Công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc
Chiều 17/8, ba địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh phối hợp tổ chức Họp báo công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.
Ngày 12/7/2025, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức được Ủy ban Di sản Thế giới công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới của nhân loại tại Quyết định số 47 COM 8B.22. Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên, đồng thời là Di sản liên tỉnh thứ hai trong số 9 Di sản thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận.
Phát biểu tại Họp báo, ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh thông tin: Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới theo các tiêu chí (iii) và (vi), là bằng chứng cho sự kết hợp độc đáo giữa nhà nước, tôn giáo và nhân dân trong việc hình thành bản sắc dân tộc Việt Nam; cùng cảnh quan linh thiêng được hình thành thông qua mối tương tác thường xuyên, mật thiết với thiên nhiên và một hệ thống đạo đức dựa trên lòng yêu chuộng hòa bình, tu dưỡng bản thân, lòng khoan dung, nhân ái và sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên.
Tiêu chí (iii): Một liên minh chiến lược giữa nhà nước, tôn giáo và người dân hình thành từ quê hương vùng núi Yên Tử đã tạo nên một truyền thống văn hóa độc đáo có tầm vóc toàn cầu, góp phần hình thành bản sắc dân tộc và thúc đẩy hòa bình, an ninh trong khu vực rộng lớn hơn.
Theo tiêu chí (iii), Di sản là minh chứng đặc biệt cho Phật giáo Trúc Lâm được hình thành vào thế kỷ 13 bởi các vua và hoàng tộc nhà Trần, cùng các vị cao tăng, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua duy nhất được biết đến ở châu Á đã tự nguyện rời bỏ ngai vàng để xuất gia tu hành. Bằng cách tích hợp Phật giáo Đại thừa với Nho giáo, Lão giáo và tín ngưỡng bản địa, Phật giáo Trúc Lâm đã góp phần tạo dựng nền tảng tinh thần cho sự ra đời và phát triển của một nhà nước độc lập, sự cố kết kiên cường của cộng đồng người Việt qua thời gian, đồng thời góp phần duy trì hòa bình trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu trong thế kỷ 13. Quần thể di sản vẫn tiếp tục là nơi thực hành truyền thống văn hóa - tôn giáo tín ngưỡng lâu đời và truyền cảm hứng cho cộng đồng trong nước cũng như quốc tế.
Tiêu chí (vi): Phật giáo Trúc Lâm là minh họa có ý nghĩa toàn cầu cho cách một tôn giáo - được hình thành từ nhiều tín ngưỡng khác nhau - khởi nguồn và phát triển từ vùng đất tâm linh Yên Tử, đã ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội thế tục, góp phần xây dựng một quốc gia vững mạnh, đảm bảo hòa bình và hợp tác khu vực.
Theo tiêu chí (vi), Di sản gắn liền với sự hình thành và lan tỏa của Phật giáo Trúc Lâm. Việc các nghi lễ, lễ hội, kinh sách và hành hương tới các địa điểm linh thiêng liên tục được duy trì cả ở Việt Nam và các cơ sở Phật giáo Trúc Lâm ở nước ngoài - là minh chứng cho tính thời sự và sức sống bền vững của triết lý tâm linh đề cao sự tự giác, tu dưỡng, sống hài hòa với thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình và lòng nhân ái.
Khái quát về quá trình xây dựng hồ sơ di sản, ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh nhấn mạnh: Đây là chặng đường dài của sự bền bỉ, kiên trì, kiên định; là một minh chứng sống động cho tinh thần quyết tâm và sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cấp, các ngành, các địa phương, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các tổ chức, cá nhân, các nhà khoa học trong nước và quốc tế.
Sự công nhận của UNESCO là sự ghi nhận xứng đáng cho một hành trình đầy nỗ lực, đồng thời là lời khẳng định về một di sản văn hóa và tâm linh sống động, mang đến những đóng góp độc đáo và bền bỉ cho di sản văn hóa và tâm linh của nhân loại.
Tại Họp báo, lãnh đạo UBND phường Yên Tử cũng đã thông tin về các hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội mùa thu Yên Tử 2025 với chủ đề “Yên Tử – Sắc thu thiền định” diễn ra từ tháng 9 đến tháng 12, với một chuỗi hoạt động, sự kiện mang đậm dấu ấn văn hóa – thiền – cộng đồng như: Đêm hội làng Nương; Show trình diễn nghệ thuật “Diệu âm Yên Tử sơn”, “Tinh hoa văn hóa Việt”; Trải nghiệm thiền – tour khám phá di sản "Hành trình theo dấu chân Phật Hoàng", “Cung điện cổ”, “Bình minh chùa Đồng”, “Làng Nương huyền thoại”; Tham gia các trò chơi dân gian, thưởng thức ẩm thực chay, trải nghiệm chợ truyền thống; Giải chạy “Yên Tử Heritage – Chạm vùng Di sản”;...
Nổi bật trong đó là Giải chạy “Ultra Trail Yên Tử 2025” với chủ đề "Khám phá di sản – Lan tỏa tinh hoa” dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 5-6/9. Đây là giải chạy địa hình lần đầu tiên được tổ chức với quy mô lớn, sẽ hứa hẹn quy hàng nghìn vận động viên trong và ngoài nước, mang đến trải nghiệm thể thao – tâm linh đặc biệt giữa núi rừng Yên Tử linh thiêng. Các vận động viên tham gia sẽ được chinh phục cung đường chạy ở 4 cự ly, gồm: 5km, 15km, 25km và Ultra Trail 50km. Đây không chỉ là thử thách thể lực mà còn là hành trình khám phá chiều sâu văn hóa, lịch sử và tâm linh của vùng đất Yên Tử.