Cách mạng Công nghiệp 4.0: Chậm chân sẽ mất phần thắng

Nếu DN không thay đổi sẽ khó trụ vững trước cuộc cách mạng 4.0.

Nguy cơ tụt hậu

Theo nhận định của các chuyên gia, mô hình nhà máy thông minh – nhà máy kỹ thuật số sẽ giúp các doanh nghiệp (DN) tăng năng suất, tính linh hoạt và hiệu quả, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, từ đó tăng khả năng cạnh tranh của DN. Người tiêu dùng cũng sẽ có được lợi ích từ việc tiêu dùng các sản phẩm có chất lượng cao hơn, giá cả cạnh tranh hơn và đặc biệt là được “cá nhân hoá” theo ý muốn.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công thương) cho biết, Việt Nam là quốc gia đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 được dự đoán sẽ tạo ra nhiều cơ hội trong việc nâng cao trình độ công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh trong chuỗi sản phẩm.

Tuy nhiên, nếu không bắt kịp nhịp độ phát triển của thế giới và khu vực, Việt Nam sẽ phải đối mặt những thách thức, tác động tiêu cực như sự tụt hậu về công nghệ, suy giảm sản xuất, kinh doanh, dư thừa lao động trình độ thấp; gây phá vỡ thị trường lao động truyền thống… Mặt khác có khả năng xuất hiện làn sóng đẩy công nghệ lạc hậu từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển và chậm phát triển. Đây là những nguy cơ mà Việt Nam sẽ phải đối mặt trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang ở rất gần.

“Với những thách thức nêu trên, để có thể tiếp cận và khai thác thành công những cơ hội mà công nghiệp 4.0 mang lại, về phía DN, trước hết cần phải hiểu đúng, đầy đủ về cuộc cách mạng này cũng như đặc trưng của nền sản xuất trong tương lai, những yêu cầu mà DN cần phải đáp ứng nếu như không muốn tụt lại phía sau. Từ đó, mỗi DN cần xây dựng cho mình một chiến lược phát triển lâu dài và những bước đi cụ thể, vững chắc để bước vào cuộc cách mạng này”, ông Cường nhận định.

Chậm là thua

Chia sẻ kinh nghiệm từ Đức, ông Raimund Klein, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Siemen khu vực Đông Nam Á cho hay, trên thị trường hiện nay, khả năng tạo ra đột phá mới là nhân tố quyết định thành công. Mức độ tinh vi của sản phẩm ngày càng tăng lên. Khách hàng cũng yêu cầu cao hơn, họ đặt hàng trên mạng đòi hỏi thời gian nhanh hơn nên đã gây ra áp lực của sự thay đổi. Nếu không sáng tạo đột phá, các DN có thể thua cuộc, thậm chí là biến mất hoàn toàn trên thị trường.

“Ở Siemen trước đây, chúng tôi sản xuất điện thoại theo một phương pháp cũ, những chiếc điện thoại to nặng thô sơ thời gian trước nay đã được sản xuất tinh vi nhỏ gọn và đẹp hơn nhờ công nghệ cắt gọt… từ đó giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây không chỉ là những công nghệ mang tính chất đột phá mà còn giúp đẩy mạnh quy mô, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng, nâng cao hiệu quả”, ông Raimund Klein chia sẻ.

Cũng theo ông Raimund Klein, ngành thực phẩm, điện tử, đồ uống hiện nay là những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nhât của công nghiệp 4.0 khi người lao động giảm đi. Các nhà máy, DN được mô tả là các DN lập kế hoạch sản xuất… tất cả đều được lập trình, tự động hóa, công nghệ rô bốt. Khi cuộc cách mạng 4.0 bùng nổ, các lĩnh vực sản xuất này bắt buộc sẽ phải thay đổi.

Nhận định về xu hướng của một nền kinh tế kỹ thuật số mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang đưa đến Việt Nam, theo ông Trần Hiệp Hòa, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ (Bộ Công thương) thì thách thức lớn nhất trong quá trình thực hiện cuộc cách mạng này nằm ở tiềm lực cơ sở vật chất, máy móc thiết bị của các DN hiện nay. “Cũ kỹ, lạc hậu và không theo kịp xu hướng hiện đại khiến cho các DN Việt nếu muốn “số hóa” công nghệ cũng phải rất vất vả, mất nhiều thời gian, công sức và chi phí. Đó là trở ngại của các DN hiện nay” – ông Hòa nêu quan điểm.

Là một trong những DN đón đầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT cho rằng, đây là cuộc cách mạng mang tính chất đột phá cho các DN Việt, ở đó, không phải là “cá lớn nuốt cá bé” nữa mà phải là “cá nhanh nuốt cá chậm”. DN nào nhanh thì DN đó sẽ thành công. “Đừng cho rằng chúng ta có nhiều thách thức hơn cơ hội ở cuộc cách mạng này mà thật ra Việt Nam có rất nhiều cơ hội, vấn đề là chúng ta có tin vào bản thân hay không. Và nếu tin, chúng ta sẽ hành động cụ thể như thế nào?” – ông Bình nhấn mạnh.