Đưa thông tin sai lên mạng xã hội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Hiện nay, trên các nền tảng mạng xã hội tràn ngập thông tin tiêu cực nhưng nhiều nội dung chưa được kiểm chứng. Theo các luật sư, người dân đăng tải thông tin sai sự thật, không có thật, gây tác động xấu đến xã hội phải chịu trách nhiệm pháp lý với hành vi của mình.
Hồn nhiên đưa thông tin sai sự thật
Ngày 29/7, Công an xã Lạc Thuỷ (tỉnh Phú Thọ) phát hiện tài khoản mạng xã hội Facebook có tên là Đ.T.N.M. (M T) đăng tải tin bài kèm hình ảnh xúc phạm đến uy tín danh dự, nhân phẩm của lực lượng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Phú Thọ.
Lực lượng An ninh Công an xã Lạc Thuỷ đã tiến hành xác minh, làm rõ chủ tài khoản Facebook có tên Đ.T.N.M. (M T) là của chị Đ.T.N.M., đã mời chủ tài khoản nêu trên đến trụ sở Công an xã để làm việc.
Sau khi được Công an tuyên truyền, giải thích các hành vi vi phạm luật an ninh mạng, tại đây chị Đ.T.N.M. đã nhận thức được hành vi vi phạm của mình và xác nhận do thiếu hiểu biết về pháp luật nên bức xúc đã đăng tải tin bài, hình ảnh không đúng sự thật làm mất uy tín, gây ảnh hưởng đến lực lượng Cảnh sát giao thông.
Công an xã Lạc Thuỷ đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân chị Đ.T.N.M. về hành vi đăng tải tin, bài kèm hình ảnh xúc phạm đến uy tín, danh dự, nhân phẩm của lực lượng Cảnh sát giao thông với số tiền 7,5 triệu đồng. Đồng thời yêu cầu chị Đ.T.N.M. viết cam kết không tái phạm, gỡ bỏ tin, bài kèm hình ảnh nêu trên và viết, đăng tải tin bài công khai xin lỗi lực lượng Cảnh sát giao thông trên mạng xã hội.
Trước đó, Công an tỉnh Quảng Nam cũng đã làm việc với N.B.H. (15 tuổi), ở thị trấn Hà Lam (cũ) vì livestream trên TikTok về vụ "mẹ giết 2 con nhận bảo hiểm". Trong phiên live ngày 4/4, N.B.H. cho biết: "Bà kia có 4 con, chồng mất vì ung thư, 2 năm trước hạ sát 2 con, trốn sang Campuchia, rồi về định giết con thứ 3 lấy tiền bảo hiểm 3 tỷ mấy…". Công an cho biết vụ việc đang điều tra, chưa có kết luận, nên phát ngôn này bị xem là sai sự thật.
Đến tối 5/4, Công an tỉnh Quảng Nam đã khởi tố, bắt giam Tô Thị Ty Na (44 tuổi), về tội giết người, nghi để trục lợi bảo hiểm. Dù thông tin sau này được xác nhận đúng, nhưng việc chia sẻ tin chưa kiểm chứng từ đầu vẫn có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Tương tự, ngày 20/2, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao TP Huế đã phát hiện một số tài khoản mạng xã hội trên địa bàn đăng tải, chia sẻ thông tin có đối tượng thực hiện hành vi "bắt cóc", "buôn người" gây hoang mang dư luận.
Quá trình điều tra, lực lượng chức năng xác định, Trần Thị Sơn Nhi (SN 1988); Nguyễn Thị Thùy (SN 1983) Nguyễn Văn Dũng (SN 1983) trú tại TP Huế là 3 đối tượng đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật. Tại cơ quan công an, 3 đối tượng đều thừa nhận hành vi đăng tải, chia sẻ trên mạng xã hội phản ánh việc "bắt cóc", "buôn người" xảy ra tại địa bàn TP Huế là bịa đặt, sai sự thật đã gây hoang mang dư luận. Động cơ, mục đích nhằm chia sẻ và cảnh báo chung đến cộng đồng mạng. Tuy nhiên, thông tin đăng tải mang tính suy diễn, không đúng bản chất sự việc, sai sự thật đã gây hoang mang trong dư luận, giáo viên và học sinh các trường tiểu học trên địa bàn TP Huế.
Qua đó, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an TP Huế đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính mỗi đối tượng số tiền 7,5 triệu đồng.
Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo Luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn luật sư TPHCM cho biết, theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP, tổ chức vi phạm về thông tin sai sự thật bị phạt 10-30 triệu đồng, cá nhân phạt 5-15 triệu đồng, kèm buộc gỡ bỏ nội dung vi phạm. Trường hợp nghiêm trọng, cá nhân có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 về tội vu khống, với mức phạt cao nhất 3-7 năm tù, phạt tiền 10-50 triệu đồng, hoặc cấm hành nghề 1-5 năm.
Luật sư Bình nhấn mạnh ranh giới giữa phản ánh tiêu cực và tin sai nằm ở tính chính xác. Dù thông tin tiêu cực đúng, người dùng không nên vội đăng tải mà cần đánh giá tác động. Pháp luật Việt Nam như luật An ninh mạng 2018, luật An toàn thông tin mạng 2015, Nghị định 72/2013/NĐ-CP đã quy định rõ để bảo vệ quyền và nghĩa vụ công dân.
Còn luật sư Hà Hải, Đoàn Luật sư TPHCM cho rằng, đã có nhiều thông tin trên mạng xã hội lan truyền trước khi cơ quan chức năng công bố, chẳng hạn như vụ "mẹ giết con" ở Quảng Nam. Dù sau này đúng, việc chia sẻ thiếu cơ sở pháp lý vẫn bị xử lý. Ông Hải giải thích rằng tại thời điểm phát tán, tin chưa kiểm chứng có thể gây nhiễu loạn dư luận, ảnh hưởng trật tự công cộng và quá trình điều tra. Việc xác minh sau không miễn trách nhiệm vì xử phạt dựa trên thời điểm vi phạm.
Trong thời đại mạng xã hội phát triển, việc chia sẻ thông tin diễn ra nhanh chóng. Có những trường hợp cố ý tung tin giả để câu view, trục lợi nhưng cũng không ít người vô ý chia sẻ thông tin sai sự thật mà không hay biết. Luật sư Hải nhấn mạnh người dùng cần kiểm tra nguồn tin trước khi chia sẻ, ưu tiên thông tin từ cơ quan chức năng hoặc báo chí chính thống. Nếu chưa rõ ràng, nên cân nhắc kỹ để tránh vi phạm pháp luật. Luật sư Hải khuyên người dùng chọn lọc thông tin có trách nhiệm, tự hỏi liệu nội dung có trái luật hay gây hại không, trong bối cảnh mạng xã hội tràn ngập tin chưa kiểm chứng.
Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Hùng, Công ty Luật TNHH CHD LAW - Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho rằng: Người có hành vi đăng tải thông tin sai sự thật, không có thật, gây tác động xấu đến xã hội phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với hành vi đó. Tùy theo mức độ có thể bị xử lý hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
"Tùy vào hành vi, hậu quả của tin sai sự thật gây ra, người đưa tin có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội như Vu khống, Làm nhục người khác, Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông" - luật sư Hùng chia sẻ.