Các Bảo vật quốc gia ở Quảng Trị đang được bảo vệ, quản lý thế nào?

Ông Ngô Quốc Phong, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị cho hay, tại tỉnh Quảng Trị hiện có 4 Bảo vật quốc gia đã được công nhận, gồm: 2 bức Phù điêu Lá Nhĩ (Trà Liên 1 và Trà Liên 2), Tượng Uma Dương Lệ và Trống đồng Trà lộc.

Trong đó, 2 bức Phù điêu Lá Nhĩ có tên khác là Tympan Trà Liên, có chất liệu là đá sa phiến thạch, đều được phát hiện tại khu tháp Chăm Trà Liên. Phù điêu Lá Nhĩ Trà Liên 1, bị vỡ một góc trái, cao 1,21 m, dày 0,2 m và đường kính đáy là 1,54 m; Phù điêu Lá Nhĩ Trà Liên 2, còn khá nguyên vẹn, cao 1,2 m, dày 0,17 m và có đường kính đáy là 2,1 m.

Căn cứ vào các đường nét, các chi tiết và kỹ thuật thể hiện trên phù điêu, các nhà nghiên cứu cho rằng, Phù điêu lá nhĩ Trà Liên 1 và Phù điêu lá nhĩ Trà Liên 2 thuộc phong cách nghệ thuật Đồng Dương - niên đại vào khoảng nửa cuối thế kỷ IX.

Tượng Uma Dương Lệ là một pho tượng tròn, được tạc ở tư thế nữ thần đang tọa trên bệ đài. Toàn bộ tượng có chiều cao 0,6 m, đầu cao 0,32 m, vai rộng 0,29 m, vòng eo 0,37 m, vòng ngực 0,51 m, chân xếp bàng rộng 0,48 m, nặng 125 kg và được làm từ đá sa thạch.

Căn cứ vào các đường nét, các chi tiết và kỹ thuật thể hiện, các nhà nghiên cứu xếp pho tượng vào phong cách Trà Kiệu (cuối thế kỷ IX đầu thế kỷ X), một phong cách vào giai đoạn giữa trong tiến trình nghệ thuật Chămpa ở Quảng Trị.

Trống đồng Trà Lộc được phát hiện tại khu vực Rú Cát, làng Trà Lộc, xã Hải Xuân (nay là xã Hải Hưng, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị) vào tháng 3/1998. Trống còn nguyên hình dạng, được làm từ kim loại đồng, hoa văn còn rất rõ nét, đường kính mặt trống 33,5 cm, đường kính chân trống 41,5 cm, cao toàn thân 27 cm và trọng lượng 8 kg.

Ông Ngô Quốc Phong cho biết thêm, 4 hiện vật đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật quốc gia tại Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị cùng với hàng nghìn tài liệu, hiện vật gốc khác tái hiện rõ nét tiến trình lịch sử tự nhiên, văn hóa tộc người, lịch sử xã hội mảnh đất Quảng Trị từ thời nguyên thủy cho đến nay. Theo đó, công tác theo dõi, kiểm tra, bảo vệ và bảo quản các hiện vật rất được chú trọng.

Cụ thể, đối với 2 Bảo vật quốc gia bức Phù điêu Lá Nhĩ Trà Liên 1 và Phù điêu Lá Nhĩ Trà Liên 2, Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị (trước đó là Bảo tàng Quảng Trị) đã đầu tư xây dựng mái che kiên cố để bảo quản, tránh trình trạng hiện vật bị phong hóa do thời tiết khắc nghiệt. Trống đồng Trà lộc hiện đang được trưng bày trong tủ kính.

Đối với Bảo vật quốc gia Tượng Uma Dương Lệ, do gian trưng bày Quảng Trị kỷ nguyên Chăm Pa và Đại Việt xuống cấp nghiêm trọng, toàn bộ hiện vật tại gian trưng bày nói trên đã đưa vào kho cơ sở của Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh. Dự kiến, khi hoàn tất chống xuống cấp sẽ đưa bảo vật quốc gia Tượng Uma Dương Lệ ra trưng bày nhằm phát huy giá trị.

Cũng theo Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị, đơn vị đã tiến hành xây dựng rào ngăn, lắp đặt hệ thống camera, bố trí nhân sự… để đảm bảo thực hiện hiệu quả việc theo dõi, kiểm tra, bảo vệ và bảo quản các Bảo vật quốc gia nói riêng và các hiện vật, tài liệu khác nói riêng.

“Mỗi hiện vật, tài liệu có chất liệu khác nhau, mức độ bị ô xy hóa, ảnh hưởng bởi thời tiết, thời gian khác nhau. Do đó, việc bảo quản các tài liệu, hiện vật cũng khác nhau. Chúng tôi thường xuyên theo dõi để kịp thời phát hiện, đưa ra biện pháp bảo quản phù hợp nhất. Đến nay, cơ bản các hiện vật, tài liệu tại Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị đang được bảo quản, bảo vệ tốt”, ông Phong nhấn mạnh.