5 năm thực thi EVFTA: Xuất khẩu tăng trưởng bứt phá

Kim ngạch 2 chiều tăng rõ nét

Đặc biệt, EVFTA không chỉ tạo nên những thay đổi đáng kể về mặt thương mại, mà còn định hình lại tư duy chính sách, nâng tầm vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Giới chuyên gia nhận định, EVFTA không chỉ là đòn bẩy thương mại mà còn là chất xúc tác quan trọng cho cải cách thể chế, thúc đẩy minh bạch hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa Việt Nam tại thị trường EU. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều bất ổn, EVFTA nổi lên như một điểm tựa ổn định, giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng và hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Nhận định về những thành quả mà Hiệp định EVFTA đạt được, ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương), EVFTA cho hay, xét về kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều, kể từ năm 2020 khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, kim ngạch hai chiều tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên đến 68,3 tỷ USD năm 2024. Trong số đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 40,1 tỷ USD năm 2020 tăng lên 51,6 tỷ USD năm 2024, tăng khoảng 28,6% và thặng dư thương mại giữa Việt Nam với EU tăng từ 24,8 tỷ USD năm 2020 lên 34,9 tỷ USD. Đây là những kết quả bước đầu, EVFTA đã mang lại lợi ích rất tích cực cho thương mại hai chiều và cho cả những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Tham tán Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU Trần Ngọc Quân cũng nêu quan điểm, EVFTA đã và đang góp phần thúc đẩy cải cách trong quản lý xuất xứ, quy tắc SPS, TBT, tiêu chuẩn kỹ thuật, sở hữu trí tuệ… giúp hàng Việt Nam tiếp cận sâu hơn vào thị trường châu Âu. Đặc biệt, từ năm 2024, nhiều dòng thuế quan ưu đãi đã bước vào giai đoạn gỡ bỏ sâu, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Đáng chú ý, kể từ khi EVFTA có hiệu lực, gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn. Đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các hiệp định FTA đã được ký kết tới nay. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam hiện nay.

Không những vậy, EU luôn coi trọng quan hệ với Việt Nam. Hàng hóa Việt Nam không trùng lặp, cạnh tranh với hàng của EU. Người tiêu dùng châu Âu ngày càng cởi mở, ưa chuộng hàng châu Á chất lượng. Chính vì vậy, việc thực thi EVFTA là cơ hội gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam so với hàng hóa cùng loại của các nước trong khu vực châu Á, đặc biệt về giá tại thị trường EU.

Lợi ích cho cả 2 bên

Theo khảo sát của Hiệp hội doanh nghiệp (DN) châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), sau 5 năm đưa vào thực thi, đã có đến 98,2% DN châu Âu đang hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam biết đến EVFTA. Gần một nửa trong số đó cho biết, EVFTA mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể cho hoạt động kinh doanh.

Không chỉ các DN châu Âu tại Việt Nam tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA, mà hiện nay nhiều DN trong cả nước đã tận dụng tốt ưu đãi thuế quan từ EVFTA. Theo chia sẻ của nhiều DN, EVFTA đã giúp DN khai mở thị trường và gia tăng lợi thế cạnh tranh trên trường quốc tế. Nhờ mức thuế suất ưu đãi từ hiệp định mà hoạt động xuất khẩu trong 5 năm qua của nhiều DN đã duy trì được đà tăng trưởng.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, giai đoạn tới, nhờ lực đẩy của EVFTA, kim ngạch song phương được kỳ vọng duy trì tăng trưởng kép 6 - 7% mỗi năm, với mục tiêu mới 12 - 15 tỷ USD hai chiều. Sự kết hợp giữa tầm nhìn toàn diện và sức mạnh thị trường sẽ tạo cú hích cho chu kỳ hợp tác bền vững, đem lại lợi ích thiết thực cho DN và người tiêu dùng hai nước.

Giới chuyên gia cho rằng, 5 năm là thời gian đủ dài để EVFTA chứng minh rằng đây không chỉ là một hiệp định mang tính biểu tượng, mà là công cụ thực sự tạo ra thay đổi chất lượng cải cách thể chế, tư duy quản trị và khả năng hội nhập của DN Việt.

Trong giai đoạn tiếp theo, để tận dụng trọn vẹn dư địa còn lại từ EVFTA, Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa cải cách thủ tục hành chính, tăng tốc chuyển đổi số trong cấp phép xuất khẩu, và có chiến lược rõ ràng trong đào tạo doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thị trường EU. Đặc biệt, sự phối hợp hiệu quả giữa Chính phủ, địa phương, doanh nghiệp và đối tác EU chính là chìa khóa để EVFTA thực sự trở thành bệ phóng kép vừa thúc đẩy thương mại, vừa nâng tầm phát triển bền vững.

H.Hương