Dịch tả lợn châu Phi vẫn phức tạp
Trước diễn biến phức tạp của tình hình dịch tả lợn châu Phi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) khuyến cáo các địa phương và hộ chăn nuôi phải đặt an toàn sinh học lên hàng đầu: xây dựng chuồng trại khép kín, thực hiện vệ sinh khử trùng định kỳ. Đồng thời, cần tăng cường tiêm phòng vaccine.
Dịch chủ yếu tại hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ
Bộ NNMT cho biết, từ đầu năm đến nay, dịch bệnh đã xuất hiện ở hơn 970 ổ tại 710 xã, phường thuộc 33/34 tỉnh, thành phố có chăn nuôi lợn. Tính đến giữa tháng 8, còn tới 926 ổ dịch chưa qua 21 ngày đang tồn tại tại 34 địa phương. Số lợn buộc tiêu hủy được cập nhật lên Hệ thống thông tin dịch bệnh động vật (VAHIS) là hơn 370.000 con.
Tại Quảng Ngãi, Sở NNMT cho biết, chỉ trong vòng 3 ngày, từ 19 - 21/8, bệnh dịch tả lợn châu Phi tiếp tục phát sinh, buộc ngành chức năng và người dân phải tiêu hủy gần 3.000 con lợn. Theo đó, số lợn mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi được phát hiện trên đàn lợn của 243 hộ, thuộc 22 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Tính từ ngày 1/7 đến nay, dịch đã xảy ra trên đàn lợn của hơn 10.000 hộ dân, thuộc 59 xã, phường, đặc khu. Trước tình hình này, Sở NNMT tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y phối hợp với địa phương tăng cường kiểm tra, hướng dẫn biện pháp xử lý; đồng thời cấp phát vaccine, hóa chất kịp thời để triển khai phòng, chống dịch. Các trạm kiểm dịch động vật đầu mối giao thông cũng được yêu cầu siết chặt kiểm soát việc vận chuyển động vật, sản phẩm động vật ra vào địa bàn.
Những con số này cho thấy, dịch tả lợn châu Phi vẫn âm ỉ và có nguy cơ bùng phát thêm. Theo Bộ NNMT, dịch bệnh chủ yếu xảy ra tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa xảy ra tại các doanh nghiệp (DN) chăn nuôi lớn.
Theo ông Lê Toàn Thắng - Trưởng phòng Quản lý Thuốc thú y, Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ NNMT), nguyên nhân khiến dịch tả lợn châu Phi lây lan mạnh là thời tiết biến đổi thất thường, virus gây bệnh phát triển mạnh vào mùa nóng, ẩm. “Nghiên cứu của Cục Chăn nuôi và Thú y cho thấy do biến chủng, lai chủng, tính chất, độc lực của mầm bệnh tả lợn châu Phi năm nay cao hơn hẳn những năm trước. Nguyên nhân này kết hợp hiện tượng người nuôi, vận chuyển thiếu ý thức vứt xác lợn bệnh xuống sông, kênh mương... làm phát tán virus, khiến dịch lây lan mạnh, làm lợn nhiễm bệnh và chết rất nhanh” - ông Thắng cho biết.
Cũng theo Cục Chăn nuôi và Thú y, từ đầu năm đến nay, đơn vị này đã thành lập hơn 50 đoàn công tác đi hướng dẫn, đôn đốc bà con phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi. Đến nay, các DN đã sản xuất, cung ứng ra thị trường khoảng 7,8 triệu liều vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm phòng còn thấp do người nuôi e ngại.
Chăn nuôi nông hộ hướng đến an toàn sinh học
Theo Bộ NNMT, mặc dù Việt Nam đã sản xuất thành công vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi và đã xuất khẩu sang một số nước, nhưng việc kiểm soát dịch bệnh trong nước vẫn còn nhiều thách thức. Nguyên nhân theo Bộ NNMT, tổng đàn vật nuôi lớn nhưng chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ lệ cao (số nông hộ nuôi lợn dưới 10 đơn vị vật nuôi năm 2023 là 2,33 triệu hộ, tương ứng với 16,2 triệu con lợn chiếm 52% tổng số lợn thường xuyên có mặt; năm 2024 có khoảng 15,23 triệu lợn nuôi trong nông hộ chiếm 47,5% tổng số lợn thường xuyên có mặt), không đảm bảo được các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi, an toàn dịch bệnh; không thực hiện tiêm phòng vaccine dịch tả lợn châu Phi. Bên cạnh đó, chính quyền và người chăn nuôi lợn tại một số địa phương nhận thức chưa đầy đủ, chưa đúng tính chất nguy hiểm của dịch bệnh, chưa tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, biện pháp phòng bệnh bằng vaccine…
Trong bối cảnh ngành chăn nuôi phải đối mặt với nhiều thách thức do dịch bệnh, bên cạnh áp lực bảo vệ môi trường và yêu cầu ngày càng cao của thị trường, chăn nuôi an toàn sinh học là yêu cầu mang tính cấp thiết. TS Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, ngành chăn nuôi bên cạnh những thuận lợi về cơ chế chính sách, thị trường tiêu thụ, thì sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức về dịch bệnh, áp lực môi trường, sản phẩm nhập khẩu…
Theo ông Dương, chăn nuôi nông hộ là đặc trưng của nền chăn nuôi Việt Nam, vừa tạo sinh kế, vừa đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới, họ là những người yếu thế, chịu thiệt thòi nhất. Vì vậy, họ cần được sự hỗ trợ, quan tâm, chia sẻ của cơ quan chức năng, sự đồng hành của các Hiệp hội…Và để trụ vững và phát triển bền vững được trong bối cảnh này, chăn nuôi nông hộ nhất định phải hướng tới chăn nuôi chuyên nghiệp, áp dụng an toàn sinh học và tuần hoàn để nâng cao giá trị, hạ giá thành sản phẩm...