Bỏ quy định kinh doanh khí, gas: Nhà quản lý lo hệ lụy xấu

Tăng cường kiểm soát để bảo đảm an toàn với việc kinh doanh gas.

Báo cáo đánh giá của Bộ Công thương thừa nhận, những quy định về điều kiện bồn chứa và số lượng bình gas như Nghị định 19/2016 đưa ra là quá lớn, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ.

Theo đó, nếu các DN nhỏ và vừa muốn tiếp tục kinh doanh phải đáp ứng được các điều kiện về dung tích, bồn chứa, tức là bình quân mỗi DN sẽ phải chi thêm hàng chục đến hàng trăm tỉ đồng để đầu tư vào hệ thống bồn chứa, bình gas.

Mặc dù thừa nhận những bất cập đó, nhưng Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ Công thương cũng chỉ ra những ảnh hưởng tiêu cực khi bỏ điều kiện kinh doanh. Cụ thể, bỏ điều kiện trên đối với thương nhân đầu mối, sẽ có số lượng lớn DN nhỏ tham gia vào lĩnh vực phân phối, và như vậy sẽ xảy ra hiện tượng giá cả trên thị trường bị nhiễu loạn, sốt ảo.

Đặc biệt, khi giá khí trên thị trường thế giới có chiều hướng giảm liên tục và do không đủ lượng dự trữ (từ bồn chứa LPG và chai LPG), các DN nhỏ sẽ ngừng kinh doanh, gây nên lượng LPG cung cấp cho vùng miền không được ổn định dễ xảy ra tình trạng thiếu nguồn cung.

Và theo đánh giá của Bộ Công thương, nếu bỏ điều kiện quy định đối với các DN kinh doanh LPG thì yếu tố gây mất an toàn trong sản xuất càng cao; giá sản phẩm đến tay người tiêu dùng càng tăng do điều kiện quá dễ dàng nên sẽ dẫn đến tình trạng nhiều thương nhân phân phối tham gia thị trường kinh doanh gas trong địa bàn nhỏ, hẹp, cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng đến quyền lợì người tiêu dùng.

“Cùng với đó, không khuyến khích các DN có tiềm lực tài chính chú trọng đầu tư cơ sở vật chất đòi hỏi yêu cầu cao nghiêm ngặt về an toàn kỹ thuật”- Bộ Công thương nhận định.

Về bãi bỏ quy định về điều kiện thương nhân kinh doanh khí phải sở hữu cầu cảng, sở hữu trạm nạp, sở hữu trạm cấp khí, Bộ Công thương cho rằng, việc bỏ điều kiện trên có thể sẽ dẫn đến tình trạng chủ trạm nạp gas vào chai chuyên chiết nạp thuê, không quan tâm chai LPG có nguồn gốc và đủ điều kiện an toàn hay không.

Từ đó dẫn đến tình trạng chiếm dụng, tranh cướp bình gas, cưa tai, mài vỏ chai LPG làm mất an toàn, ảnh hưởng tới chất lượng, thương hiệu, tính mạng người tiêu dùng trong nước.

Mặt khác, hoạt động sang chiết nạp LPG vi phạm quy định trở nên phổ biến trong thời gian qua như: nạp vào chai LPG chưa đáp ứng đủ điều kiện lưu thông trên thị trường, chai LPG không đáp ứng yêu cầu vê đăng ký nhãn hiệu hàng hóa và xác nhận quyền sử dụng hợp pháp...

Về bãi bỏ quy định thương nhân kinh doanh khí phải thiết lập hệ thống phân phối, Bộ Công thương đánh giá việc bỏ quy định này sẽ làm tăng tình trạng cạnh tranh không lành mạnh của các thương nhân kinh doanh LPG, đặc biệt là các hành vi lôi kéo hệ thống đại lý LPG, chiếm giữ chai LPG của các thương nhân khác trên thị trường. Khi xảy ra sự cố cháy nổ, việc kiểm tra, kiểm soát, gắn trách nhiệm của các thương nhân kinh doanh LPG theo hệ thống không được đảm bảo.

Có thể thấy hàng loạt các bất cập có thể xảy ra, đặc biệt là nguy cơ cháy nổ, mất an toàn rất cao đối với người sử dụng… nếu như loại bỏ hết các điều kiện kinh doanh khí gas tại Nghị định 19/2016. Và theo những lập luận của Bộ Công thương, việc e ngại là hoàn toàn có cơ sở.

Tuy nhiên, ở khía cạnh thị trường, trong điều kiện Chính phủ đang nỗ lực “cởi trói” chính sách cho DN, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, thì việc đưa ra những quy định có tính chất làm giảm lợi nhuận của DN, thậm chí là triệt tiêu DN như phản ánh của một số DN trong ngành gas thời gian qua dường như là phi thị trường.

Theo Luật sư Trương Thanh Đức- Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Basico, trong các quy định được nêu ra tại Nghị định 19, có quy định về quy mô hoạt động của DN, song theo luật, các DN được phép lựa chọn quy mô hoạt động, do đó trong việc xây dựng chính sách, nhà quản lý không nên hạn chế quy mô hoạt động của DN. Việc đưa ra những điều kiện kinh doanh ở Nghị định 19 là hết sức vô lý đối với các DN ngành khí gas.

Theo vị luật sư này, sự tồn tại của DN hãy để thị trường quyết định, chính sách chỉ nên hỗ trợ DN chứ không phải là nguyên nhân đẩy DN vào đường cùng.

Về những quan ngại nếu “thả”, không siết chặt kinh doanh như Nghị định 19 đưa ra sẽ gây ra tình trạng loạn giá thị trường, hoặc nguy cơ mất an toàn cao, nhiều ý kiến cho rằng, cần phải tăng cường kiểm soát hậu kiểm.

Theo ông Nguyễn Minh Đức- Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), nếu cho rằng DN nhỏ sẽ vi phạm nhiều hơn DN lớn thì nên có tần suất kiểm tra nhiều hơn, việc đó hoàn toàn hợp lý. Song không nên hạn chế về quy mô hoạt động của họ.