Giữ gìn không gian văn hóa

Tháp Rùa.

Liên quan đến đề xuất của Bộ VHTT&DL về việc dựng mô hình bộ phim “Kong- Đảo đầu lâu” ở khu vực tượng đài Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh (cạnh hồ Hoàn Kiếm), Phó Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội, ông Trương Minh Tiến cho biết, khu vực hồ Hoàn Kiếm là khu vực đã được công nhận Di tích quốc gia đặc biệt, nên mọi hoạt động ở đây cần hết sức thận trọng. Qua tham khảo ý kiến từ dư luận và chuyên gia, Hà Nội thấy rằng việc dựng mô hình phim nói trên ngay tại Hồ Gươm là không phù hợp.

Theo đó, thành phố cũng sẽ báo cáo lại với Bộ VHTT&DL rằng việc lắp dựng mô hình này chỉ phù hợp ở một số vị trí khác như công viên, Trung tâm chiếu phim quốc gia… Hoặc triển khai ở các địa phương có cảnh quay bộ phim này thì càng phù hợp hơn.

Trước câu chuyện dựng mô hình phim Kong- Đảo đầu lâu, trong tháng 2 vừa qua ý tưởng làm tuyến đường khắc tên những nhân vật có đóng góp cho sự phát triển của Hà Nội, tương tự đại lộ danh vọng của Mỹ cũng đã bị UBND quận Hoàn Kiếm loại bỏ. Theo như lý giải của lãnh đạo quận Hoàn Kiếm: Đây mới là ý tưởng đề xuất ban đầu của đơn vị tư vấn thiết kế (chưa có phương án triển khai cụ thể). Qua tham khảo cộng đồng, có nhiều ý kiến trái chiều và đề xuất này của đơn vị tư vấn thiết kế chưa được sự thống nhất của UBND quận Hoàn Kiếm và UBND thành phố.

Theo phân tích từ giới chuyên gia, chuyện tiếp thu văn minh, văn hóa của các nước là đáng khuyến khích nhưng phải cân nhắc, lựa chọn điều đó có phù hợp với văn hóa Việt Nam hay không? Đó là chưa kể đặt đại lộ danh vọng ven Hồ Gươm vốn đã chật chội, khác nào việc chất tải lên không gian văn hóa này. Chưa hết, các chuyên gia cũng trăn trở về việc thương mại hóa một con đường “danh vọng”. Bởi nếu biến không gian đi bộ quanh Hồ Gươm thành hợp đồng BOT càng không hợp lý. Trong khi Hà Nội tổ chức phố đi bộ quanh Hồ Gươm và khu vực phố cổ đã và đang tạo thành thói quen tốt cho người dân vào mỗi dịp cuối tuần.

Hồ Gươm đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 2383/QĐ-TTg ngày 9/12/2013. Quần thể di tích này bao gồm hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn và khu tưởng niệm Vua Lê. Không gian linh thiêng Hồ Gươm luôn là mối quan tâm không chỉ với người Hà Nội mà còn của người dân cả nước.

Nơi đây đã trở thành một biểu tượng về lịch sử, văn hóa và cảnh quan của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Là một di tích mang giá trị lớn về nhiều mặt nên lâu nay Hồ Gươm cũng trở thành một điểm đến không thể thiếu trong hành trình của khách du lịch bốn phương khi tới tham quan Hà Nội - Việt Nam. PGS.TS Hà Đình Đức từ nhiều năm trước đã đề xuất với chính quyền thành phố nên xây dựng “Cột mốc số 0” tại Hồ Gươm. Mới đây đề xuất ấy đã được thành phố chấp thuận. Rất nhiều nhà nghiên cứu và chuyên gia ủng hộ đề xuất này đều cho rằng: Cột mốc số 0 tại Hồ Gươm sẽ kích thích tiềm năng du lịch, vì nó như một tọa độ để kể từ đó có những đơn vị đo lường đến những địa danh, những địa điểm khác trên cả nước.

Vì lẽ đó, trước ý tưởng dựng mô hình phim Kong cạnh Hồ Gươm như đề xuất của Bộ VHTT&DL, cộng đồng bày tỏ băn khoăn rằng: ngay cả việc làm “đại lộ danh vọng” họ còn thấy chưa phù hợp, huống hồ đây lại là việc dựng mô hình Kong- một con quái vật khổng lồ trong không gian văn hóa linh thiêng ấy. Còn các chuyên gia văn hóa thì thực sự lo lắng về những ngẫu hứng, tùy hứng trong ứng xử với di tích quốc gia đặc biệt như lâu nay vẫn thấy- không chỉ riêng với câu chuyện Hồ Gươm suốt thời gian qua.

Nhưng “ơn giời”, cuối cùng những ý tưởng “cài cắm” vào không gian Hồ Gươm đã kịp thời được dừng lại. Điều này đã cho thấy sự cầu thị của chính quyền thành phố trong việc tiếp thu những tham vấn, phản biện từ cộng đồng. Hay nói cách khác đó là lắng nghe đóng góp từ nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy giá trị danh thắng Hồ Gươm; tôn trọng và bảo vệ không gian sinh hoạt văn hóa công cộng của người dân Thủ đô cũng như cả nước. Đây cũng chính là một tín hiệu mừng trong việc xây dựng một Hà Nội văn minh, thanh lịch theo đúng nghĩa.

Và câu chuyện không dừng lại với Hồ Gươm, với Thủ đô Hà Nội mà với những không gian văn hóa ở các địa phương, mỗi khi định “cải tạo”, “làm mới” nó thì cũng rất cần phải cân nhắc.

Hương Lê