Đảm bảo hài hòa trong phát triển du lịch hang động
Tỉnh Quảng Ninh đang tham vấn các chuyên gia, nhà quản lý nhằm hạn chế những tác động tiêu cực, khai thác hài hoà giá trị riêng có của các hang động nhằm tạo ra những sản phẩm du lịch mới hấp dẫn du khách.
Ngày 4/6, show diễn thực cảnh kết hợp ẩm thực "Đi tìm dấu ngọc" đã được ra mắt tại hang Ngọc Rồng (hay còn gọi là hang Dơi) thuộc Khu di tích và danh thắng Vũng Đục (TP Cẩm Phả).
Đây là dự án do Công ty Cổ phần tập đoàn du thuyền cao cấp châu Á (APC Corporation) phối hợp cùng Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng tổ chức thực hiện và khai thác.
Show diễn dài khoảng 60 phút, kết hợp giữa múa đương đại, xiếc điêu luyện cùng hiệu ứng ánh sáng, âm thanh hiện đại trong không gian hang động độc đáo đã để lại nhiều ấn tượng cho du khách thưởng thức.
“Đi tìm dấu ngọc” không chỉ là một trải nghiệm nghệ thuật thú vị mà còn là sản phẩm du lịch văn hóa mới mẻ, thu hút du khách của Quảng Ninh, đồng thời mở đầu cho xu hướng biểu diễn nghệ thuật trong không gian hang động tại Việt Nam.
Theo ông Nguyễn Lâm Nguyên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ninh, sản phẩm du lịch này đã thể hiện được tinh thần của Nghị quyết số 17 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững, trong đó xác định: "Phát triển công nghiệp dịch vụ, công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí dựa trên nền tảng công nghiệp sáng tạo được tổ chức sản xuất ở trình độ cao" là một trong ba khâu đột phá.
Tháng 4/2025, liên danh Công ty TNHH Hang Ngọc Rồng (thuộc APC Corporation) và Công ty TNHH Du lịch Vũng Đục đã có "Đề án về phát triển sản phẩm du lịch gắn với bảo tồn và phát huy giá trị danh thắng Vũng Đục thuộc Khu di tích và danh thắng Vũng Đục, phường Cẩm Đông giai đoạn 2025-2035” gửi UBND TP Cẩm Phả.
Sau một thời gian khảo sát, đánh giá, xin ý kiến tham gia của các sở ngành về Đề án này, UBND TP Cẩm Phả xác định, việc đề xuất một số sản phẩm dịch vụ phục vụ du lịch tại Khu di tích lịch sử và danh thắng Vũng Đục và các giải pháp về bảo vệ môi trường, ANTT, PCCC, VSATTP là phù hợp.
"Chúng tôi đã bắt tay vào việc nghiên cứu, thay đổi những tồn tại, hạn chế trên nguyên tắc loại bỏ những can thiệp cũ trước đây không phù hợp với cảnh quan, di tích, cụ thể: Đã tháo dỡ toàn bộ hệ thống nhà vệ sinh, các khối công trình nhà bếp, sân khấu, hệ thống ánh sáng, khu vực trang trí không phù hợp trong hang; bổ sung hệ thống thông gió, cây xanh, chiếu sáng, trả lại cảnh quan như giá trị ban đầu; việc thiết kế bổ sung sân khấu, âm thanh, ánh sáng, đường đi lối lại được nghiên cứu tính toán kỹ lưỡng phù hợp với không gian, trên nguyên tắc không ảnh hưởng đến hang động; số lượng người trong hang cũng hạn chế dưới mức cho phép; đưa các công trình phụ trợ ra khu vực bên ngoài...", ông Nguyễn Hồng Nhật, Tổng Giám đốc APC Coropration thông tin.
PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia bày tỏ quan điểm ủng hộ dự án này nhằm đạt một số mục tiêu lớn như: Bảo tồn danh thắng, gắn với phát triển du lịch bền vững góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. Sáng tạo các loại hình dịch vụ văn hóa, nghệ thuật, ẩm thực, mua sắm, tổ chức sự kiện,... để có sản phẩm du lịch độc đáo cho TP Cẩm Phả.
Bàn về việc đưa công nghiệp văn hóa vào hang động, ông Đinh Đức Hoàng, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm thông tin UNESCO cho rằng: Hang động có rất nhiều nhũ đá, măng đá mà chúng ta tôn vinh vẻ đẹp của chúng. Nhưng làm thế nào để không tác động vào các kết cấu địa chất, vốn dĩ rất dễ gãy, rất giòn đấy. Chúng ta phải có một chương trình nghị sự để nghiên cứu về cách tiếp cận với không gian hang động, có sự tham gia của rất nhiều các nhà nghiên cứu, đặc biệt là các nhà nghiên cứu địa chất để có cách ứng xử với không gian đó như thế nào cho hợp lý.
TS Đỗ Trần Phương, Phó trưởng Khoa Du lịch, Trường ĐH Văn hóa Hà Nội, nhận định: Việc tích hợp công nghiệp văn hóa trong khai thác hang động không chỉ mở ra hướng đi mới cho du lịch Quảng Ninh, mà còn có thể lan tỏa ra nhiều địa phương khác có tài nguyên tương tự.
Theo TS Đỗ Trần Phương, các sản phẩm du lịch gắn với khảo cổ học, lịch sử, nghệ thuật biểu diễn thực cảnh hay trưng bày sáng tạo bên trong hang động sẽ giúp nâng tầm trải nghiệm cho du khách, đáp ứng xu hướng mới của ngành công nghiệp không khói.
Song, việc phát triển sản phẩm mới, mang tính tiên phong cũng sẽ gặp không ít rào cản, trở ngại về tư tưởng. Theo TS Đỗ Trần Phương để làm được điều này cần tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật và nguyên tắc bảo tồn, đảm bảo hài hòa giữa khai thác và giữ gìn giá trị thiên nhiên, đồng thời tạo sinh kế cho cộng đồng địa phương.