Cơ hội tăng trưởng xuất khẩu cá tra
Giới chuyên gia kinh tế nhận định, trong bối cảnh Brazil bị Mỹ công bố áp thuế quan lên tới 50% thì không ít doanh nghiệp nhập khẩu mặt hàng cá tra tại Mỹ bắt đầu chuyển hướng sang nhập khẩu cá tra từ Việt Nam để thay thế cho nguồn hàng cá từ Brazil. Và đây được xem là cơ hội để các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu cá tra mở rộng thị phần xuất khẩu.
Xuất khẩu cá tra tăng 11,1%
Đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, xuất khẩu cá tra của Việt Nam ghi nhận những tín hiệu phục hồi tích cực trong 6 tháng đầu năm 2025. Theo đó, nhóm sản phẩm cá tra thuộc mã HS03 (gồm cá tươi, ướp lạnh và đông lạnh) chiếm tới 98% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra, với 997 triệu USD, tăng 11%. Đặc biệt, cá tra phi lê đông lạnh (HS0304) tiếp tục là mặt hàng chủ lực, đóng góp 821 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ và chiếm hơn 80% tổng kim ngạch nhóm HS03. Còn trong tháng 7/2025, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 197 triệu USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2024; lũy kế 7 tháng đầu năm 2025 đạt 1,22 tỉ USD, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm 2024.
Và cũng trong những tháng đầu năm 2025, thị trường cá tra Việt Nam tại Mỹ chứng kiến đà hồi phục mạnh mẽ. Theo đó, xuất khẩu trong tháng 6/2025 đạt 34 triệu USD, tăng 23% so với cùng kỳ; lũy kế 6 tháng đầu năm 2025 đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với nửa đầu năm 2024. Riêng các sản phẩm cá tra chế biến sâu thuộc mã HS16 xuất khẩu sang Mỹ đạt 26 triệu USD, tăng tới 48% nhờ nhiều doanh nghiệp chủ động gom hàng trước thời điểm áp thuế. Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhất, đồng thời tăng trưởng mạnh nhất, với gần 10 triệu USD trong 6 tháng đầu năm, gấp 5,5 lần cùng kỳ và chiếm 38% tổng kim ngạch cá tra giá trị gia tăng xuất khẩu của Việt Nam. Riêng quý II, Mỹ nhập khẩu hơn 5 triệu USD, tăng 332%.
Theo đại diện của VASEP, với đà phục hồi tích cực từ đầu năm, ngành cá tra Việt Nam có nhiều cơ hội để tái lập mốc xuất khẩu 2 tỷ USD trong cả năm 2025. Tuy nhiên, VASEP cũng cảnh báo ngành cần tiếp tục thận trọng trước những thách thức như rào cản kỹ thuật gia tăng, xu hướng bảo hộ thương mại và biến động chi phí logistics toàn cầu. Bà Thu Hằng - chuyên gia phân tích thị trường cá tra của VASEP cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế quan cho Brazil lên đến mức cao nhất là 50%, các mức thuế này có hiệu lực từ ngày 7/8/2025. Và với mức thuế này, nếu áp dụng với nhóm mặt hàng cá thịt trắng, giá nhập khẩu cá rô phi bình quân từ Brazil có thể tăng từ 2,7 - 2,9 USD/kg hiện nay lên hơn 4 USD/kg, mức giá đủ sức khiến các nhà nhập khẩu Mỹ phải cân nhắc kế hoạch thu mua.
Bà Hằng cho biết thêm, trong bối cảnh Brazil có thể mất lợi thế cạnh tranh vì thuế, không ít nhà nhập khẩu Mỹ được cho là đang tìm kiếm các đối tác thay thế có chuỗi cung ổn định, chất lượng đảm bảo và năng lực đáp ứng nhanh, trong đó Việt Nam là một trong những lựa chọn hàng đầu.
Mở rộng thị trường
Giới chuyên gia kinh tế nhận định, bất chấp những biến động địa chính trị và thương mại toàn cầu, cá tra Việt Nam vẫn duy trì được vị thế là một trong những sản phẩm thủy sản chủ lực, được thị trường quốc tế ưa chuộng. Từ người tiêu dùng ở Trung Quốc, Mỹ cho tới Brazil, châu Âu hay ASEAN, phần lớn đã quen thuộc và đánh giá cao hương vị cũng như chất lượng của cá tra Việt Nam. Và trong bối cảnh nhiều cơ hội đan xen thách thức, ngành hàng cá tra đang đứng trước nhiệm vụ kép: vừa mở rộng thị trường, vừa nâng cao năng lực ứng phó với biến động. Với nền tảng uy tín đã được xây dựng từ nhiều năm qua, kỳ vọng rằng cá tra Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ thủy sản thế giới, mang đến giá trị cao nhất cho người nuôi, DN và người tiêu dùng toàn cầu.
Hiện thị trường xuất khẩu chính của cá tra Việt Nam là Trung Quốc và Mỹ. Ngoài ra, các thị trường khác như EU (đặc biệt là Hà Lan), Brazil, Mexico cũng đóng vai trò quan trọng. Theo đại diện VASEP, xuất khẩu cá tra Việt Nam đang trên đà hồi phục rõ nét trong 2025, với kỳ vọng tăng trưởng hai chữ số. Mỹ, Brazil, CPTPP là các điểm đến chính, trong khi EU cần theo dõi chặt các thay đổi về chính sách và nhu cầu. Trung Quốc vốn là thị trường tiêu thụ lớn nhất của cá tra Việt Nam tuy có xu hướng chậm lại. Song mùa hè thường là mùa tiêu thụ thủy sản cao, kỳ vọng sẽ cải thiện nhu cầu tại thị trường này.
Bà Tô Thị Tường Lan - Phó Tổng thư ký VASEP nhận định, thị trường Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản đang phục hồi mạnh. Tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU và lợi thế thuế quan từ EVFTA, CPTPP, UKVFTA sẽ mở ra dư địa tăng trưởng cho sản phẩm chế biến sâu. Và để đạt mục tiêu, DN cần chủ động nguồn nguyên liệu, nâng cao chất lượng, đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, phát triển sản phẩm tiện lợi. Đồng thời, phải khai thác thị trường ngách trong CPTPP, ASEAN, nội khối châu Á và mở rộng sang Trung Đông, châu Phi, Nhật Bản, Australia, EU khi thị trường Mỹ gặp rào cản thuế. Song song, công tác quảng bá và xây dựng thương hiệu thủy sản Việt Nam cần đẩy mạnh, định vị là sản phẩm chất lượng cao, tốt cho sức khỏe, giá hợp lý và thân thiện, bảo vệ môi trường, nhằm chinh phục người tiêu dùng ở các thị trường mới.