Vai trò người dân trong phòng ngừa, ứng phó thiên tai

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, năm 2024, thiên tai diễn biến khốc liệt, cực đoan, xảy ra trên nhiều vùng miền, gây tổn thất nặng nề về người, tài sản và đời sống nhân dân. Thiên tai khiến 519 người chết, mất tích và thiệt hại kinh tế ước tính hơn 89.000 tỷ đồng.

Nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ tháng 7 năm nay, bão và áp thấp nhiệt đới bắt đầu hoạt động ở khu vực biển Đông, tổng lượng mưa ở hầu hết các khu vực được dự báo tương đương hoặc cao hơn trung bình nhiều năm. Do đó, các địa phương cần đầu tư đúng mức vào việc xây dựng năng lực cộng đồng, tạo sự liên kết và chủ động trong phòng, chống thiên tai từ cơ sở, từ đó góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh vai trò trung tâm của người dân trong phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Đồng thời phải xây dựng một cộng đồng bền vững để vừa giảm nhẹ được rủi ro thiên tai vừa là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững.

“Sự bền vững đến từ chủ động, năng lực tự bảo vệ và tinh thần đoàn kết, sẻ chia trong cộng đồng. Cộng đồng là nơi đầu tiên chịu tác động khi thiên tai xảy ra, nhưng cũng là lực lượng đầu tiên đứng lên ứng phó và phục hồi” - ông Hiệp cho biết và nhấn mạnh, để làm được điều đó thì mỗi người dân cần nhận thức rõ rủi ro do thiên tai gây ra, mỗi thôn, bản cần có phương án sẵn sàng, và tinh thần tương thân tương ái được phát huy thì năng lực chống chịu sẽ ngày càng vững chắc, trong đó vai trò cầu nối xuyên suốt của các thế hệ tuổi trẻ rất quan trọng cho hiện tại và tương lai trong công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

Bà Silvia Danailov - Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam cho rằng, khả năng chống chịu thiên tai bắt đầu từ mỗi cá nhân, mỗi gia đình và mỗi ngôi trường.

Theo bà Silvia Danailov, xây dựng cộng đồng bền vững và có khả năng thích ứng với thiên tai cần ưu tiên 4 nội dung chính: Hệ thống giảm nhẹ rủi ro thiên tai được thiết kế nhằm bảo vệ tốt hơn cho trẻ em; kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng và thích ứng với khí hậu đặt sự an toàn, phúc lợi và tiếng nói của trẻ em ở vị trí trung tâm; củng cố hệ thống cảnh báo sớm để tiếp cận được mọi trường học, gia đình và trẻ em trên toàn quốc; đầu tư ngay từ hôm nay vào các kế hoạch thích ứng và ứng phó do địa phương dẫn dắt, phản ánh nhu cầu cụ thể của trẻ em, phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương.

Lào Cai là một trong những địa phương chịu nhiều thiệt hại về thiên tai, năm 2024 thiên tai khiến 144 người chết, 12 người mất tích, 106 người bị thương, thiệt hại trên 19.000 căn nhà và hơn 10.000 ha sản xuất nông, lâm nghiệp tại Lào Cai. Ước tính tổng thiệt hại về kinh tế lên đến trên 7.572 tỷ đồng.

Xuất phát từ thực tế đó, tỉnh Lào Cai xác định phòng, chống thiên tai là nhiệm vụ thường xuyên, cấp bách, liên tục cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Với phương châm “4 tại chỗ”, hành động sớm và hiệu quả, tỉnh Lào Cai đã chủ động triển khai nhiều giải pháp toàn diện: Từ quy hoạch, đầu tư hạ tầng, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, truyền thông cộng đồng, đến việc đặc biệt quan tâm tới nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em…

Ông Đinh Văn Thơ - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai cho biết, UBND tỉnh đã xây dựng hệ thống phòng, chống thiên tai từ cấp tỉnh đến cơ sở, nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng, chống thiên tai và có nhiều hoạt động cụ thể để kết nối cộng đồng. Đó là đảm bảo sinh kế của người dân; tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức về mức độ nguy hiểm của thiên tai để người dân chủ động phòng, chống, giảm thấp nhất những tác động bất lợi do thiên tai gây ra. Khi từng người dân hiểu rõ rủi ro, từng thôn bản có phương án sẵn sàng và tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau được phát huy thì năng lực chống chịu trước thiên tai của toàn xã hội sẽ càng bền vững.

Thái Nhung