Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí: Khen thưởng thông tin tố giác chống lãng phí đúng sự thật

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện hồ sơ dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (Dự thảo Luật) thay thế Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013. Theo Bộ Tài chính, việc bỏ từ “thực hành” trong tên Luật để đảm bảo phù hợp hơn với bối cảnh hiện nay, khi công tác tiết kiệm, chống lãng phí đang là vấn đề hết sức cấp thiết của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Tại dự thảo Luật đã lược bỏ một số lĩnh vực, rút gọn chỉ còn 35 điều.

Luật sư Hoàng Văn Doãn (Đoàn luật sư TP Hà Nội) đánh giá, dự thảo luật mới đã khắc phục được một số thiếu sót mà Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013 và cũng là luật đang hiện hành chưa làm rõ. Chẳng hạn, luật còn thiếu các quy định về chế tài xử lý đủ mạnh để răn đe, phòng ngừa các trường hợp lãng phí có thể xảy ra. Chưa có quy định về việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia công khai về tiết kiệm, chống lãng phí để kịp thời cập nhật thông tin về tình hình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trên cả nước cũng như làm cơ sở để Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức đoàn thể, nhân dân có thêm cơ sở thực hiện theo dõi, giám sát, kiểm tra phát hiện lãng phí.

Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 cũng đã có quy định cụ thể các hành vi gây lãng phí trong một số lĩnh vực bao gồm: Lập, thẩm định, phê duyệt, phân bổ, giao dự toán, quyết toán, quản lý, sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước; mua sắm, trang bị, quản lý, sử dụng phương tiện đi lại, phương tiện, thiết bị làm việc và phương tiện thông tin, liên lạc… Tuy nhiên, chưa bao quát hết một số hành vi gây lãng phí trong việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, quản lý, sử dụng tài sản công...

Theo Bộ Tài chính, điểm mới của Dự thảo Luật được nghiên cứu, sửa đổi, hoàn thiện 4 nội dung chính. Trong đó có nội dung: Thể chế các nội dung Quy định số 231-QĐ/TW ngày 17/1/2025 của Bộ Chính trị về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để bổ sung, hoàn thiện các quy định về khen thưởng trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí; phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí để khuyến khích mọi cá nhân, tổ chức tích cực tham gia vào công tác tiết kiệm, chống lãng phí.

Cụ thể, tại Điều 5 dự thảo Luật đã quy định về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí. Theo đó, cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền cung cấp thông tin cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức, thủ trưởng cơ quan cấp trên trực tiếp nơi để xảy ra lãng phí, cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, Viện kiểm sát nhân dân để xem xét, giải quyết hoặc gửi đăng tải thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định và phải chịu trách nhiệm về tính trung thực, tính chính xác của thông tin đã cung cấp...

Cơ quan thanh tra, kiểm tra, Kiểm toán nhà nước, người đứng đầu cơ quan cấp trên trực tiếp khi nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức làm rõ theo chức năng, nhiệm vụ của mình, ngăn chặn và kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật…

Luật sư Nguyễn Thị Thịnh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) phân tích điểm đáng ghi nhận của Dự thảo Luật là khuyến khích tổ chức, cá nhân có giải pháp, sáng kiến trong tiết kiệm, chống lãng phí mang lại kết quả cụ thể hoặc có thông tin, tố giác, đấu tranh chống lãng phí đúng sự thật hoặc hoàn thành vượt mức mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm và yêu cầu chống lãng phí được giao thì được khen thưởng theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng. Điều này được đề cập tới tại Điều 31 dự thảo Luật.

Cùng với đó, Điều 32, Điều 33 dự thảo Luật cũng quy định cụ thể 9 nhóm hành vi gây lãng phí (Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiện hành chỉ có 4 nhóm hành vi) và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí.

Đặc biệt, Điều 11 Dự thảo Luật còn quy định: “hành vi lãng phí và kết quả xử lý hành vi lãng phí phải thực hiện theo một trong 2 hình thức sau: Đăng tải trên Trang thông tin điện tử hoặc cổng thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức; hoặc công khai trên phương tiện thông tin đại chúng”. Ngoài 2 hình thức bắt buộc này, cơ quan, tổ chức, đơn vị còn được lựa chọn thêm hình thức công khai theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin.

“Với quy định rõ ràng như vậy, mọi thông tin vi phạm về lãng phí đều được công khai, rõ trách nhiệm của cả bên vi phạm lẫn bên xử lý. Đây chính là điểm đáng hoan nghênh của dự thảo luật mới” - luật sư Thịnh nói.

Khắc Hạnh