Đại biểu Quốc hội 'hiến kế' tăng tốc phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới

Đại biểu Quốc hội (ĐB) Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) bày tỏ vui mừng với những kết quả đất nước đã đạt được trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025. Mặc dù bối cảnh quốc tế là không thuận lợi nhưng vẫn đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu kinh tế vĩ mô. Lạm phát kiểm soát dưới 4 % trong 10 năm liên tiếp và chúng ta đảm bảo được các cân đối lớn của nền kinh tế, thu nhập bình quân đầu người hiện tiếp cận mức thu nhập trung bình cao. Ngoài ra, các chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, chỉ số thương hiệu, chỉ số hạnh phúc đất nước đều tăng.

Tuy nhiên, theo ông Ngân, thời gian tới cần các giải pháp căn cơ mang tầm chiến lược dài hạn để giảm thiểu những cú sốc từ bên ngoài. Đồng thời nên khai thác, đẩy mạnh các thế mạnh của chúng ta để thúc đẩy kinh tế - xã hội trong thời gian tới.

Thứ nhất là lợi thế về nông nghiệp. Với lợi thế về khí hậu, đất đai, tay nghề, nếu đầu tư đúng mực, thì đây là một thị trường rất rộng lớn đáp ứng nhu cầu nội địa và quốc tế. Tuy nhiên, phải xác định đây là nền nông nghiệp công nghệ cao một nền nông nghiệp thông minh. Cho nên cần có một chính sách hỗ trợ để nông nghiệp đáp ứng được các nhu cầu này.

Thứ hai là kinh tế biển vì đất nước ta có bờ biển dài và đẹp vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn và có vị trí chiến lược. Do đó cần có chính sách đủ mạnh để khai thác tiềm năng và lợi thế của kinh tế biển như vấn đề về giao thông hàng hải

“Về lĩnh vực y tế chất lượng cao, với bàn tay vàng của các y bác sỹ của chúng ta hiện nay thì tôi nghĩ đó cũng là những thế mạnh mà chúng ta cần phát huy”, ông Ngân nói.

ĐB Nguyễn Ngọc Sơn (Đoàn Hải Dương) nêu rằng, bên cạnh những kết quả tích cực, nền kinh tế vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Theo đó, tăng trưởng còn phụ thuộc vào các động lực truyền thống, như xuất khẩu, đầu tư công và FDI, trong khi các động lực mới như kinh tế số, công nghệ cao, kinh tế xanh còn chưa phát huy hiệu quả. Tỷ trọng kinh tế số năm 2024 ước chỉ đạt 18-18,3% GDP.

Hiệu quả đầu tư công còn thấp, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm mới đạt khoảng 22,2% kế hoạch– thấp hơn so với kỳ vọng. Có 37/47, chiếm 72,3% bộ, cơ quan ngang bộ; 24/63, chiếm 38,1% địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức bình quân cả nước, đặc biệt là có 7 địa phương giải ngân dưới 15%. Nhiều dự án trọng điểm quốc gia tiếp tục chậm tiến độ, ảnh hưởng tới hiệu quả lan tỏa đầu tư công tới tăng trưởng chung.

“Doanh nghiệp trong nước còn yếu về năng lực cạnh tranh. Hiện có tới 98% doanh nghiệp là nhỏ và siêu nhỏ. Theo thống kê cho thấy, có tới hơn 57% doanh nghiệp loại này mặc dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ kịp thời từ phía Chính phủ nhưng vẫn khó tiếp cận tín dụng, tỷ lệ tiếp cận vốn thấp do yêu cầu tài sản thế chấp và quy trình phức tạp, ít khả năng đổi mới công nghệ”, ông Sơn nói và chỉ rõ: FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, vẫn chủ yếu tập trung vào lĩnh vực lắp ráp, gia công. Tỷ lệ nội địa hóa trong khu vực FDI vẫn dưới 30% ở nhiều ngành công nghiệp chế biến – chế tạo, và chưa có liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong nước.

Bên cạnh đó, chất lượng nguồn nhân lực còn là điểm nghẽn. Theo Tổng cục Thống kê, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ năm 2024 mới đạt khoảng 28,3%, thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực. Đồng thời, qua khảo sát cho thấy, 60% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động đáp ứng yêu cầu chuyên môn sâu và kỹ năng mềm. Đặc biệt một số chính sách chưa theo kịp thực tiễn. Việc tổ chức thực hiện chuyển đổi phương thức quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh còn bất cập, thủ tục hành chính ở một số nơi còn chồng chéo, thiếu đồng bộ giữa các cấp, ngành gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh. Việc sửa đổi Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản tuy đã có bước tiến mạnh mẽ nhưng vẫn cần tiếp tục rà soát, nhất là các văn bản quy định chi tiết để tháo gỡ triệt để các rào cản về thủ tục đầu tư, giao đất, định giá đất.

Theo ông Sơn, những thách thức trên đòi hỏi Chính phủ cần có những hành động cụ thể, chi tiết, tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa, tiền tệ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn. “Cần đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh, bền vững trong thời gian tới”, ông Sơn nói.

ĐB Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) phân tích, theo báo cáo của Chính phủ tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng đầu năm vẫn còn chậm, chưa đạt kỳ vọng và kế hoạch đề ra. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đến hết tháng 3 đạt 9,53% kế hoạch thấp hơn so với mức 12,27% của cùng kỳ năm 2024. Nhiều dự án trọng điểm, quy mô lớn vẫn đang gặp vướng mắc, chậm trễ trong khâu triển khai, giải phóng mặt bằng, đấu thầu.

Theo bà Tâm, thực tế các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm quốc gia, các dự án liên quan đến phát triển năng lượng, hay các dự án ứng dụng công nghệ cao mặc dù được ưu tiên nhưng vẫn gặp phải tình trạng chậm tiến độ do vướng mắc trong khâu đấu thầu, phê duyệt hồ sơ, hoặc do năng lực của một số nhà thầu chưa đáp ứng yêu cầu. Tình trạng khiếu nại trong đấu thầu vẫn diễn ra mà điển hình là Tập đoàn Sơn Hải kiến nghị UBND tỉnh Bình Phước về việc trượt gói thầu dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành được dư luận quan tâm những ngày qua.

Để khắc phục những hạn chế trên và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế, bà Tâm kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến kỹ lưỡng nhằm hoàn thiện để thông qua Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật, trong đó có Luật Đấu thầu để tháo gỡ những vướng mắc trong Luật Đấu thầu là một điểm nghẽn thể chế đang ngăn cản sự phát triển.

Việt Thắng