Các địa phương cần dự báo tình hình sạt lở sớm và chính xác

Báo cáo với Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang và đoàn công tác, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Phạm Văn Thiều cho biết: Trong hơn 10 năm qua, năm nào tại Bạc Liêu cũng xảy ra các vụ sạt lở và sụt lún đất ở các khu vực ven bờ sông và đê biển Đông. Đáng lưu ý, trong năm 2023 và từ đầu năm 2024 đến nay, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển diễn ra nghiêm trọng hơn. Qua thống kê, đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu có 77 khu vực sạt lở bờ sông, 6 khu vực sạt lở bờ biển, tổng chiều dài sạt lở gần 600 km. Tỉnh xác định có 50 danh mục dự án, công trình cần đầu tư đến năm 2030, với tổng kinh phí dự kiến 28.000 tỷ đồng.

Tỉnh Bạc Liêu kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét hỗ trợ 3.436 tỷ đồng để thực hiện dự án đầu tư đối với 5 khu vực sạt lở xung yếu, cấp bách và phòng chống triều cường, bảo vệ sản xuất với tổng chiều dài 79,674 km. Cụ thể, Dự án xây dựng đoạn kè G6, địa bàn thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải, chiều dài 3 km; Dự án xây dựng kè bờ sông Cà Mau - Bạc Liêu khu vực thị xã Giá Rai, chiều dài 5 km; Dự án xây dựng kè 2 bên bờ kênh 30/4 thuộc phường Nhà Mát, thành phố Bạc Liêu, chiều dài 5,2 km; Dự án Xây dựng hệ thống đê sông và công trình để phòng chống triều cường cho 5 xã phía Tây huyện Đông Hải, chiều dài đê sông 66 km; Dự án xây dựng kè bảo vệ đoạn đê giáp ranh Sóc Trăng để phòng chống sạt lở, xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu, chiều dài tuyến kè 474 m...

Tại tỉnh Cà Mau, ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Tổng chiều dài các đoạn bờ biển sạt lở đặc biệt nguy hiểm và sạt lở nguy hiểm là 83,85 km. Cụ thể, bờ biển Tây đang bị sạt lở nguy hiểm dài 22km; bờ biển Đông đang bị sạt lở ở mức độ đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 61,85km. Riêng sạt lở bờ sông có đến 355 điểm sạt lở, trong đó có đến 82 điểm sạt lở nghiêm trọng với tổng diện tích có nguy cơ bị ảnh hưởng lên đến 3.724ha.

Về tình hình sụt lún do hạn hán mùa khô năm 2023 - 2024, ông Sử cho biết, do không có nguồn nước ngọt bổ sung nên với tình trạng hạn hán kéo dài, vùng Bắc Cà Mau thiếu nước ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất và phòng cháy, chữa cháy rừng, đặc biệt một số nơi người dân gặp nhiều khó khăn về nước sinh hoạt. Nước trên các sông, rạch khô cạn, ảnh hưởng đến lưu thông, vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy và mất phản áp lực nước lên bờ kênh, đây là nguyên nhân chính dẫn đến sạt lở, sụt lún đất, đường giao thông rất nghiêm trọng. Bên cạnh đó, chênh lệch biên độ triều giữa bên trong và ngoài vùng ngọt lớn, dẫn đến nguy cơ làm cho các công trình cống thủy lợi bị hư hỏng.

Tỉnh Cà Mau kiến nghị tiếp tục thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc về phòng, chống sụt lún, sạt lở và ngập úng ở Đồng bằng sông Cửu Long tại Thông báo số 349/TB-VPCP ngày 24/8/2023 của Văn phòng Chính phủ. Đối với kinh phí khắc phục sạt lở, theo ông Sử, tỉnh Cà Mau đang khẩn trương hoàn thiện Đề án phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông giai đoạn 2021 - 2030 và định hướng đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh theo ý kiến đóng góp để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Cà Mau là tỉnh chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu so với các tỉnh trong vùng và cả nước nên rất mong Thủ tướng, các bộ, ngành Trung ương cho ý kiến để trình Thủ tướng phê duyệt Đề án và hỗ trợ nguồn lực để Cà Mau thực hiện nhiệm vụ phòng, chống sạt lở. Trước mắt, tỉnh Cà Mau kiến nghị bộ, ngành Trung ương quan tâm, hỗ trợ kinh phí để khắc phục sạt lở bờ biển tại các điểm đặc biệt nguy hiểm khu vực bờ biển Đông với chiều dài theo tình huống khẩn cấp đã ban bố là 21,55 km, kinh phí khoảng 1.693 tỷ đồng và một số tuyến bờ sông bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm với chiều dài 5,7 km, tổng kinh phí 684 tỷ đồng.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương đã chỉ ra những nguyên nhân gây sạt lở, sụt lún, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện các công trình, dự án đảm bảo an toàn tính mạng, đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp chia sẻ: Tình hình sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn. Bộ đang làm đề án phòng, chống sạt lở, sụt lún, xâm nhập mặn,… lấy ý kiến các địa phương. Trong đó có đưa ra các giải pháp kể cả về công trình, phi công trình, vốn, cơ chế chính sách. Quan điểm của Bộ là giải quyết dứt điểm sạt lở bờ biển Tây, gồm có Kiên Giang và Cà Mau. Hiện bờ biển Đông sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn ở Bạc Liêu và Cà Mau.

Cùng quan điểm với Chủ tịch tỉnh Bạc Liêu, ông Đỗ Thành Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc phòng, chống sạt lở phải có giải pháp căn cơ chứ không nên theo kiểu đầu tư "giật gấu vá vai", khi xảy ra mới làm.

Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chia sẻ khó khăn với các địa phương đang đối mặt với những thiên tai như sạt lở, sụt lún,… Theo Phó Thủ tướng, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long được đánh giá là khu vực nhạy cảm, dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu. Do đó, các bộ, ngành và các tỉnh cần tính toán một cách tổng thể, căn cơ, lâu dài.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu cần dự báo tình hình sạt lở càng sớm càng tốt, phải chính xác sẽ có giá trị. Việc này không tốn nhiều tiền nhưng nếu làm không tốt sẽ rất thiệt hại, kể cả sinh mạng của người dân. Phó Thủ tướng yêu cầu lưu ý việc di dời người dân ở vùng sạt lở, nguy cơ và chăm lo sinh kế cho người dân. Về kinh phí đầu tư, Phó Thủ tướng yêu cầu phải làm đúng nguyên tắc, xếp theo thứ tự ưu tiên, dự án nào cấp bách nhất làm trước.

“

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu cần dự báo tình hình sạt lở càng sớm càng tốt, phải chính xác sẽ có giá trị. Việc này không tốn nhiều tiền nhưng nếu làm không tốt sẽ rất thiệt hại, kể cả sinh mạng của người dân. Phó Thủ tướng yêu cầu lưu ý việc di dời người dân ở vùng sạt lở, nguy cơ và chăm lo sinh kế cho người dân.