biết, Bộ đang nghiên cứu và chuẩn bị trình Chính phủ, rồi tiếp tục trình Quốc hội một nghị quyết thí điểm về chính sách NOXH, trong đó có nhiều ưu đãi hơn về thủ tục đầu tư, lãi suất vay cũng như mở rộng đối tượng thụ hưởng. Đặc biệt, các quy trình liên quan sẽ được rút ngắn nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án.
“Chính phủ dành sự quan tâm đặc biệt đến việc phát triển NOXH, nhà ở giá rẻ cho người trẻ. Trong thời gian qua và sắp tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục tổ chức nhiều đoàn công tác nhằm đôn đốc việc triển khai các dự án tại địa phương” – ông Dũng nói.
Để phát triển NOXH giai đoạn 2021 - 2030 hiện có khoảng 15 tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản lớn đăng ký tham gia phát triển NOXH với hơn 1.500.000 căn hộ.
Đi đầu là Vinhomes, đơn vị này cam kết phát triển 500.000 căn NOXH với giá bán dưới 1 tỷ đồng mỗi căn tại các vùng ven. Tập đoàn Hưng Thịnh cũng công bố sáng kiến nhà ở vừa túi tiền.
Tập đoàn Gỗ Trường Sơn, Đồng Tâm Group cũng xây dựng 100.000 căn hộ NOXH có giá từ 20 triệu đồng/m2 tại TPHCM và các vùng lân cận như Long An, Bình Dương và Đồng Nai.
Tập đoàn Hoàng Quân đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ xây dựng được 50.000 căn NOXH và đến nay đã triển khai xây dựng chuỗi 24 dự án NOXH với hơn 35.000 sản phẩm.
Nhiều tập đoàn lớn khác cũng cam kết triển khai hàng nghìn căn NOXH để giải "cơn khát" nhà ở giá rẻ...
Một số dự án cũng đang được triển khai tại các tỉnh thành như Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hà Nam… với tổng quy mô hơn 10.000 căn và đang có sẵn khoảng 3.000 căn có thể bàn giao với giá bán từ 8 - 10 triệu đồng/m2.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM nhận định, nhiều chủ đầu tư lớn tham gia phát triển NOXH giúp phân khúc này có sức sống hơn và đó là hành động thiết thực hưởng ứng sự vận động của Chính phủ, giúp người thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà.
Chưa kể thị trường đang chứng kiến tình trạng giá nhà tăng phi mã do nguồn cung khan hiếm trong khi nhu cầu rất lớn. Hiện nay, số lượng NOXH tại TPHCM chỉ khoảng 6.000 căn, quá ít so với nhu cầu thực tế. Do vậy TPHCM và Hà Nội cần đẩy mạnh gia tăng nguồn cung. Nếu đề án xây dựng 1 triệu căn NOXH thành công, đây sẽ là một yếu tố quan trọng giúp cân bằng thị trường.
Ông Châu mong muốn Quốc hội và Chính phủ tiếp tục ban hành các nghị quyết, nghị định để tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các dự án bất động sản, như đã thực hiện trong thời gian qua. Hàng trăm, thậm chí hàng nghìn dự án đang bị đình trệ; nếu được khơi thông, sẽ giúp tăng nguồn cung nhà ở đáng kể. Mỗi năm cần hoàn thành 150.000 căn NOXH.
Theo TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ quốc gia, sở dĩ NOXH chưa thực sự phát triển là do lâu nay chúng ta vẫn coi NOXH như một việc từ thiện, làm cũng được, không làm cũng được. Tuy nhiên, quan điểm này hiện đã thay đổi. Cụ thể, Chính phủ liên tục giao chỉ tiêu xây dựng NOXH. Để hoàn thành được mục tiêu này vào năm 2030 thì tiến độ phải đẩy lên. Theo đó, từ nay đến năm 2023 mỗi năm phải hoàn thành được 150.000 căn. Để thực hiện được điều này, theo ông Lực, nhiều vấn đề liên quan đến phát triển NOXH đã được quan tâm tháo gỡ.
Theo quy định mới thì quy trình thủ tục cơ bản được tháo gỡ 3 điểm quan trọng, do đó, cơ chế tiếp cận NOXH đã thông thoáng hơn nhiều: Tháo gỡ được quy định về xác nhận nơi ở; định mức thu nhập để được mua NOXH đã được tăng lên (tăng từ 11 triệu lên 15 triệu đồng); không phải xin xác nhận không phải nộp thuế thu nhập.
Tại Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ chủ trì họp với các doanh nghiệp lớn về NOXH mới đây đã bàn, nghiên cứu phương án chỉ định thầu đối với một số chủ đầu tư đáp ứng được một số tiêu chí.
“Bên cạnh đó, về quy hoạch, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương khi bố trí quy hoạch NOXH không được bố trí ở chỗ đồng không mông quạnh, bố trí đất cho NOXH phải là nơi đáng sống” - ông Lực nhấn mạnh đồng thời gợi ý, theo thống kê hiện đang có khoảng 1.500 dự án bất động sản đang bị bỏ hoang, lãng phí, nếu giải quyết được thì giảm thiểu lãng phí rất lớn, trong đó có thể xem xét một số dự án thương mại bị bỏ hoang chuyển sang NOXH.
Nhiều ý kiến cho rằng lợi nhuận của chủ đầu tư được giới hạn trần 10% có thể không hấp dẫn doanh nghiệp, có ý kiến đề xuất tăng lên mức 13%, theo ông Lực, lợi nhuận không phải là vấn đề tiên quyết.
Theo đó, hiện nay cần tập trung giải quyết đẩy nhanh thủ tục phê duyệt dự án, thủ tục mua nhà hơn là vấn đề lợi nhuận, vì hiện nay chủ đầu tư cũng đã được hưởng các ưu đãi khác trong triển khai NOXH.
Ví dụ, giải quyết thời gian thủ tục từ 4 năm xuống chỉ còn 1 năm, bớt đi 3 năm. 3 năm đó là khoảng thời gian doanh nghiệp làm thêm được nhiều việc khác, chắc chắn có lợi hơn nhiều so với 3% lợi nhuận.
Ông Vương Duy Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng):
Tìm cách cải thiện nguồn cung
Việc tiếp cận quỹ NOXH còn nhiều hạn chế, do nguồn cung trong thời gian qua vẫn chưa nhiều. Trong khi đó, nhu cầu NOXH cho các đối tượng thuộc diện thụ hưởng lại rất lớn.
Nhu cầu cao nhưng khả năng tiếp cận của người dân còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, việc phát triển NOXH đang được triển khai quyết liệt nhằm gia tăng nguồn cung, từng bước đáp ứng nhu cầu thực tế của người lao động thu nhập thấp.
Trong thời gian tới, nhiều dự án NOXH tại Hà Nội, TPHCM và các đô thị lớn sẽ tiếp tục được triển khai. Bên cạnh đó, với sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành và sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, nhu cầu về NOXH sẽ từng bước được đáp ứng tốt hơn trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Huy Vũ - Cố vấn Tổng Giám đốc Công ty CP Bất động sản Seaholdings:
Tạo điều kiện cho người trẻ tiếp cận nhà ở
3 yếu tố then chốt trong phát triển dự án bất động sản là nguồn vốn, pháp lý dự án và quỹ đất. Vì vậy, rất mong Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại có thể ban hành những chính sách tín dụng ưu đãi, tạo điều kiện để người trẻ dễ dàng tiếp cận và có cơ hội sở hữu nhà ở.
Bên cạnh đó, tôi cũng mong các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các dự án sớm hơn. Nếu doanh nghiệp được giao đất sạch, được hỗ trợ về thủ tục đầu tư, thì chắc chắn chúng tôi sẽ rút ngắn thời gian triển khai và đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn, với mức giá hợp lý hơn cho người dân.