Biển xâm thực “nuốt” rừng phòng hộ
Người dân vùng ven biển Tân Ân, tỉnh Cà Mau thời gian qua phải sống trong nỗi lo vì biển từng ngày xâm thực “ngoạm” dần những dải rừng chắn sóng từng bước lấn sâu ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt.
Biển “nuốt” rừng phòng hộ
Với người dân sinh sống ở vùng ven biển, rừng phòng hộ là lá chắn xanh bảo vệ đất đai nhà cửa. Thế nhưng tại cửa biển Bồ Đề, xã Tân Ân, tỉnh Cà Mau tình trạng triều cường, sóng biển ngày đêm đánh mạnh vào bờ khiến những vạt rừng phòng hộ phía cửa biển đang bị sóng cuốn trôi, rừng phòng hộ bị thu hẹp từng ngày, gây bất an cho người dân ven biển nơi đây.
Hơn 30 năm sống ven cửa biển Bồ Đề, ông Nguyễn Văn Tẻo (xã Tân Ân) cho biết, khoảng hơn 10 năm trước, rừng phòng hộ cách chân sóng hiện nay khoảng 20m, nhưng bây giờ đã bị biển “nuốt chửng”. Mỗi khi mùa mưa bão đến, rừng phòng hộ bị sóng biển đánh tan hoang kéo theo một lượng lớn đất đai và cây cối bị cuốn trôi, gãy đổ, bật gốc. Từng có hơn 3ha đất nuôi tôm nhưng hiện ông chỉ còn lại mảnh đất nhỏ nằm ngay mé biển. Gia đình ông hiện dựng căn nhà để ở tạm trên mảnh đất này.
Năm ngoái, vào mùa gió chướng, nước biển Đông dâng cao hơn 2m so với mức bình thường, cuốn trôi mọi thứ của vợ chồng ông Tẻo. Những tài sản còn sót lại, ông bà phải mang gửi nhờ nhà người thân.
"Rừng phòng hộ ngày càng mỏng dần nên chúng tôi không thể yên tâm sinh sống. Cuộc sống lúc nào cũng trong tình trạng lo lắng, đêm ngủ phải để phao bên giường vì sợ nước có thể cuốn trôi bất cứ lúc nào. Hy vọng chính quyền địa phương sớm có biện pháp khắc phục, để ngăn chặn tình trạng biển đang ngày càng lấn sâu vào bên trong” - ông Tẻo nói.
Rừng phòng hộ mất, đê bảo vệ không có, mỗi khi triều cường, sóng lớn, từng bờ đất, bờ cát lại bị nước cuốn ra xa. Nước biển xâm thực tới đâu nhà dân lại phải dời lùi vào bờ tới đó.
Cần có giải pháp căn cơ để ngăn chặn sạt lở bờ biển
Cà Mau có nhiều lợi thế về phát triển kinh tế biển, thủy sản và du lịch. Tuy nhiên, vị trí đặc biệt này cũng khiến vùng đất cực nam Tổ quốc đối mặt với nguy cơ từ thiên tai, nhất là tình trạng sạt lở ven biển đang diễn biến phức tạp.
Dọc theo hơn 210km đường bờ biển phía đông tỉnh Cà Mau, gần 100km đã bị sạt lở nghiêm trọng. Từng mảnh đất canh tác, từng căn nhà, từng vuông tôm lần lượt bị sóng cuốn trôi. Nhiều hộ dân buộc phải rời bỏ nơi sinh sống, dời nhà vào sâu trong đất liền, hoặc lay lắt bám trụ trong nỗi lo âu thường trực.
Chỉ tính từ năm 2011 đến nay, tình trạng sạt lở làm mất khoảng 6.250ha đất và rừng phòng hộ. Không ít hộ dân mất toàn bộ tài sản, không còn đất sản xuất, buộc phải rời quê hương tìm kế sinh nhai.
Theo ông Nguyễn Thanh Tùng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Cà Mau, để ứng phó với các điểm sạt lở nghiêm trọng còn lại, tỉnh Cà Mau đang phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai nhiều dự án trọng điểm. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là tuyến đê Biển Tây từ Cái Đôi Vàm đến Kênh Năm dài 19km, các tuyến kè chống sạt lở đoạn xung yếu từ cửa biển Sông Đốc đến Bảy Háp, tuyến kè dài 7km tại các cửa biển Lung Ranh, Khánh Hội, Khánh Hải, đoạn giữa Vĩnh Trạch Đông-Nhà Mát dài 4km..
Ông Tùng lo lắng, hiện nay trên tuyến đê Đông vẫn còn nhiều điểm sạt lở nguy hiểm chưa được xử lý kịp thời do thiếu nguồn lực. Trong khi tốc độ sạt lở bờ biển bình quân từ 45m - 50m/năm, cá biệt có những nơi 80m - 100m/năm. Với tốc độ sạt lở này, chỉ vài năm tới nếu không có giải pháp bảo vệ, không có bờ kè kiên cố, sạt lở sẽ tiến sâu vào khu dân cư phía trong.
“Tỉnh đã kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương hỗ trợ Cà Mau đầu tư hoàn thiện đê biển Tây và những đoạn còn lại của đê biển Đông, kết hợp với đầu tư từ ngân sách tỉnh giai đoạn năm 2026 - 2030” - ông Nguyễn Thanh Tùng - Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau cho biết.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử cho biết, giải pháp căn cơ của tỉnh là hoàn thiện toàn bộ hệ thống đê, kè ven biển. Trong đó, quan trọng nhất là tuyến đê Biển Đông dài 138km (từ Kênh 5 Rạch Chèo đến cửa Gành Hào) và 22km kè còn lại ven Biển Tây, kết hợp làm đường giao thông trên đê tạo động lực phát triển kinh tế vùng ven biển.
Song song với giải pháp công trình, tỉnh triển khai các giải pháp “phi công trình”, như trồng cây mắm, cây đước bản địa, khôi phục rừng ngập mặn, tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ rừng và đất ven biển trong cộng đồng dân cư.