Người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ 2026, hướng tới miễn viện phí cơ bản

Nghị quyết nhấn mạnh sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người dân, là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng nguồn nhân lực và sự phát triển bền vững của đất nước. Theo đó, từ năm 2026, toàn dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, được lập sổ sức khỏe điện tử để theo dõi suốt vòng đời. Đồng thời, Nghị quyết đặt mục tiêu từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế, tiến tới miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế vào năm 2030.

Nghị quyết cũng đề ra hàng loạt chỉ tiêu cụ thể: đến năm 2027, mỗi trạm y tế xã phải có ít nhất 4-5 bác sĩ, tỷ lệ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tại trạm y tế đạt trên 20%, và đến năm 2026 tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế toàn quốc phải vượt 95%, hướng tới bao phủ toàn dân vào năm 2030. Song song, hệ thống y tế cơ sở sẽ được đầu tư nâng cấp toàn diện về cơ sở vật chất, thiết bị, nhân lực; ưu tiên phát triển y tế dự phòng, y học cổ truyền, cải cách tài chính y tế và thúc đẩy chuyển đổi số để nâng cao chất lượng dịch vụ.

Mục tiêu đến năm 2030, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đạt 75,5 tuổi, số năm sống khỏe mạnh ít nhất 68 năm, chiều cao trung bình của trẻ em, thanh thiếu niên tăng thêm 1,5 cm. Nghị quyết yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền, Quốc hội, Chính phủ khẩn trương hoàn thiện thể chế, huy động và phân bổ nguồn lực hợp lý, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế để thực hiện thành công các mục tiêu đặt ra. Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo sức khỏe nhân dân, giảm bớt chi phí y tế và bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe công bằng, toàn diện.

Để đạt được các mục tiêu này, Nghị quyết đề ra 6 giải pháp trọng tâm:

1. Đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân

Quán triệt sâu sắc vai trò then chốt của chăm sóc sức khỏe trong chính sách phát triển kinh tế – xã hội; lồng ghép chỉ tiêu sức khỏe vào các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch. Nâng cao ý thức tự giác rèn luyện, hình thành nếp sống lành mạnh, phát động phong trào toàn dân chăm sóc sức khỏe, chọn 7/4 hằng năm là “Ngày Sức khỏe toàn dân”. Chủ động phòng ngừa các nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, giảm tiêu thụ thuốc lá, rượu bia, chất gây nghiện; chú trọng sức khỏe tâm thần, môi trường sống cân bằng. Đầu tư thiết chế văn hóa – thể thao, không gian công cộng phục vụ rèn luyện sức khỏe; bảo đảm an toàn giao thông, vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ, tai nạn, thương tích. Triển khai chương trình nâng cao trí lực, thể lực, tầm vóc, tuổi thọ, chiến lược dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe học đường, giáo dục thể chất và sức khỏe trong nhà trường; có chính sách nâng cao chất lượng dân số, thích ứng già hóa. Đổi mới quản trị ngành y tế theo hướng minh bạch, phân cấp rõ ràng, phòng chống lạm dụng, trục lợi chính sách.

2. Kịp thời hoàn thiện thể chế, tập trung nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở, phát huy thế mạnh của y học cổ truyền

Hoàn thiện khung pháp luật về dân số, phòng bệnh, an toàn thực phẩm, thiết bị y tế, y học cổ truyền; sắp xếp hệ thống y tế tinh gọn, liên kết 3 cấp; chuyển giao một số bệnh viện về địa phương quản lý, Bộ Y tế tập trung điều hành các bệnh viện kỹ thuật cao, đầu ngành. Kiện toàn hệ thống y tế dự phòng hiện đại, tăng cường tiêm chủng mở rộng, quản lý sức khỏe theo vòng đời, tầm soát trước sinh, sơ sinh và bệnh phổ biến. Đầu tư nhân lực, cơ sở vật chất cho trạm y tế xã, bảo đảm đủ bác sĩ và thiết bị cơ bản; luân chuyển 1.000 bác sĩ/năm về xã giai đoạn 2025–2030. Phát triển trung tâm y tế khu vực, ưu tiên vùng sâu, xa, dân tộc thiểu số. Nâng cao chất lượng y tế chuyên sâu, liên kết nghiên cứu, đào tạo, phát triển du lịch y tế; mỗi tỉnh có ít nhất một bệnh viện chuyên sâu, phát triển hệ thống chăm sóc người cao tuổi, phục hồi chức năng. Tăng cường kết hợp quân – dân y, xây dựng hệ thống cấp cứu ngoại viện toàn quốc. Phát triển y học cổ truyền gắn với y học hiện đại, phát huy tiềm năng dược liệu, bảo tồn tri thức truyền thống, nâng cao chất lượng thuốc và dịch vụ y học cổ truyền.

3. Nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế

Đổi mới phong cách phục vụ, nâng cao trình độ chuyên môn gắn với y đức, thực hiện đúng lời dạy “Lương y như từ mẫu”. Hoàn thiện tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp, tăng cường giáo dục y đức, kỹ năng giao tiếp trong đào tạo và bồi dưỡng thường xuyên. Cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực cho nhân viên y tế, quản lý dịch vụ theo chất lượng đầu ra để nâng cao sự hài lòng của người bệnh. Phát động phong trào thi đua, khen thưởng các điển hình tiên tiến, kiên quyết xử lý tiêu cực, bảo vệ nhân viên y tế.

Phát triển nhân lực y tế đủ về số lượng, chất lượng, đặc biệt cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, vùng khó khăn; thực hiện đề án đào tạo bác sĩ cho trạm y tế xã. Ưu tiên nguồn lực để xây dựng cơ sở đào tạo y tế chất lượng cao, mở rộng đào tạo sau đại học. Thực hiện chính sách đãi ngộ đặc thù, nâng phụ cấp nghề lên tối thiểu 70–100% với cán bộ y tế cơ sở, vùng khó khăn và các lĩnh vực đặc thù. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao kỹ thuật, thu hút chuyên gia nước ngoài và đưa sinh viên, bác sĩ đi đào tạo tại các nước có thế mạnh y tế.

4. Đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm y tế

Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, bảo đảm chi cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, người thuộc diện chính sách và vùng khó khăn. Ưu tiên tăng chi ngân sách hằng năm cho y tế, đồng thời huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho dịch vụ y tế công.

Từ năm 2026, triển khai khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, lập sổ sức khỏe điện tử toàn dân, phối hợp với khám bảo hiểm y tế và khám cho học sinh, người lao động. Tiến tới miễn viện phí cơ bản cho đối tượng chính sách, người yếu thế, thu nhập thấp theo lộ trình, tăng dần tỷ lệ chi trả từ Quỹ Bảo hiểm y tế cho phòng bệnh, điều trị sớm, quản lý bệnh mạn tính.

Cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý Quỹ Bảo hiểm y tế, đa dạng hóa gói bảo hiểm y tế và bảo hiểm bổ sung. Chủ động dự trữ vaccine, thuốc, vật tư y tế, bảo đảm đáp ứng kịp thời phòng, chống dịch bệnh và an ninh y tế.

5. Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe

Đẩy mạnh chuyển đổi số y tế toàn diện, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm kết nối – chia sẻ liên thông, vận hành hiệu quả sổ sức khỏe điện tử, bệnh án và đơn thuốc điện tử, quản lý dữ liệu sức khỏe theo vòng đời. Phát triển kiến thức sức khỏe số cho người dân, phòng chống thông tin sai lệch.

Ưu tiên đầu tư khoa học – công nghệ, ứng dụng AI, Big Data, IoT, blockchain trong quản lý và cung cấp dịch vụ y tế; xây dựng trung tâm nghiên cứu liên ngành, phòng thí nghiệm trọng điểm, phát triển công nghệ gen, y học tái tạo, y học hạt nhân. Tập trung phát triển công nghiệp dược, vaccine, thiết bị y tế, tự chủ nguồn cung, hình thành khu công nghiệp dược phẩm trước năm 2030. Quỹ phát triển khoa học – công nghệ quốc gia ưu tiên cho nghiên cứu, sản xuất thuốc mới, vaccine công nghệ cao, sinh phẩm phòng và điều trị bệnh.

6. Đẩy mạnh phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế

Khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực, sản xuất thuốc, vaccine, thiết bị y tế, đặc biệt là bệnh viện quy mô lớn, chuyên sâu đạt chuẩn quốc tế và cơ sở chăm sóc sức khỏe ở vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Tạo cơ chế đột phá huy động nguồn lực xã hội, ưu tiên quỹ đất sạch, miễn hoặc giảm tiền sử dụng, thuê và thuế đất cho các cơ sở y tế; cho phép chuyển đổi linh hoạt đất dự án sang đất y tế, sử dụng trụ sở cơ quan nhà nước dôi dư làm cơ sở khám chữa bệnh. Khuyến khích hợp tác công – tư trong y tế, bảo đảm đầu tư hiệu quả, không để trục lợi chính sách, lãng phí hay thất thoát nguồn lực.

Minh Anh