Án dân sự cản trở môi trường kinh doanh
Ngày 24/7, tại TP Hồ Chí Minh, Tổng cục Thi hành án dân sự tổ chức hội thảo “Nâng cao hiệu quả thi hành án để cải thiện môi trường kinh doanh”.
Cải thiện chưa nhiều
Theo Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vẫn còn nhiều điểm khó, rào cản trong môi trường đầu tư ở Việt Nam. Ông Phan Đức Hiếu- Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho hay, Chính phủ đang nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh bằng việc mỗi năm ban hành một Nghị quyết 19. Kể từ năm 2014 đến nay có 4 Nghị quyết 19 ra đời.
Theo đó, Chính phủ yêu cầu các bộ ngành liên quan tập trung cải cách thủ tục tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cộng đồng doanh nghiệp. Nghị quyết 19 năm 2017 đang thực hiện đo lường cải cách bằng 2 chỉ số, đó là giảm tổng thời gian thực hiện thủ tục hành chính, giảm chi phí thực hiện thủ tục hành chính. Chỉ khi nào hai chỉ số trên được kéo giảm thì cải cách mới thật sự hiệu quả. Bởi vì, sửa đổi văn bản không đồng nghĩa với cải cách và đơn giản hóa cho doanh nghiệp.
Ông Phan Đức Hiếu nhận định: Cải cách môi trường đầu tư ở Việt Nam chưa thật sự đạt hiệu quả cao. Ông Hiếu dẫn chứng, luật quy định thời gian đăng ký kinh doanh không quá 3 ngày nhưng TPHCM mất 5 ngày. Thực tế thực thi pháp luật khá chậm chạp. Tại Nghị quyết 19 năm 2015 yêu cầu các cơ quan phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao trong quá trình hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan đến việc tranh chấp thương mại và phá sản doanh nghiệp theo hướng đơn giản hóa thủ tục, quy định. Đồng thời rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp thương mại xuống còn tối đa 200 ngày (hiện là 400 ngày) và 24 tháng (hiện là 60 tháng).
Đến Nghị quyết 19 năm 2017, Chính phủ tiếp tục yêu cầu bộ ngành liên quan cải cách hướng đến các chỉ tiêu về môi trường kinh doanh đạt mức trung bình của nhóm các nước ASEAN 4. Theo đó, thời gian giải quyết tranh chấp hợp đồng tối đa 300 ngày (hiện nay là 400 ngày); thời gian giải quyết thủ tục phá sản doanh nghiệp xuống tối đa còn 30 tháng, thay vì 60 tháng như hiện nay.
Chậm chạp giải quyết các vụ việc, vụ án
Luật sư Nguyễn Quang Hưng- chuyên gia của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho hay, thời gian giải quyết tranh chấp hợp đồng ở Việt Nam còn dài (400 ngày), đặc biệt là giai đoạn thụ lý đơn khởi kiện (13% tổng số thời gian) và thi hành án (37%).
Ông Hưng cũng đưa ra ví dụ về sự chậm trễ trong giải quyết phá sản doanh nghiệp. Thời gian giải quyết phá sản ở Việt Nam mất 5 năm nhưng Ai-len chỉ hết 4 tháng; chi phí 14,5% nhưng ở Nhật Bản chỉ mất 0,6%, tỷ lệ thu hồi là 21,6% còn Na Uy là 92,9%.
Tóm lại hệ số hiệu quả Luật Phá sản ở Việt Nam chỉ được 7,5 điểm trong khi các nước khác đạt mức điểm gấp đôi. “Việt Nam còn nhiều dư địa để thực hiện cải cách vì chất lượng tòa án ảnh hưởng đến doanh nghiệp cả về vi mô lẫn vĩ mô.
Bàn về việc chậm giải quyết tranh chấp thương mại, gây khó khăn cho doanh nghiệp, đa số đại diện đơn vị thi hành án các tỉnh/ thành cho rằng, quá nhiều khó khăn đi kèm cho nên việc thi hành án dân sự chậm chạm làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh. Trong đó, có quá nhiều thủ tục rườm rà làm khó cho việc thi hành án, quá nhiều thủ tục cho người thi hành án.
“Vụ việc cần giải quyết chênh lệch quá nhiều so với chấp hành viên nên dẫn đến tình trạng quá tải. Trung bình một chấp hành viên phải thực hiện quá nhiều vụ việc trong năm. Long An có 81 chấp hành viên nhưng đến năm 2019 - 2020 có đến 12 chấp hành viên nghỉ hưu. Còn thư ký thì đếm trên đầu ngón tay”- ông Nguyễn Văn Gấu, Cục trưởng Cục Thi hành án Long An phân trần.
Trước những khó khăn trong việc nâng cao hiệu quả thi hành án để cải thiện môi trường kinh doanh, ông Nguyễn Văn Lực- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS thừa nhận, án liên quan đến bất động sản chiếm tỷ lệ lớn.
Sắp tới cơ quan thi hành án phải thực hiện nhanh chóng hơn tạo điều kiện cải thiện môi trường kinh doanh ở Việt Nam. Ông Lực cho biết thêm, một nguyên nhân không kém phần quan trọng đó là, quy định đang tạo điều kiện cho doanh nghiệp trây ỳ việc thi hành án.
