Sốt xuất huyết bùng phát: Hiểm họa hiện hữu
Sốt xuất huyết (SXH) đang bùng phát tại nhiều tỉnh, thành với hàng chục nghìn ca mắc và nhiều ca tử vong. Nhiều trẻ em, thanh thiếu niên rơi vào sốc nặng chỉ sau vài giờ, nguy hiểm tính mạng. Các chuyên gia cảnh báo: dịch không còn theo mùa, nguy cơ lan rộng nếu cộng đồng chủ quan trong phòng bệnh.
Vài tháng qua, SXH đã trở thành vấn đề y tế nổi cộm tại nhiều địa phương. Theo thống kê của Bộ Y tế, cả nước đã ghi nhận trên 32.000 ca mắc. Tại TPHCM, tình hình đáng lo ngại hơn cả. Tính đến giữa tháng 8, nơi này ghi nhận trên 18.600 ca SXH, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm trước, trong đó có 15 ca tử vong, cao gấp 8 lần cùng kỳ 2024. Các khu vực đông dân cư như Bình Tân, Tân Phú, Hóc Môn, Thủ Đức là điểm nóng, chiếm hơn một nửa số ca mắc toàn thành phố.
Tại Hà Nội, tình hình cũng không kém phần phức tạp, trong tuần giữa tháng 8, có tới 145 ca được báo cáo, nâng tổng số ca từ đầu năm lên gần 1.000. Diễn biến này cho thấy dịch bệnh không còn giới hạn theo mùa, mà có nguy cơ bùng phát quanh năm, đặc biệt khi thời tiết mưa nắng thất thường.
BSCKI Hồ Ngọc Việt - Trưởng Khoa Nội Tổng Quát (Bệnh viện Xuyên Á Tây Ninh) cho biết: “SXH có thể diễn biến rất nhanh. Có bệnh nhân khi nhập viện vẫn tỉnh táo, nhưng chỉ vài giờ sau đã rơi vào sốc nặng. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định sống còn”.
Lời cảnh báo này phản ánh thực tế khốc liệt mà ngành y tế đang phải đối diện, bất kỳ sự chủ quan nào, từ gia đình đến cộng đồng, đều có thể trả giá bằng tính mạng.Đáng chú ý, bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu do vậy các biện pháp dự phòng, phát hiện sớm và tiêm vaccine giữ vai trò quyết định.
Các chuyên gia khuyến cáo, người dân cần đặc biệt lưu ý những dấu hiệu cảnh báo sớm tình trạng trở nặng như: li bì, mệt lả, đau bụng dữ dội, nôn ói nhiều, chảy máu bất thường ở da niêm mạc, tay chân lạnh. Khi có biểu hiện này, bệnh nhân phải được đưa đến cơ sở y tế ngay, tránh tình trạng nhập viện muộn dẫn tới sốc, suy đa cơ quan.
Ở tuyến y tế cơ sở, các trạm y tế xã, phường đang đóng vai trò quan trọng trong giám sát ca bệnh, xử lý ổ dịch trong vòng 24 giờ và phối hợp với chính quyền địa phương để tuyên truyền phòng, chống dịch. Chiến dịch diệt lăng quăng, phun hóa chất diện rộng đã được triển khai tại nhiều nơi. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào lực lượng y tế thì khó đạt hiệu quả bền vững. Biện pháp căn bản nhất vẫn là phòng bệnh ngay từ mỗi gia đình: ngủ màn cả ban ngày lẫn ban đêm, mặc quần áo dài tay, dùng kem chống muỗi an toàn, và đặc biệt là loại bỏ những vật dụng có thể chứa nước đọng như chai lọ, lốp xe cũ, chậu cây cảnh. Mỗi người dân, mỗi hộ gia đình chính là “pháo đài” trong phòng chống dịch, bởi muỗi truyền bệnh thường sinh sản ngay trong khuôn viên sinh hoạt hằng ngày.
Một điểm mới được kỳ vọng là hiện đã có vaccine phòng SXH, có hiệu quả bảo vệ trên 80% và giảm hơn 90% nguy cơ nhập viện, chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên. Dù chưa thể thay thế hoàn toàn các biện pháp diệt muỗi và phòng chống muỗi đốt, vaccine là một giải pháp bổ trợ hữu hiệu để giảm gánh nặng bệnh tật trong tương lai.
TS.BS Huỳnh Minh Chính – Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM nhấn mạnh: “Cần mở rộng tập huấn điều trị cho bác sĩ, nâng cao năng lực y tế cơ sở và sẵn sàng mở rộng giường bệnh khi số ca tăng cao. Phòng bệnh từ cộng đồng, song song với tăng cường năng lực hệ thống, mới có thể kiểm soát được dịch”.