Bộ Công an: Giảm án tử hình, đề cao phòng ngừa tội phạm

Chiều 13/6, Cục Truyền thông Công an nhân dân (Bộ Công an) tổ chức tọa đàm truyền thông các dự án luật do Bộ Công an chủ trì soạn thảo trình Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9.

Mở đầu tọa đàm, Thiếu tướng Đỗ Triệu Phong - Cục trưởng Cục Truyền thông CAND (Bộ Công an) đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi, làm rõ sự cần thiết ban hành, quan điểm, định hướng các nội dung của chính sách, điểm mới trong dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự liên quan đến thu hẹp tử hình đối với 8/18 tội danh.

Đồng thời, thông tin sơ bộ về công tác tuyên truyền quá trình lấy ý kiến với dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, trong đó có sử dụng ứng dụng VNeID.

Ông Phong nhấn mạnh, sau buổi tọa đàm, Cục truyền thông CAND sẽ có kế hoạch tổ chức cho phóng viên xâm nhập thực tế tại công an các địa phương, một số địa bàn trọng điểm để phản ánh chân thực, khách quan, sinh động thực tế công tác chiến đấu của lực lượng công an làm nổi bật tính cần thiết khi ban hành các dự án Luật, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ, đồng thuận của các tầng lớp nhân dân.

Tại buổi tọa đàm, Trung tá Đào Anh Tới- Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính tư pháp (Bộ Công an) đã tình bày tóm tắt, thông tin về việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013, vai trò của lực lượng công an nhân dân trong sửa đổi Hiến pháp; về sự cần thiết ban hành, quan điểm, định hướng và những nội dung cơ bản của các chính sách, những điểm mới, sửa đổi, bổ sung trong các dự án luật. Nhất là dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự liên quan đến thu hẹp hình phạt tử hình đối với 8/18 tội danh.

Tại tọa đàm, trả lời câu hỏi của báo chí về việc đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8/18 tội danh, Đại tá Nguyễn Văn Thịnh - Trưởng phòng Pháp luật hình sự và cải cách tư pháp, Cục Pháp chế và Cải cách hành chính tư pháp (Bộ Công an) cho biết, lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất bỏ án tử hình đối với 8/18 tội danh hiện còn trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Theo Đại tá Thịnh, việc này nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương nhất quán của Đảng về nhân đạo và tiến tới thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình, trên cơ sở kế thừa tinh thần các lần sửa đổi trước.

Theo Đại tá Thịnh, nếu đề xuất được Quốc hội thông qua, số tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình sẽ giảm từ 18 xuống còn 10. Quá trình này thể hiện xu hướng lập pháp tiến bộ, khi từ năm 1985 đến nay, Việt Nam liên tục cắt giảm số lượng tội danh có hình phạt tử hình: Năm 1985 có 44 tội danh, đến năm 1999 còn 29, năm 2009 giảm còn 22, năm 2015 tiếp tục thu hẹp còn 18.

Trong các lần sửa đổi tiếp theo, tùy điều kiện thực tiễn, chúng ta sẽ tiếp tục nghiên cứu, xem xét để tiến tới bỏ hình phạt tử hình đối với những tội danh còn lại, khi tình hình cho phép.

Về nội dung trên, ông Nguyễn Công Long - Ủy viên chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, việc từng bước bỏ án tử hình nhận được nhiều ý kiến trái chiều của đại biểu và cử tri, bởi đây là hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống pháp luật.

Tuy nhiên, theo ông Long, cần nhìn nhận rõ rằng Bộ luật Hình sự không chỉ có chức năng trừng trị mà còn là công cụ thể hiện chính sách hình sự, có vai trò quan trọng trong ngăn ngừa và răn đe tội phạm. Việc dần thu hẹp án tử hình là một bước chuyển về triết lý, từ trừng phạt sau khi tội phạm xảy ra sang phòng ngừa từ sớm, từ xa.

Theo ông Long, việc thu hẹp hình phạt tử hình không có nghĩa là pháp luật trở nên mềm yếu. Quan trọng là phải hoàn thiện đồng bộ các công cụ pháp lý khác, nhất là tăng cường khả năng ngăn chặn, chế áp tội phạm từ sớm. Với những loại tội phạm bạo lực, cần trang bị đầy đủ cho lực lượng thực thi pháp luật, bảo đảm đủ khả năng ngăn chặn, trấn áp hiệu quả từ đầu.

Về nội dung bổ xung tội "Sử dụng trái phép chất ma túy", Đại tá Nguyễn Văn Thịnh cho biết, đối với những trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy chúng ta vẫn ưu tiên áp dụng các quy định của luật pháp chống ma túy để hỗ trợ giúp những người này quản lý, cai nghiện. Chỉ khi nào người ta cai nghiện không thành công tiếp tục tái phạm thì mới xử lý hình sự.

Nói về lý do tại sao lại đưa tội danh này vào Bộ luật Hình sự thời điểm này, theo Đại tá Thịnh nhấn mạnh, qua tổng kết thực tiễn cho thấy rằng số người nghiện ma túy diễn biến rất phức tạp và chiều hướng gia tăng và đặc biệt là đối với giới trẻ. Các tội phạm xuất phát từ những người sử dụng ma túy càng ngày càng phức tạp.

“Theo thống kê của chúng tôi, những tội phạm mà xuất phát từ những người sử dụng trái phép chất ma túy chiếm khoảng hơn 10% trong tổng số tội phạm. Đặc biệt là những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng xuất phát từ những người sử dụng trái phép chất ma túy chiếm khoảng 5,3% trong tổng số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng… như vậy từ những người sử dụng trái phép chất ma túy gây ra đặc biệt nguy hiểm cho xã hội và cho chính gia đình của những người đó ” Đại tá Thịnh chia sẻ.

Theo Đại tá Thịnh, việc bổ sung tội danh này cũng là thể chế hóa quan điểm của Đảng về việc có chế tài nghiêm khắc hơn đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.