Dấu ấn Cách mạng ở ngôi nhà sàn dưới chân núi Nả
Dưới chân núi Nả (xã Việt Hồng, tỉnh Lào Cai), có ngôi nhà sàn nằm nép mình dưới tán cây rừng, bình yên đến lạ. Ít ai biết rằng, hơn 80 năm trước, nơi đây là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng. Cũng chính nơi này, nhiều quyết định quan trọng, đã ra đời từ đây.
Những ngày tháng 8, các tỉnh miền núi phía Bắc, đi đến đâu cũng câu chuyện về địa danh, con người liên quan đến sự kiện Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Tình cờ đọc được câu chuyện về cụ Trần Đình Khánh, nguyên Chánh tổng Lương Ca đã dành cả kho thóc 500 tấn cùng hàng chục con trâu, bò để nuôi cán bộ và đội du kích, chúng tôi quyết định tìm đến nơi đây.
Hai bên con đường nhỏ, cờ đỏ sao vàng được treo dẫn chúng tôi vào sâu vách núi Nả ở xã Việt Hồng. Dưới tán cây rừng xanh mướt, ngôi nhà sàn ẩn hiện thật yên bình. Tiếp chúng tôi là cụ Hoàng Cư, người nhiều năm gắn bó với di tích gắn tên tuổi cụ Trần Đình Khánh.
Nhắc đến cụ Khánh, cụ Hoàng Cư không kìm được sự xúc động, cộng với sự cảm phục về nghĩa cử cao đẹp đối với nhân dân, cách mạng của Chánh tổng Lương Ca. “Chuyện về cụ Trần Đình Khánh có kể cả tháng không hết. Cụ là người đáng kính bởi tận lòng dành hết mọi thứ cho dân và đất nước” - cụ Hoàng Cư xúc động chia sẻ.
Theo cụ Hoàng Cư, cụ Khánh xuất thân là địa chủ, ruộng vườn trải khắp tổng Lương Ca. Trước Cách mạng Tháng Tám, cả vùng từ Việt Hồng, Việt Cường, Vân Hội, Hiền Lương, đến Lương Thịnh, Hưng Khánh xưa…đều nằm dưới sự quản lý của cụ Khánh. Tuy là địa chủ, nhưng cụ Khánh sống ôn hòa, nổi tiếng là hay giúp đỡ dân nghèo.
Cách mạng về, cụ Khánh không ngần ngại dành ngôi nhà sàn của mình để làm “đại bản doanh” cho đội quân du kích Âu Cơ và cán bộ từ Chiến khu Việt Bắc sang hoạt động. Không những thế, có bao nhiêu thóc gạo, trâu, bò, lợn, gà, cụ mang hết ra nuôi cán bộ cách mạng. Và chính tại ngôi nhà này nhiều quyết định quan trọng, từ vận động tổng lý, lý trưởng đi theo Việt Minh đến những quyết sách mở đầu cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở vùng trung du được đưa ra.
Với đóng góp đặc biệt cho Cách mạng, tháng 10/1945, cụ Trần Đình Khánh được giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái (cũ). Tháng 1/1946, cụ được nhân dân bầu là đại biểu Quốc hội khóa I, trở thành 1 trong 2 gương mặt đầu tiên đại diện cho tỉnh Yên Bái trong Quốc hội. Năm 1947, cụ Khánh giữ trọng trách Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến tỉnh Yên Bái và Ủy viên Ủy ban Kháng chiến Khu 10. Đến năm 1948, cụ làm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính tỉnh Yên Bái... Đặc biệt, ngày 4/9/1995, ngôi nhà sàn của cụ Trần Đình Khánh được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là Di tích lịch sử cách mạng Quốc gia. Đây là 1 trong 4 điểm Di tích lịch sử Quốc gia Chiến khu Vần. Nhiều năm nay, nhà sàn của cụ Trần Đình Khánh trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cho thế hệ sau.
“Được sự quan tâm của các cấp chính quyền và các ngành chức năng liên quan, nhà sàn của cụ Trần Đình Khánh được quan tâm, bảo tồn, gìn giữ. Mỗi năm nơi đây có hàng nghìn người đến tham quan, tập huấn, tìm hiểu lịch sử. Trong đó, đa phần là các em học sinh, sinh viên” - cụ Hoàng Cư cho biết.
Theo ông Nguyễn Tiến Chiển - Chủ tịch UBND xã Việt Hồng (tỉnh Lào Cai), đây là địa chỉ hoạt động cách mạng đáng tự hào của địa phương. Cùng với những di tích khác, xã xác định việc phát huy giá trị lịch sử cách mạng gắn với phát triển du lịch văn hóa trải nghiệm là hướng đi quan trọng. Do đó, thời gian qua, xã nói riêng và các cơ quan chức năng nói chung chú trọng bảo tồn, tôn tạo những địa điểm từng là căn cứ cách mạng, xây dựng thành các điểm tham quan kết hợp kể chuyện lịch sử, tái hiện không gian kháng chiến để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ và tạo sức hút với du khách.