Kiểm toán Nhà nước đề nghị TP HCM đẩy nhanh việc GPMB các dự án BT ở Thủ Thiêm

A.T. 03/09/2020 09:00

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố Thông báo số 229/TB-KTNN ngày 21/8/2020 về kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý sử dụng vốn đầu tư các dự án BT trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, gồm: dự án xây dựng 4 tuyến đường chính, dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ) và dự án xây dựng cầu Thủ Thiêm 2.

Kiểm toán Nhà nước vừa công bố Thông báo số 229/TB-KTNN ngày 21/8/2020 về kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý sử dụng vốn đầu tư các dự án BT trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, gồm: dự án xây dựng 4 tuyến đường chính, dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ) và dự án xây dựng cầu Thủ Thiêm 2.

Báo cáo của Kiểm toán nhà nước đánh giá UBND TP HCM, các Sở ngành, Nhà đầu tư và các đơn vị liên quan có nhiều cố gắng trong triển khai thực hiện, điều hành quản lý dự án, bước đầu đã hoàn thành các công trình, hạng mục theo hồ sơ thiết kế được duyệt trong phạm vi mặt bằng đã được giao cho Nhà đầu tư.

Báo cáo cũng nêu rõ, hoạt động xây dựng và việc quản lý sử dụng vốn đầu tư các dự án BT trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm cơ bản tuân thủ các chính sách, chế độ, quy định pháp luật của Nhà nước và Hợp đồng BT.

Tuy vậy, vẫn còn có một số hạn chế, tồn tại.

Đối với dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc (khu chức năng số 3 và số 4) và hoàn thiện đường trục Bắc - Nam (đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ), Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý về tài chính là 72,7 tỷ đồng (Giảm thanh toán 12,29 tỷ đồng; Giảm giá trị hợp đồng thi công đã ký nhưng chưa thực hiện 60,4 tỷ đồng) và kiến nghị xử lý khác (hoàn thiện các thủ tục thẩm định, phê duyệt theo quy định) 85,1 tỷ đồng.

Đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 3,8 tỷ đồng; giảm giá trị hợp đồng còn lại 4 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán 11,9 tỷ đồng; giảm giá trị dự toán 25,6 tỷ đồng.

Đối với dự án 4 tuyến đường chính, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm thanh toán cho nhà thầu 17,5 tỷ đồng; giảm giá trị các hợp đồng còn lại 1,6 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục theo quy định để thanh toán chi phí phát sinh 50,5 tỷ đồng; giảm giá trị dự toán 86,3 tỷ đồng; giảm giá trị hợp đồng đối với khối lượng không thực hiện 254,9 tỷ đồng (do điều chỉnh quy hoạch nên phạm vi phần đường trên tuyến R1 chuyển thành cầu cạn qua dự án Quảng trường Trung tâm và sẽ bổ sung dự toán thay thế; một phần khối lượng không thực hiện so với dự toán ban đầu nhằm phù hợp với điều kiện thực tế của dự án); hoàn thiện thủ tục để thanh toán 11,9 tỷ đồng; hoàn thiện thủ tục đối với giá trị của các hợp đồng còn lại 37 tỷ đồng.

Suất đầu tư dự án 4 tuyến đường không cao hơn công bố của Bộ Xây dựng

Trong Tổng mức đầu tư (TMĐT) được phê duyệt của dự án 4 tuyến đường chính là 12.182 tỷ đồng, tuy nhiên do cơ chế “thanh toán đồng thời” nên không tính chi phí lãi vay và trượt giá trong Hợp đồng BT và Tổng vốn đầu tư được xác định là 8.265,1 tỷ đồng để cân đối thanh toán trong đó: chi phí xây dựng 6.500 tỷ đồng (bao gồm, chi phí xử lý nền đất yếu là 2.116 tỷ đồng, chiếm gần 1/3 chi phí xây dựng; chi phí xây dựng 10 cầu trên 4 tuyến đường khoảng 2.008 tỷ đồng; chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật 1.430 tỷ đồng,...).

Ngoài ra, khi so sánh suất đầu tư tại Mục 1, Chương 4, Quyết định số 634/Q9Đ-BXD ngày 9/6/2014 của Bộ Xây dựng, Kiểm toán nhà nước đã có ý kiến: “đối với đường giao thông cấp I (tuyến R1) và đường giao thông cấp II (Tuyến R2, R3, R4) thì chi phí được đề cập tính suất đầu tư trong TMĐT của dự án không cao hơn suất đầu tư công bố của Bộ Xây dựng năm 2013 (tổng chi phí các hạng mục trong TMĐT của dự án chưa được đề cập trong suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 3.860 tỷ đồng chiếm 60,12% và các hạng mục giao thông của dự án so với suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 2.561 tỷ đồng chiếm 39,88% trong chi phí xây dựng của TMĐT (nền, mặt đường 552,6 tỷ đồng; cầu 2.008 tỷ đồng)”.

Kiểm toán Nhà nước đã xác định, TP HCM có thiếu sót trong việc phê duyệt TMĐT của dự án xây dựng 4 tuyến đường chính vì không kịp thời cập nhật để tính lại chi phí dự phòng trượt giá làm tăng TMĐT chưa đúng 350,91 tỷ đồng. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cũng khẳng định khoản chi phí này đã được loại trừ ngay trong Tổng vốn đầu tư của Hợp đồng BT theo cơ chế thanh toán đồng thời được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 1909/TTg-KTN ngày 12/11/2013 và được Bộ Tài chính hướng dẫn tại Văn bản số 17463/BTC-QLCS nên không ảnh hưởng đến việc cân đối thanh toán khi ký Hợp đồng BT và giá trị quyết toán dự án hoàn thành.

Kết luận thanh tra Chính phủ có đề cập đến phần khảo sát không kỹ dẫn đến tăng chi phí đầu tư xử lý nền đất yếu 481,3 tỷ đồng trong TMĐT. Về vấn đề này, báo cáo của Kiểm toán nêu rõ: Việc lập TMĐT thì chi phí xây dựng được tính theo khối lượng chủ yếu từ thiết kế cơ sở, các khối lượng khác dự tính và giá xây dựng phù hợp với thị trường theo quy định tại Nghị định 112/2009/NĐCP. Đồng thời, trong quá trình triển khai thực hiện ở bước thiết kế bản vẽ thi công, các đơn vị có liên quan đã đưa ra phương án xử lý nền đất yếu phù hợp và tiết kiệm được chi phí trên theo ý kiến chỉ đạo của UBND TPHCM tại Quyết định số 5872/QĐ-UBND ngày 28/10/2013.

Chậm GPMB và chậm thanh toán

Kiểm toán Nhà nước đánh giá tiến độ các dự án BT này chậm hơn rất nhiều so với hợp đồng đã ký (dự án 4 con đường dự kiến quý I-2022 mới hoàn thành, chậm 4 năm), “nguyên nhân chủ yếu do vướng giải phóng mặt bằng”.

Kiểm toán Nhà nước đã đề nghị UBND TP HCM chỉ đạo UBND Quận 1, UBND Quận 2, Ban Quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông, Ban Quản lý đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm và các đơn vị liên quan khẩn trương thực hiện việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng, hoàn thành việc giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, sớm bàn giao cho nhà đầu tư thi công hoàn thành các dự án BT.

Không chỉ chậm bàn giao mặt bằng mà các cơ quan chức năng của TP HCM còn chậm xác nhận khối lượng, giá trị hạng mục hoàn thành để thanh toán theo quy định của hợp đồng BT.

Ví dụ, đối với dự án 4 tuyến đường, giá trị khối lượng hoàn thành của dự án đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là 3.007,5 tỷ đồng nhưng thành phố mới cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Nhà đầu tư tương ứng giá trị 1.841,4 tỷ đồng; đối với dự án cầu Thủ Thiêm 2 đến nay khối lượng hoàn thành của dự án đã đạt hơn 60% giá trị nhưng chưa được xác nhận khối lượng và giá trị để thực hiện việc cấp chứng nhận Quyền sử dụng đất.

Theo Kiểm toán, việc chậm thanh toán có thể dẫn đến phát sinh chi phí của dự án theo quy định của Hợp đồng BT đã ký kết (theo hợp đồng, bên A tức UBND TP HCM có thể bị phạt theo lãi suất thương mại không quá 8% trong thời gian chậm trả), Kiểm toán Nhà nước nhắc.

A.T.