Sở Y tế TPHCM: Chikungunya đã từng lưu hành ở Việt Nam
Ngày 10/8, Sở Y tế TPHCM đã đưa ra những thông tin xung quanh dịch Chikungunya – bệnh do virus Chikungunya gây ra, lây truyền qua muỗi vằn Aedes. Theo đó, dịch bệnh này từng xuất hiện và lưu hành tại Việt Nam, dù hiện nay chưa ghi nhận ca mắc mới.
Cụ thể, theo cơ quan này, từ tháng 10/2010 đến tháng 12/2014, Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) phối hợp Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM đã tiến hành xét nghiệm PCR tìm các loại virus gây sốt cấp tính trên 8.105 trẻ từ 1–15 tuổi ở 7 bệnh viện thuộc khu vực phía Nam. Kết quả ghi nhận 2.203 ca sốt xuất huyết Dengue (27%), 4 ca nhiễm Chikungunya và 2 ca nhiễm Zika. Phân tích di truyền cho thấy cả 4 chủng Chikungunya đều thuộc kiểu gen Đông/Trung/Nam châu Phi (ECSA) – dòng gây dịch tại khu vực Ấn Độ Dương – và có sự tương đồng với chủng phát hiện ở Campuchia năm 2011.
Tiếp đó, năm 2015, OUCRU và Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tiến hành khảo sát huyết thanh trên 546 mẫu máu đại diện các nhóm tuổi tại TP.HCM, An Giang, Đắk Lắk và Huế. Kết quả cho thấy tỷ lệ người từng nhiễm Chikungunya (có kháng thể) dao động từ 3,72% ở Huế, 7,97% ở Đắk Lắk đến 10% ở An Giang và TP.HCM. Đáng chú ý, nhóm có kháng thể đều trên 30 tuổi, cho thấy sự lưu hành của virus đã xảy ra từ khoảng những năm 1980 với mức độ lây nhiễm thấp, trung bình chỉ 1–4% dân số mỗi năm tại các địa phương nghiên cứu.
Giai đoạn 2017–2019, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Viện Pasteur TP.HCM phối hợp Đại học Nagasaki (Nhật Bản) mở rộng nghiên cứu trên 1.063 mẫu huyết thanh tại 31 tỉnh thành. Kết quả ghi nhận 46,4% mẫu có kháng thể kháng Chikungunya – bằng chứng đã từng nhiễm virus – và 27,7% mẫu dương tính PCR, cho thấy có sự lưu hành hiện tại của virus ở một tỷ lệ đáng kể. Giải trình tự gen các mẫu dương tính tiếp tục khẳng định kiểu gen ECSA là chủ yếu.
Sở Y tế TPHCM nhận định, các kết quả này cho thấy Chikungunya không phải bệnh mới xuất hiện ở Việt Nam mà đã tồn tại từ lâu, chỉ khác là chưa bùng phát thành dịch lớn trong những năm gần đây. Mặc dù vậy, cũng theo cơ quan này, từ tháng 5 năm 2025, Viện Pasteur TP.HCM đã triển khai giám sát trọng điểm virus Chikungunya – Zika – Dengue tại một số tỉnh thành khu vực phía Nam như TPHCM, Tây Ninh, Kiên Giang. Kết quả đến nay Viện vẫn chưa ghi nhận ca Chikungunya và Zika nào từ các điểm giám sát này.
Sở Y tế TPHCM cũng đánh giá, nguy cơ tái xuất hiện của những bệnh này tại TPHCM là hoàn toàn có thể xảy ra. Ngành y tế TP.HCM vẫn duy trì hệ thống giám sát dịch bệnh để sẵn sàng chủ động ứng phó với mọi tình huống có thể xảy ra.
Việc chủ động phòng bệnh luôn là cần thiết, trong đó mỗi người dân chính là “lá chắn” đầu tiên và hiệu quả nhất trong việc phòng ngừa bệnh tật. Việc bảo vệ bản thân cũng chính là bảo vệ cộng đồng.