Quảng Ninh: Tháo gỡ điểm nghẽn trong xử lý rác thải sinh hoạt
Trước thực trạng áp lực xử lý rác thải ngày càng lớn, tỉnh Quảng Ninh đang nỗ lực triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong vấn đề này.
Chậm tiến độ
Theo kế hoạch, tỉnh Quảng Ninh quy hoạch 17 khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt (chất thải), gồm: 9 khu xử lý đã được đầu tư, vận hành; 3 khu xử lý đang đầu tư, chưa hoạt động; 5 khu xử lý chưa đầu tư.
Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh đã đầu tư, vận hành 11 khu xử lý từ thời điểm trước khi Quy hoạch tỉnh được phê duyệt, gồm: 9 khu xử lý theo hình thức đốt (lò đốt công suất nhỏ) phạm vi phục vụ các xã vùng sâu, vùng xa, hải đảo thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới và 2 bãi chôn lấp chất thải.
Tổng công suất cực đại theo thiết kế (bao gồm cả lò đốt dự phòng) của các khu xử lý đã đầu tư, vận hành là 1.590 tấn/ngày; đảm bảo xử lý toàn bộ chất thải phát sinh trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, trong năm 2025, trên địa bàn tỉnh có 2 khu xử lý thuộc lộ trình đóng cửa do không phù hợp với Quy hoạch tỉnh và 2 khu xử lý đã hết công suất, không còn khả năng tiếp nhận chất thải. Điều này dẫn đến nguy cơ phát sinh khoảng 434 tấn chất thải/ngày không có khu vực xử lý trong năm 2026. Một số khu xử lý liên vùng với công suất lớn bị chậm tiến độ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới công suất xử lý chất thải rắn sinh hoạt chung của cả tỉnh. Điển hình nhất là dự án Trung tâm xử lý chất thải rắn tại xã Thống Nhất do Công ty CP Tập đoàn INDEVCO là chủ đầu tư, với công suất thiết kế 900 tấn/ngày, từng được kỳ vọng sẽ giải quyết bài toán xử lý chất thải rắn sinh hoạt khu vực Hạ Long, Cẩm Phả, Vân Đồn, Quảng Yên cũ.
Ông Nguyễn Như Hạnh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cho biết, dự án đã chậm tiến độ vận hành hơn 60 tháng so với chủ trương của tỉnh. Nguyên nhân là trong quá trình giám sát vận hành thử nghiệm, dự án đã gặp các vấn đề liên quan đến kỹ thuật và đặc biệt là hệ thống xử lý khí thải. Doanh nghiệp đã tạm dừng dự án để tiến hành hiệu chỉnh, song vẫn chưa có kết quả khả quan. Hiện phía doanh nghiệp đang đề xuất điều chỉnh dự án đầu tư chuyển sang xử lý rác bằng phương pháp đốt phát điện.
Triển khai đồng bộ
Trước thực trạng trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh đã có phương án rà soát, huy động công suất xử lý dự phòng của các khu xử lý chất thải hiện đang hoạt động. Tổng công suất huy động bổ sung khoảng 500 tấn/ngày, đảm bảo công suất xử lý chất thải phát sinh trên địa bàn tỉnh trong năm 2026. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế trước mắt. Về lâu dài, Quảng Ninh đang triển khai đồng bộ các biện pháp để thúc đẩy các dự án xử lý rác trên địa bàn tỉnh sớm triển khai và đi vào hoạt động.
Trong đó, các sở, ngành đang đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát Nhà máy xử lý chất thải rắn Đông Hải (công suất 72 tấn/ngày) đẩy nhanh tiến độ thi công, đảm bảo đi vào hoạt động hiệu quả trước ngày 31/12/2025. Các Sở, ngành, địa phương cũng đang tích cực phối hợp triển khai các thủ tục lựa chọn chủ đầu tư cho các dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ phân loại xử lý rác thải tạo nguyên liệu thứ cấp tại xã Thống Nhất (công suất khoảng 500 tấn/ngày) và Nhà máy xử lý chất thải rắn tại phường Mông Dương (công suất 450 tấn/ngày), phấn đấu đưa vào hoạt động trước ngày 31/12/2026.
Bên cạnh đó, các khung pháp lý liên quan đến quản lý, xử lý chất thải rắn cũng cần phải hoàn thiện. Về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Như Hạnh cho biết: Sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại Quyết định số 68/2025/QĐ-UBND ngày 26/8/2025, song song với đó đã xây dựng hoàn thiện dự thảo quy định quy trình kỹ thuật và định mức kinh tế - kỹ thuật thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, hiện đang trong quá trình tham vấn các cơ quan liên quan và các địa phương, dự kiến trình UBND tỉnh trong tháng 10/2025. Cùng với đó, Sở sẽ tham mưu UBND tỉnh định giá tối đa dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt (đồng bộ với quá trình xây dựng, hoàn thiện, ban hành định mức) làm cơ sở thực hiện đấu thầu cung cấp dịch vụ chất thải rắn sinh hoạt trong năm 2026…
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cũng đề nghị các địa phương tập trung rà soát, bố trí quỹ đất, dành nguồn lực xây dựng các điểm tập kết, trạm trung chuyển chất thải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường theo quy định. Ưu tiên triển khai phân loại chất thải đối với những khu vực có đủ điều kiện về hạ tầng thu gom, vận chuyển và xử lý, các khu vực đặc trưng về nguồn thải chất thải để từ đó đánh giá rút, kinh nghiệm, có phương án triển khai nhân rộng. Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về quản lý, phân loại chất thải cũng cần được chú trọng, đẩy mạnh.
Sở, ngành liên quan rà soát các cơ sở xử lý chất thải trên địa bàn để có lộ trình chuyển đổi, bổ sung công nghệ xử lý phù hợp đối với chất thải sau phân loại, hạn chế chôn lấp trực tiếp. Cùng với đó, tăng cường thu hút các nhà đầu tư có năng lực và công nghệ xử lý chất thải hiện đại gắn với mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.