Nhiều năm qua tại Hải Phòng xuất hiện tình trạng các “đại gia” đua nhau thâu tóm đất nông nghiệp xây biệt phủ, khu vui chơi giải trí. Thậm chí, những cơ sở có sai phạm này lại biến thành mô hình khu du lịch nông thôn.
Đất nông nghiệp thành biệt phủ, khu vui chơi giải trí
Tháng 6/2010, huyện An Lão cho ông Trần Văn Quang (HKTT tại thôn Thủy Giang, xã Trường Thành, huyện An Lão) thuê 3,6 ha đất ven sông làm trang trại nông nghiệp. Khu đất tiếp giáp sông Lạch Tray có hành lang thoát lũ, hành lang bảo vệ đê, huyện An Lão yêu cầu ông Quang không được xâm phạm diện tích đất này.
Năm 2016, Hạt Quản lý đê điều An Lão - Kiến An (Sở NNPTNT), UBND xã Trường Thành phát hiện ông Quang xây dựng nhà kiên cố tại bãi sông, khu đất nông nghiệp. Từ tháng 1/2016 đến cuối năm 2019, xã Trường Thành, Hạt Quản lý đề điều An Lão - Kiến An, huyện An Lão đã ít nhất 14 lần lập biên bản vi phạm hành chính do ông Quang xây dựng nhà, các công trình khác trên đất nông nghiệp, hành lang thoát lũ, hành lang bảo vệ đê. Cuối năm 2019, khu đất nông nghiệp, đất hành lang thoát lũ, hành lang bảo vệ đê biến thành khu du lịch Trường Thành Farm.
UBND phường Tràng Cát (quận Hải An) xác nhận, khu đất nuôi trồng thủy sản rộng 10 ha, nằm ven sông Lạch Tray, sát đường World Bank, đường liên kết 5 quận, huyện của Hải Phòng; cận kề đường bao Đông Nam; nằm ngay dưới đường bay Cảng hàng không sân bay quốc tế Cát Bi thuộc quyền quản lý của Sở NNPTNT. Năm 2018, các tuyến đường đi ven khu đầm dần hình thành, ông Quyết (HKTT tại quận Kiến An), người được giao quản lý đã chuyển nhượng khu đầm cho một số “đại gia”. Ban đầu, ông Quyết chuyển nhượng căn nhà cấp 4 cùng hơn 3.200 m2 đầm cho ông P.V.Đ (HKTT tại quận Hồng Bàng). Lần lượt các ông N.V.T. (HKTT tại phường Đằng Lâm, quận Hải An), ông K. (sinh sống ở nước ngoài) đã nhận chuyển nhượng đầm ngoài đê xây nhà ở.
Tháng 8/2018, ông Đ. cải tạo căn nhà cấp 4. Cũng thời điểm này, ông K. bắt đầu cho xây móng những công trình đầu tiên. Phường Tràng Cát, Hạt Quản lý đê điều Hải An lập biên bản xây dựng không phép, xây dựng nhà trong hành lang bảo vệ đê… Quận Hải An xử phạt hàng trăm triệu đồng, yêu cầu tháo dỡ công trình xây dựng, khôi phục hiện trạng đất nông nghiệp. Tuy nhiên, sau quyết định xử phạt, hàng chục ha đầm nuôi thủy sản được san phẳng, những “siêu biệt thự”, “biệt phủ” được dựng lên. Thậm chí, toàn đại gia đi siêu xe, trong khi đó, đường bao Đông Nam, tuyến đường đi qua khu đất chưa hoàn thành, những đại gia xây biệt thự trên đất nông nghiệp liền bỏ tiền đầu tư cải tạo, trải thảm nhựa bê tông phẳng lỳ, lắp hệ thống chiếu sáng cho hàng km đê sông Lạch Tray vào khu đất.
Tháng 7/2019, huyện An Dương cho ông Phạm Thế Duyên (HKTT tại xã An Đồng, huyện An Dương) thuê 10.000 m2 đất ven sông Lạch Tray, cạnh đường World Bank trên địa bàn xã Đồng Thái nuôi trồng thủy sản. Được mấy ngày, UBND xã Đồng Thái phát hiện ông Duyên đóng cọc bê tông ra bờ sông. Ông Duyên giải trình, kè sông cho khu đất không bị sạt lở. Khi phát hiện, ông Duyên mới kè được 20 m cọc bê tông ven sông. Xã Đồng Thái yêu cầu ngừng thi công, khôi phục hiện trạng ban đầu. Tuy nhiên, đến nay, hơn một năm vi phạm được phát hiện, đoạn sông dài 200 m được kè bê tông, đất nông nghiệp ngoài đê xuất hiện dãy nhà kiên cố, hồ thủy đình rộng hàng nghìn m2 được bê tông hóa.
Cách khu đất ông Duyên một thân đê, phía trong cánh đồng trũng tiếp giáp đường World Bank, tháng 11/2020, xã Đồng Thái cũng ghi nhận bà Bùi Thị Phương (HKTT tại quận Kiến An) tiến hành san lấp đất. Xã Đồng Thái lập biên bản vi phạm với lỗi “không thông báo khởi công xây dựng tại UBND cấp xã”, yêu cầu tạm dừng xây dựng. Khu đất nông nghiệp rộng vài ha được rào lại bằng lưới B40, có người canh gác, phía trong tiếp tục được san lấp. Ít nhất, hai căn nhà gỗ rộng hàng trăm m2 hết sức bề thế nằm rải rác trong khu đất đang được hoàn thiện.
Có dấu hiệu “xí xóa” cho sai phạm
Ngày 20/5/2019, ông Quang, người được huyện An Lão cho thuê đất gửi văn bản gửi tới UBND TP Hải Phòng đề nghị công nhận khu đất nông nghiệp là Khu du lịch. Văn phòng UBND TP Hải Phòng giao Sở Du lịch chủ trì, cùng các ngành chức năng kiểm tra, báo cáo, đề xuất TP hướng xử lý.
Theo Sở Xây dựng, từ ngày 28/5/2019, Hải Phòng đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng điều đề nghị chỉnh một phần diện tích huyện An Lão, trong đó có xã Trường Thành vào địa giới KKT Đình Vũ - Cát Hải theo chỉ đạo của Thủ tướng. Do vậy, Sở Xây dựng đề nghị Sở Du Lịch cần tham khảo ý kiến của Ban Quản lý KKT TP Hải Phòng về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Sở NNPTNT đánh giá, đất cho thuê làm nông nghiệp, chuyển thành đất du lịch, là đất phi nông nghiệp, phải chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất thương mại, dịch vụ. Sở Kế hoạch và Đầu tư đề nghị làm rõ thời hạn phát triển du lịch gắn với thời gian cho thuê đất mới có cơ sở cho chuyển mục đích sử dụng đất.
Văn phòng UBND TP yêu cầu Sở Du lịch lấy ý kiến các ngành chức năng, một số sở chỉ ra bất cập việc “hợp pháp hóa” từ đất nông nghiệp thành đất du lịch. Tuy nhiên, ngày 29/10/2019, Văn phòng UBND TP có văn bản cho thí điểm mô hình khu du lịch, thời hạn từ tháng 11/2019 đến tháng 12/2021. Điều đáng nói, văn bản này không đề cập đến ý kiến các ngành tham mưu. Văn bản này dựa trên báo cáo ngày 21/8/2019 của Sở Du Lịch, báo cáo có trước khi các sở tham vấn theo chỉ đạo của Văn phòng UBND TP.
Xử lý sai phạm của quận Hải An cũng hết sức khó hiểu, trong nhiều năm, chính quyền ra quyết định dừng thi công, phạt hàng trăm triệu đồng đối với mỗi trường hợp vi phạm, yêu cầu khôi phục hiện trạng đất nông nghiệp. Tuy vậy, hoạt động xây dựng vẫn diễn ra. Đỉnh điểm của vi phạm, ngày 23/3/2020, ông Nguyễn Trọng Lượng - Phó Chủ tịch UBND phường Tràng Cát dẫn Đoàn công tác đến kiểm tra, ông chủ Công ty CP Du lịch sinh thái Hùng Hải cùng vài người lao vào hành hung, nhân viên UBND phường Tràng Cát bị ném xuống hồ nước, ông Lượng bị đánh chảy máu vùng mặt.
Sạu ‘sự cố”, tháng 5/2020, Chủ tịch quận Hải An mới cho thành lập đoàn thanh tra, thanh tra dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng, dấu hiệu vi phạm quản lý đất đai khu đất 10 ha, đoàn thanh tra có thời gian làm việc 50 ngày. Đến nay, hết hạn thanh tra gần 9 tháng, các cơ quan truyền thông đề nghị cung cấp kết luận thanh tra nhưng không được quận Hải An trả lời.
Thực tế ghi nhận, kể từ khi quận Hải An thanh tra, khu đất nuôi trồng thủy sản có nhiều biến chuyển mới, những công trình xây dựng trái phép dang dở trước đó được hoàn thiện, trở thành “lâu đài”, “biệt phủ” nguy nga, tráng lệ.