Hàng Việt rộng cửa vào EU

Nhiều cơ hội

EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau Hoa Kỳ. Hiện EU được xem là “sân chơi” đầy tiềm năng nhờ sức mua lớn, nhu cầu đa dạng và độ mở thị trường cao. Các mặt hàng Việt Nam có mặt tại châu Âu trải rộng từ điện tử, dệt may, nội thất, đến nông sản, thủ công mỹ nghệ.

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), chỉ trong vòng chưa đầy 5 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực (từ tháng 8/2020 đến 5/2025), kim ngạch thương mại song phương đã đạt 298 tỷ USD. Việt Nam hiện là đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU tại ASEAN, đồng thời đứng thứ 16 trên toàn cầu. Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier nhấn mạnh: “Sau 5 năm, EVFTA đã chứng minh đây là một khuôn khổ hợp tác hiệu quả. Hiệp định đã thúc đẩy thương mại và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai phía. Trong bối cảnh môi trường thương mại toàn cầu biến động, sự hợp tác bền bỉ giữa EU và Việt Nam càng trở nên cần thiết. EU vẫn cam kết đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình hướng tới một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng”.

Các chuyên gia nhận định, với thị trường EU, một trong những lĩnh vực tiềm năng nhất là nội thất và thủ công mỹ nghệ. Bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh - Giám đốc Xúc tiến Thương mại Khối doanh nghiệp Việt Nam – Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV) nhận định, EU là thị trường lớn để xuất khẩu hàng nội thất, thủ công mỹ nghệ. Theo bà Quỳnh, thị trường hàng thủ công mỹ nghệ EU được ghi nhận đạt khoảng 293 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ tăng trưởng ấn tượng lên 576 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 7,41%. “Xu hướng tiêu dùng tại EU hiện đang là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo, thân thiện với môi trường và mang đậm bản sắc văn hóa. Nhu cầu về các sản phẩm được cá nhân hóa, bền vững, cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử, đang định hình lại toàn bộ thị trường” - bà Quỳnh nhìn nhận.

Thách thức từ tiêu chuẩn khắt khe

Dù nhiều cơ hội, EU cũng là thị trường khó tính bậc nhất. Đơn cử với gỗ và thủ công mỹ nghệ, DN Việt phải tuân thủ tiêu chuẩn về nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận gỗ hợp pháp, tác động môi trường và điều kiện lao động. Ngoài ra, thị hiếu tiêu dùng tại EU thay đổi nhanh, yêu cầu DN phải đổi mới mẫu mã 2–3 lần mỗi năm, nếu không dễ bị bỏ lại. Luật sư Chử Lan Phương – đại diện Công ty Luật Ceven Law phân tích: “Các quy định mới như: An toàn sản phẩm chung (GPSR), trách nhiệm sản phẩm (PLD), hay quy định thiết kế sinh thái (ESPR) buộc DN phải nâng cao trách nhiệm, có đại diện pháp lý tại EU và đảm bảo truy xuất nguồn gốc nguyên liệu. Cùng với đó là yêu cầu tuân thủ các quy định khác để duy trì chỗ đứng”.

Đối với dệt may, EVFTA mang lại ưu đãi giảm thuế rõ rệt. Tuy nhiên, để chinh phục người tiêu dùng EU, DN Việt phải đáp ứng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn môi trường và an toàn sản phẩm. Điều này đòi hỏi DN đầu tư mạnh mẽ vào sản xuất xanh, đổi mới công nghệ, và tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên liệu nhằm đáp ứng quy tắc xuất xứ. Mong muốn hàng Việt xuất khẩu tốt hơn, bà Trà Lê - Giám đốc Phát triển thị trường Source of Asia nêu quan điểm: “DN không nên chỉ xuất khẩu sản phẩm, mà phải xuất khẩu cả bản sắc và văn hóa. Điều này đòi hỏi đầu tư vào thiết kế sáng tạo, kết hợp yếu tố đương đại với di sản bản địa, đồng thời xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch và ưu tiên nguyên liệu đạt chứng nhận quốc tế”.

Xu hướng tiêu dùng tại EU ngày càng hướng về sản phẩm bền vững, mang giá trị văn hóa. Hơn 60% người tiêu dùng ở đô thị ưa chuộng hàng thủ công thay vì hàng sản xuất công nghiệp. Đặc biệt, các sản phẩm từ mây, tre, lá gắn liền với đời sống Việt Nam đang trở thành lựa chọn được tìm kiếm nhiều trong xu hướng tiêu dùng xanh. “Người tiêu dùng EU không chỉ mua một món đồ, mà còn tìm kiếm câu chuyện và trải nghiệm phía sau sản phẩm. Đây là cơ hội để DN Việt khẳng định bản sắc riêng” - bà Trà Lê nhấn mạnh.

THANH GIANG