Bổ sung quy định liên quan đến điều tra, truy tố vắng mặt

Theo Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến, căn cứ các chủ trương của Đảng, Nhà nước, với phạm vi, quan điểm xây dựng dự án Luật nêu trên, xác định dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTHS với các định hướng lớn.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTHS về tên gọi, thẩm quyền, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự và các cơ quan, tổ chức khác có liên quan đến hoạt động tố tụng hình sự để thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; có rà soát, đối chiếu các nội dung về tổ chức bộ máy và thẩm quyền của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan khác trong các luật dự kiến được ban hành cùng thời điểm (Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự) để bảo đảm đồng bộ, thống nhất.

Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến thời hạn giám định. Bổ sung quy định liên quan đến điều tra, truy tố vắng mặt để giải quyết vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn. Sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến thi hành án tử hình theo kết luận của Bộ Chính trị, giải quyết vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn thi hành hình phạt này.

Theo đó, dự thảo Luật gồm 2 điều với các nội dung cơ bản như: sửa đổi, bổ sung 106 điều luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan có liên quan. Cụ thể, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy Cơ quan điều tra từ mô hình 3 cấp (cấp bộ, cấp tỉnh và cấp huyện) chuyển thành 2 cấp (cấp bộ và cấp tỉnh) tại các điều: 4, 37, 150, 163, 225, 487.

Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay khi không tổ chức Công an cấp huyện, phù hợp với quy mô của Công an xã sau sắp xếp, tại Điều 37 BLTTHS, bổ sung quy định Điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã được phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án ít nghiêm trọng, nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã có một số nhiệm vụ, quyền hạn như Thủ trưởng Cơ quan điều tra.

Sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến việc sắp xếp, điều chỉnh về tên gọi và bộ máy của các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra (Hải quan, Kiểm lâm, Kiểm ngư) tại Điều 35.

Cùng với đó, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy Viện kiểm sát nhân dân từ mô hình 4 cấp (tối cao, cấp cao, cấp tỉnh, cấp huyện) thành 3 cấp (tối cao, cấp tỉnh và khu vực) tại các điều: 4, 20, 110, 113, 172, 173, 239, 341, 400, 476, 487, 503.

Đồng thời sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy Toà án nhân dân từ mô hình 4 cấp (tối cao, cấp cao, cấp tỉnh, cấp huyện) thành 3 cấp (tối cao, cấp tỉnh và khu vực) tại các điều: 4, 113, 262, 268, 275, 344, 346, 347, 352, 364, 372, 373, 380, 382, 477, 478, 501, 502. Trong đó, điều chỉnh quy định về thẩm quyền xét xử của Toà án nhân dân theo nội dung Đề án về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Tòa án nhân dân đã được Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng kết luận.

Riêng thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự vẫn giữ nguyên. Bởi vì đề án về hệ thống cơ quan tư pháp trong Quân đội đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 do Quân ủy Trung ương trình, đã được Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương thông qua và các ý kiến của Bộ Quốc phòng, Toà án nhân dân tối cao đều theo hướng đề nghị giữ nguyên thẩm quyền của Tòa án quân sự các cấp. Kết luận của Bộ Chính trị và Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 11 cũng khẳng định giữ nguyên tổ chức, bộ máy của Tòa án quân sự, Viện kiểm sát quân sự.

Sửa đổi, bổ sung các quy định khác có liên quan (quan hệ phối hợp, giao gửi quyết định, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, không tổ chức Nhà tạm giữ, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, đổi tên Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước) tại các điều: 71, 75, 76, 111, 113, 114, 119, 120, 121, 122.

Việt Thắng