Phát huy giá trị làng nghề truyền thống

Ông Ngọ Văn Ngôn - Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới TP Hà Nội cho hay, Thủ đô với 1.350 làng nghề và làng có nghề, không chỉ là “nơi lưu giữ hồn cốt” văn hóa, mà còn là nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, trong đó có sản phẩm OCOP.

Từ năm 2019 đến nay, Hà Nội đã đánh giá, phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP, trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao; là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP. Giá trị sản xuất của các làng nghề Hà Nội hiện nay đạt hơn 24.000 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Ngôn cho biết thêm, khai thác tốt lợi thế này không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, mà còn là giải pháp chiến lược để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa nghề truyền thống, đưa sản phẩm của làng nghề vươn xa.

Như làng nghề làm nón Chuông (xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, Hà Nội) có hơn 4.000 hộ dân tham gia sản xuất. Sản phẩm nón làng Chuông đã được xếp hạng OCOP 4 sao từ năm 2021.

Hay làng nghề làm hương đen truyền thống làng Xà Cầu (xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa). Quảng Phú Cầu có 6 thôn đều được công nhận là làng nghề truyền thống với nhiều sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao. Từ chỗ chỉ là nghề phụ, nghề tăm hương đã phát triển thành nghề chính, mang lại thu nhập cao cho hàng nghìn hộ dân tại xã Quảng Phú Cầu.

Ông Nguyễn Hữu Nhất - Chủ tịch UBND xã Quảng Phú Cầu cho biết, các cơ sở sản xuất trong xã không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu riêng, áp dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất… Nhiều sản phẩm đặc trưng của làng nghề như hương vòng, hương nén… đã được chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao và được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng. Đặc biệt, làng nghề cũng đã có nhiều đơn hàng xuất khẩu sang Ấn Độ, Trung Quốc…

Theo đại diện Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới TP Hà Nội, mặc dù đạt nhiều thành tựu, song sản phẩm OCOP từ làng nghề ở Hà Nội vẫn còn không ít hạn chế. Số lượng tăng nhanh nhưng chất lượng chưa đồng đều, một số sản phẩm thiếu tính khác biệt và chưa đáp ứng yêu cầu thị trường cao cấp. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nhân lực chuyên sâu trong phát triển thương hiệu, quản trị doanh nghiệp. Nhiều cơ sở sản xuất vẫn hoạt động theo lối truyền thống, ít đầu tư cho bao bì, truyền thông, thiếu liên kết thị trường. Chưa hết, tại một số địa phương, việc triển khai chương trình OCOP còn gặp khó khăn do nhiều hộ sản xuất chưa mặn mà tham gia; chính sách hỗ trợ chưa đồng bộ; thị trường tiêu thụ còn hạn chế...

Để khai thác lợi thế làng nghề trong phát triển sản phẩm OCOP, giới chuyên gia kinh tế cho rằng, Hà Nội cần triển khai các giải pháp đồng bộ, trong đó tập trung vào những trụ cột chính: bảo tồn giá trị nghề truyền thống; đào tạo nhân lực chất lượng cao; hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong thiết kế, bao bì, thương mại điện tử; tăng cường liên kết vùng và chuỗi giá trị OCOP. Đặc biệt, Hà Nội cần mạnh dạn thí điểm các mô hình hợp tác giữa làng nghề với doanh nghiệp lớn, hình thành chuỗi sản phẩm OCOP có sức cạnh tranh trong và ngoài nước. Cùng với đó, việc xây dựng hệ sinh thái OCOP, từ thiết kế sản phẩm, không gian trưng bày đến kết nối tiêu thụ sẽ là hướng đi bền vững, đưa sản phẩm làng nghề vươn xa.

Minh Quân