Hoạ sĩ Nguyễn Thu Hương: Tìm kiếm cái đẹp không giới hạn

Mỗi lần triển lãm, Nguyễn Thu Hương đều mang những sắc thái sáng tác mới trên lụa, tưởng ngẫu hứng mà nằm trong niêm luật ý thức rất mạnh mẽ.

Nguyễn Thu Hương, sinh năm 1979, con gái họa sỹ Nguyễn Sinh Kung, từ Thái Bình lên Hà Nội lập nghiệp. Người mà nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng nhận xét: “có vẻ Đương đại hơn những người bạn Lacameo của mình. Cô thể hiện trên lụa cái nhìn của thế hệ 7X, rất trực diện, không nhiều băn khoăn với tính truyền thống của tâm lý Việt và cả lối vẽ Modern Art. Con người là phần cấu thành của một xã hội công nghệ và kỹ thuật số cũng sâu sắc thân phận không kém con người của đồng áng và làng xã. Thu Hương mạnh mẽ và dịu dàng theo cách riêng, hướng đến cái mới nhất của thẩm mỹ và cách quan sát phi logic của không gian hội họa chỉ là cho hội họa và tâm trạng”.

Nguyễn Thu Hương là nữ hoạ sĩ có phong thái làm việc nhẹ nhàng, ngỡ vô ưu, chầm chậm đầy nhẫn nại với mỗi nét trên lụa. Chỉ trong 5 năm, từ 2019 với triển lãm cá nhân lần thứ nhất tại Hà Nội, triển lãm cá nhân lần thứ hai, thứ ba tại Sài Gòn, lần lượt vào năm 2021, 2022. Cho đến ngày 11/5/2025 là triển lãm cá nhân lần thứ tư mang tên “Hương của lụa”. “Chủ đề phụ nữ xuyên suốt trong các sáng tác của tôi” - hoạ sĩ Nguyễn Thu Hương chia sẻ - “Tôi luôn nghi ngờ và hoài nghi về bản thân trong quá trình làm nghệ thuật. Sự hấp dẫn của nghệ thuật là sự tìm kiếm cái đẹp không bao giờ có giới hạn, đôi lúc tôi nghi ngờ khả năng của mình, băn khoăn vì không nói hết được những điều tôi cảm thấy… cứ như vậy, mỗi bức tranh ra đời”.

Cũng như tất cả sinh viên học hội họa, sau khi ra trường, Nguyễn Thu Hương luôn muốn tìm lối đi riêng cho bản thân. Nhiều người bạn sớm định hình được phong cách khi còn theo học, còn chị, tự nhận mình là chậm chạp. Hương từng vừa học vừa làm nhiều tranh đồ hoạ, rồi vẽ sơn dầu, sơn mài, lụa theo đúng chuyên môn ngành học về hội hoạ... Cho đến khi tốt nghiệp Cao học năm 2012, Nguyễn Thu Hương quyết định chọn lại chất liệu lụa, vì khi làm bài tốt nghiệp đại học, chị cũng chọn chất liệu này. Hai kỳ tốt nghiệp đều chọn lụa để vẽ, lụa trở thành chất liệu sáng tác chính của Hương.

“Tôi đã từng thử các chất liệu và một số thủ pháp đồ họa, ban đầu tôi chọn vì ít người theo đuổi chất liệu lụa, về sau tôi thấy mình nên có đóng góp dù nhỏ bé với chất liệu này”, Nguyễn Thu Hương tâm sự.

Ngắm mỗi bức lụa của Hương, dù không chủ ý kết hợp kỹ thuật đồ hoạ và vẽ tranh trên lụa, nhưng có thể thấy được sự nhuần nhuyễn hoà quện đan xen giữa hai kỹ thuật này, khi chị làm phác thảo, có tổ hợp nét, mảng, và khoảng trống... Vẽ trên lụa đòi hỏi kỹ thuật cùng sự công phu, cẩn trọng, khi hiểu về chất liệu, hoạ sĩ sẽ có sự chủ động hơn trong sáng tạo. Để vẽ trên lụa, đầu tiên, Hương làm phác thảo trên giấy, vẽ chì hoặc mầu nước hay mầu bột, phấn mầu... Sau đó, chị làm tiếp hình và nét kỹ hơn rồi vẽ lên lụa. Nhờ việc chủ động từ phác thảo, trong quá trình vẽ, chị có thể làm khác lúc đầu một cách ngẫu hứng:

“Khi đã có ý tưởng trong đầu, việc khó nhất là tìm hình để thể hiện được ngôn ngữ hội hoạ trong tranh, công đoạn này lâu nhất” – nữ họa sĩ cho biết - “Sau đó vẽ màu trên lụa lại như một khám phá nữa đối với tôi, nên bị cuốn theo và miên man trong đó”.

Từ mỗi hình khối đến chi tiết nhỏ trong tranh, cần rất cẩn thận để không bị hỏng nét vẽ trên lụa, hoặc nếu có bị hỏng mà vẫn vẽ tiếp tục được, với Nguyễn Thu Hương, chỉ có sự luyện tập thường xuyên. Trong tranh lụa, Hương thường chú trọng sự tổng hoà về các gam màu. Chị thích những gam màu lạnh, trung tính. Tuy nhiên, nhiều khi mầu sắc còn do tâm lý, tình cảm bên trong chị vào thời điểm đó. Vì thế, Hương rất tự nhiên khi dùng mầu.

Trong triển lãm lần thứ tư này, Hương mang đến những bức phá cách trên lụa. Các sợi lụa tết thắt, tua rua trở thành một phần biểu đạt đầy sức sống trong tranh. Kết hợp với tranh vẽ, Hương mong muốn người xem có được cảm giác chất liệu lụa của bức tranh như lan tỏa đâu đó trong không gian. Vì vậy, bằng những thao tác thủ công như bện, tết, thắt nơ, buộc... đã mang tới những điều mới mẻ, khiến chị muốn khám phá chất liệu lụa nhiều hơn. “Tôi tách sợi lụa rồi bện, tết, thắt chúng lại ở vị trí có chủ đích trong ý đồ bố cục và điểm nhấn” - Hương tâm sự - “Những thể nghiệm này không chỉ tạo một bề mặt mới mẻ cho tranh lụa, nó còn là sự bứt phá khỏi không gian hai chiều cố hữu, tăng cảm nhận về chất liệu cả trên phương diện thị giác và vật chất”.

Bức “Tứ tấu” được trưng bày trong triển lãm lần này là một thử nghiệm mới với Hương. Khi làm phác thảo, chị vẽ những khuôn mặt bình thường của các cô gái, sau đó, chị thay đổi hình và lược bớt, vẽ trên hai lớp lụa chồng lên nhau để ra hiệu quả.

Nhà sưu tập, tác giả cuốn sách "Hương của Lụa" Trần Hậu Tuấn phân tích: "Sở dĩ Hương thử nghiệm cách biểu đạt này cũng là vì đặc tính của lụa gợi cho chị một khung cảnh phân tầng, như thể một khuôn cửa với những tấm màn cửa lấp ló các hình thể gợi cảm phía sau”.

Trong triển lãm này, hoạ sĩ Nguyễn Thu Hương kết hợp với hoạ sĩ sơn mài Phạm Tuấn Tú. Ngoài những phương thức quen thuộc, triển lãm “Hương của lụa” còn có 4 bức lụa đựng trong hộp sơn mài có hoạ tiết do hoạ sĩ Phạm Tuấn Tú thực hiện. Hoàn thiện ý tưởng từ năm 2019 đến nay, với chị, đó là "sự dịch chuyển". Thời gian này, Hương vẫn dành nhiều thời gian tập trung hoàn thiện những bức tranh mới. Chị chọn chất liệu lụa để gắn bó biểu đạt những tư tưởng cảm xúc và tiếp tục tìm hiểu về kỹ thuật thể hiện.

“

Triển lãm cá nhân:
2019: "Lụa của Hương" tại Phòng trưng bày chuyên đề - Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội
2021: "Hương Lụa" tại Huyen Art House -TP Hồ Chí Minh
2022: "Hương" tại Eight Gallery - TP Hồ Chí Minh
2025: "Hương của Lụa" tại Eight Gallery - TP Hồ Chí Minh từ 12/5 đến 12/6/2025.

Việt Quỳnh