Xuất khẩu hồ tiêu tăng trưởng ấn tượng

Báo cáo mới nhất của Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, tính đến hết tháng 6/2025, tổng lượng hồ tiêu xuất khẩu của Việt Nam đạt 124.133 tấn, giảm 12,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, tiêu đen vẫn chiếm tỷ trọng chủ đạo với 105.939 tấn, còn lại là 18.194 tấn tiêu trắng. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu lại nổi bật với con số ấn tượng là 850,5 triệu USD, tăng mạnh 34,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự tăng trưởng vượt bậc về giá trị này chủ yếu đến từ sự bứt phá của giá xuất khẩu bình quân.

Cụ thể, giá tiêu đen đạt 6.665 USD/tấn, tăng tới 93,6%, và tiêu trắng cũng đạt 8.079 USD/tấn, tăng 63,0% so với cùng kỳ năm 2024. Điều này cho thấy giá hồ tiêu đã trở lại đỉnh cao sau nhiều năm trầm lắng, phản ánh rõ nét xu hướng phục hồi của thị trường hồ tiêu thế giới, cũng như sự cải thiện về chất lượng và giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất của Việt Nam.

Ông Lê Việt Anh - Tổng Thư ký VPSA cho biết, ngôi vị dẫn đầu trong danh sách các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu hồ tiêu là Công ty TNHH Olam Việt Nam, với 12.388 tấn, chiếm khoảng 10% tổng thị phần xuất khẩu hồ tiêu của cả nước. Kế đến là Nedspice Việt Nam với 10.604 tấn, Phúc Sinh với 10.232 tấn… đây đều là những DN có tiềm lực tài chính vững mạnh và mạng lưới thị trường tiêu thụ rộng khắp. Sự ổn định của các doanh nghiệp này không chỉ góp phần duy trì kim ngạch xuất khẩu, mà còn đóng vai trò then chốt trong việc giữ vững vị thế số 1 của ngành hồ tiêu Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Ông Nguyễn Quý Dương - Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhận định, Việt Nam là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu, chiếm khoảng 35% tổng sản lượng toàn cầu và gần 55% tổng kim ngạch xuất khẩu. Điều đặc biệt là mặc dù diện tích trồng hồ tiêu nhỏ hơn rất nhiều so với các loại cây trồng chủ lực khác như cà phê, cao su, chè và điều, nhưng giá trị kinh tế mà ngành hồ tiêu mang lại rất cao. Cụ thể, diện tích trồng hồ tiêu chỉ bằng khoảng 15% so với diện tích cà phê, 12% so với cao su nhưng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 23% giá trị xuất khẩu cà phê (khoảng 5,6 tỉ USD), khoảng trên 38% giá trị xuất khẩu cao su (khoảng 3,4 tỉ USD). Điều này cho thấy tiềm năng lớn của ngành hồ tiêu nếu khai thác đúng cách.

Trong khi đó, theo ông Hoàng Phước Bình - Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), xuất khẩu tiêu thô đem lại lợi ích trước mắt vì dễ tiêu thụ, vốn đầu tư chế biến không lớn. Tuy nhiên, đây là chiến lược “ăn xổi” dễ dẫn đến mất giá trị trong chuỗi cung ứng. Tiêu thô thường bán giá rẻ hơn 20-30% so với sản phẩm chế biến sâu. Chúng ta bán nguyên liệu rẻ, trong khi doanh nghiệp nước ngoài chế biến và bán lại với giá cao gấp nhiều lần. Đó là thất thoát lớn về giá trị gia tăng.

Muốn bán được giá cao phải sản xuất sạch, đồng nhất chất lượng, truy xuất nguồn gốc minh bạch. Không thể trộn lẫn tiêu nhiều nguồn rồi xuất đi như trước. Theo thống kê sơ bộ, chưa tới 1/3 tổng lượng tiêu xuất khẩu của Việt Nam là sản phẩm chế biến sâu. Phần lớn vẫn là tiêu đen, tiêu trắng sơ chế, đóng bao xuất thô.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững ngành hồ tiêu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay, chiến lược phát triển hồ tiêu Việt Nam đến 2030 đặt mục tiêu giảm mạnh xuất thô, nâng tỷ lệ chế biến sâu lên ít nhất 50% vào năm 2030. Đây là hướng đi tất yếu nhằm tăng giá trị xuất khẩu, nâng cao thu nhập cho nông dân và giảm phụ thuộc vào cạnh tranh giá rẻ.

Ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đưa ra khuyến nghị, DN cần bắt tay với nông dân xây dựng vùng nguyên liệu chuẩn hóa, đầu tư chế biến, phát triển thương hiệu Việt. Chỉ khi bán được giá trị gia tăng cao hơn thì mới thực sự phát triển bền vững.

Nam Anh