Vượt qua mùa dịch với tinh thần tốt

Tâm lý bị ảnh hưởng

Đợt dịch Covid-19 lần thứ 4 kéo dài với diễn biến phức tạp khiến nhịp sống bình thường của từng cá nhân, gia đình và toàn xã hội có nhiều xáo trộn. Tài liệu từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM nêu rõ, đại dịch Covid-19 đã làm ảnh hưởng lớn về tinh thần và gây ra những hệ lụy về sức khỏe, tác động đến cuộc sống của chúng ta.

TS Lê Minh Công, Phó trưởng Khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG TP HCM) lý giải, đại dịch như một yếu tố “kích hoạt” khiến những khó khăn, bất lợi xảy ra như phải vào bệnh viện điều trị, đi cách ly, sống trong vùng phong tỏa, công việc, học tập bị đình trệ, gián đoạn, tài chính khó khăn… Những yếu tố, hệ lụy đó dễ làm cho con người rơi vào tình trạng căng thẳng, stress.

“Các ảnh hưởng thường là stress kéo dài và mang tính bệnh lý, lâu hơn có thể dẫn tới các rối loạn tâm thần như lo âu, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm... Ngoài ra, dịch bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến khủng hoảng trong mối quan hệ, đặc biệt là mối quan hệ hôn nhân hoặc cha mẹ và con cái vì cả vợ chồng, con cái ở nhà quá lâu, không có sự kết nối với bên ngoài, thu nhập lại giảm sút…

Dịch bệnh cũng làm cá nhân gia tăng những suy nghĩ tiêu cực, thói quen hay hành vi sức khỏe tiêu cực như lười vận động, sử dụng rượu, thuốc lá hay truy cập internet với các tương tác tiêu cực”, TS Công cho hay.

Chị Nguyễn Thị Thanh ở Phường 4, quận Gò Vấp (TP HCM) chia sẻ, nhiều ngày nay, chị làm việc online tại nhà, một tuần chỉ đi siêu thị một lần để mua thực phẩm. Mặc dù may mắn có nguồn thu nhập tương đối ổn định song ở nhà nhiều ngày trong một không gian hẹp, không giao tiếp, trò chuyện trực tiếp với đồng nghiệp, người thân khiến chị cảm thấy không được thoải mái về tinh thần.

TS Lê Minh Công cũng cho biết, thời gian qua ông nhận được khá nhiều ca tư vấn liên quan đến tác động của dịch Covid-19. Chẳng hạn một học sinh vừa thi xong tốt nghiệp THPT, suốt thời gian dài giãn cách xã hội, nữ sinh này ở nhà ôn thi và không đi đâu.

Trong khi đó, người cha cũng nghỉ làm ở nhà nên thường uống rượu và bạo lực bằng lời với vợ con. Học sinh này xuất hiện các triệu chứng stress bệnh lý như rối loạn giấc ngủ, chán ăn, cảm thấy chán nản, mất hứng thú, hay căng thẳng và xung đột với cha mẹ, thấy bi quan…

Còn theo BS Tô Xuân Lân, chuyên khoa 2 ngành Tâm thần học, Trưởng phòng Đào tạo và nghiên cứu khoa học, Bệnh viện Tâm thần trung ương 2, có nhiều người còn lên cơn hoảng loạn, ứng xử bất thường như la hét, cáu gắt vô cớ, thậm chí tăng huyết áp, bị động kinh, ngất xỉu…

Thích ứng để vượt qua

Theo các chuyên gia, dịch bệnh ảnh hưởng đến đời sống tâm lý và sức khỏe tâm thần của mỗi cá nhân là như nhau. Tuy nhiên, tùy nhận thức hay chiến lược chống đỡ khủng hoảng và nhân cách của cá nhân ấy mà diễn biến khác nhau.

Vì vậy, các chuyên gia tâm lý khuyên thích ứng với hoàn cảnh, coi bất lợi, trở ngại do dịch bệnh là những khó khăn có thể dần khắc phục, giữ tinh thần lạc quan, tạo niềm vui bằng các việc làm thiết thực, giữ gìn sức khỏe, rèn luyện thể lực, thực hiện đúng biện pháp phòng dịch chính là giải pháp để mỗi người có tinh thần và thể chất khỏe khoắn vượt qua mùa dịch.

Bên cạnh đó nên mạnh dạn chia sẻ những khó khăn, bất ổn cả về vật chất và tinh thần mà bản thân đang gặp phải qua như bạn bè, người thân, đường dây nóng tiếp nhận, xử lý thông tin của các cấp chính quyền, đoàn thể…

Theo TS tâm lý Hoàng Minh Tố Nga, Khoa Tâm lý học, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG TP HCM), sự căng thẳng, bất ổn về tâm lý thường đến khi trong một hoàn cảnh, biến cố buộc mỗi người cần có sự thích nghi. Vì vậy, để không rơi vào tình trạng chủ quan, coi thường các cảnh báo về dịch bệnh nhưng không bi quan, chán nản, đón nhận và ứng phó theo chiều hướng tiêu cực, mỗi người nên có các biện pháp kiểm soát cũng như bộc lộ cảm xúc.

Chẳng hạn, không nên im lặng giữ những suy nghĩ, lo lắng, hoài nghi mà nên tìm đến các “kênh” chia sẻ uy tín, phù hợp. Thực hiện giãn cách, việc tiếp xúc trực tiếp giảm xuống tối đa, chúng ta có thể tìm niềm vui, ý nghĩa cuộc sống qua những công việc như đọc sách, học thêm một số kỹ năng trên mạng internet, thư giãn bằng các động tác thể dục sau khi làm việc và học tập tại nhà, chia sẻ thông tin chính thống, tích cực đến mọi người, thậm chí có thể tìm hiểu, tham gia hoạt động thiện nguyện phù hợp. Qua đó, chúng ta sẽ tìm được sự tự tin cho bản thân và niềm vui, ý nghĩa trong cuộc sống.

Các bác sĩ ở Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM cũng đưa ra lời khuyên, mỗi cá nhân có thể giảm bớt căng thẳng, lo âu bằng cách không nên xem, nghe, đọc và tin thông tin liên quan đến dịch bệnh qua các trang mạng, phương tiện truyền thông không chính thống, chưa được kiểm chứng dẫn đến hai thái cực quá hoang mang hoặc quá chủ quan.

Ngược lại nên đọc những câu chuyện xúc động về các y bác sĩ đang ngày đêm cứu người nơi tuyến đầu, về các tình nguyện viên chống dịch, các ca bệnh khỏi được trở về nhà... để được truyền cảm hứng tích cực. Mỗi người hãy dành thời gian để thư giãn, làm việc, đọc và nghe những điều tích cực, thông tin cảnh báo về dịch bệnh từ các cơ quan truyền thông chính thống, chuyên gia có uy tín.

Ngoài ra, nên duy trì kết nối với người khác qua các phương tiện truyền thông, đặc biệt nếu có thể hãy kết nối với tổ chức, cộng đồng mà bạn tin tưởng để giúp đỡ người khác trong khả năng cho phép. Để có sức khỏe thể chất tốt, mỗi người có thể tập các động tác, bài tập thể dục phù hợp, có chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tiếp tục thực hiện nghiêm thông điệp “5K” của Bộ Y tế và hãy đi tiêm vaccine ngay khi có thể để góp phần sớm đưa cuộc sống trở về trạng thái bình thường mới.

Thanh Trà