Nhằm giúp cho lực lượng cán bộ Mặt trận ở cấp cơ sở nắm chắc lý luận và nghiệp vụ cùng các quy định hiện hành của MTTQ Việt Nam, Đại Đoàn Kết online trân trọng đăng toàn văn bộ "Tài liệu chuyên đề bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ dành cho cán bộ Mặt trận ở cơ sở" do NXB Chính trị Quốc gia phát hành năm 2011.
3. Một số vấn đề cần chú ý trong tổ chức hoạt động
a) Nắm chắc tình hình, đặc điểm địa bàn dân cư
- Những mặt mạnh của thôn, làng, ấp, bản và cộng đồng dân cư: có truyền thống cách mạng, truyền thống hiếu học, truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái; đặc điểm của các dòng họ, vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng; các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao...
- Những mặt yếu của thôn, làng, ấp, bản trong việc thực hiện đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; những ảnh hưởng của phong tục, tập quán lạc hậu, những hộ gia đình có người vi phạm pháp luật, mắc các tệ nạn xã hội.
- Những điểm đáng chú ý: đặc điểm của địa bàn là đầu mối giao thông (thủy bộ), gần thành phố, thị xã, nhà máy, xí nghiệp, trường học, có chợ lớn,... những đặc điểm trên đều ảnh hưởng tốt, xấu đến thôn, làng, ấp, bản.
- Đối tượng vận động của ban công tác Mặt trận ở khu dân cư liên quan trực tiếp đến các hộ gia đình và từng người dân, vì vậy muốn triển khai và thực hiện tốt những nội dung công tác Mặt trận ở cộng đồng dân cư, điều trước tiên phải hiểu và nắm chắc tình hình của thôn, làng, ấp, bản nói chung và từng hộ gia đình, từng người dân nói riêng.
* Những vấn đề chung của thôn, làng, ấp, bản:
- Tổng diện tích đất đai? Trong đó, diện tích đất canh tác?
- Tổng số hộ?
Trong đó:
+ Hộ gia đình chính sách:
. Gia đình có công với cách mạng?
. Bà mẹ Việt Nam Anh hùng?
. Gia đình thương binh, liệt sĩ?
+ Hộ gia đình theo đạo (đạo Phật, đạo Thiên chúa...)?
+ Hộ dân tộc thiểu số?
+ Số hộ có thân nhân người Việt Nam ở nước ngoài?
- Tổng số khẩu:
+ Số khẩu trong độ tuổi lao động?
+ Số người về hưu?
+ Số người già; người già không nơi nương tựa?
+ Tổng số trẻ em? Số trẻ em học ở các cấp học? số trẻ em trong độ tuổi không được đi học? số trẻ em chưa ngoan cần sự giáo dục?
- Bình quân lương thực, bình quân thu nhập tính theo đầu người?, trong đó:
+ Số hộ giàu (tỷ lệ %)?
+ Số hộ khá (tỷ lệ %)?
+ Số hộ trung bình (tỷ lệ %)?
+ Số hộ nghèo (tỷ lệ %)?
+ Số hộ đói (tỷ lệ %)?
- Về ngành nghề:
+ Những nghề truyền thống ở cộng đồng dân cư?
+ Tổng số hộ, khẩu sản xuất nông nghiệp?
+ Số hộ tiểu thương?
+ Số hộ là cán bộ, công chức nhà nước?
+ Số hộ, số khẩu thiếu hoặc chưa có công ăn việc làm?
- Việc thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình? tỷ lệ tăng dân số hằng năm? số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ thực hiện các biện pháp tránh thai? số cặp vợ chồng sinh con thứ ba trở lên?
* Về các tổ chức chính trị - xã hội ở thôn, làng, ấp, bản.
- Chi bộ: tổng số đảng viên, vai trò lãnh đạo của chi bộ, tính tiền phong gương mẫu của đảng viên, mặt mạnh, mặt yếu?
- Các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội: chi đoàn thanh niên, chi hội phụ nữ, chi hội nông dân, chi hội cựu chiến binh, chi hội người cao tuổi, chi hội chữ thập đỏ; các tổ: tổ an ninh, tổ hòa giải… Tổng số đoàn viên, hội viên ở một tổ chức những điểm mạnh điểm yếu của các tổ chức đó?
b) Phát huy vai trò của ban công tác Mặt trận ở cơ sở
- Ban công tác Mặt trận không phải là một cấp trong hệ thống tổ chức Mặt trận. Thôn, làng, ấp, bản không phải là một cấp chính quyền. Vì vậy tổ chức và hoạt động của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn phải được quán triệt và thể hiện trong thực tế như chọn cử trưởng ban, phó ban trong sinh hoạt ban. Hoạt động của ban công tác Mặt trận là tự quản trực tiếp với từng hộ gia đình, từng người dân. Các thành viên tham gia ban công tác Mặt trận lên tinh thần tự nguyện nhiệt tình, trách nhiệm vì lợi ích của cộng đồng dân cư.
- Nhiệm vụ của ban công tác Mặt trận theo quy định của Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Ban công tác Mặt trận cần nắm chắc tình hình đặc điểm của thôn, làng, ấp, bản và căn cứ vào kế hoạch hướng dẫn của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp trên, chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động, lựa chọn những trọng tâm công việc cần giải quyết trong từng thời gian. Cần có sự phân công trách nhiệm cụ thể, rõ ràng và giữ mối liên hệ chặt chẽ với ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn, phối hợp với trưởng thôn trong quá trình triển khai tổ chức các hoạt động.