Cần khắc phục tồn tại trong quản lý khai thác khoảng sản tại Thái Nguyên

Theo TTCP, năm 2017, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã có Kết luận thanh tra số 2065/KL-BTNMT xung quanh việc quản lý, sử dụng đất đai dự án Núi Pháo. Kiểm tra việc thực hiện kết luận này, TTCP phát hiện hàng loạt vấn đề sai phạm.

TTCP cho biết, diện tích 19,72 ha được UBND tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho Công ty Núi Pháo nhưng đến nay chưa hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 11 hộ gia đình, cá nhân. Đồng thời, diện tích trên 46,1 ha được UBND tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho Công ty Núi Pháo từ năm 2007 không còn nhu cầu sử dụng, nhưng chưa hoàn chỉnh thủ tục bàn giao cho địa phương quản lý và sử dụng theo quy định.

66 ha được tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho doanh nghiệp (DN) từ năm 2009, nhưng không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nằm ngoài quy hoạch của dự án, nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ để trả lại đất.

Bên cạnh đó, diện tích 2,96 ha đất nông nghiệp của 50 hộ gia đình, cá nhân được thuê để sử dụng làm kho hàng và bãi để xe phục vụ cho hoạt động của Công ty không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và chưa làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định. TTCP cũng cho hay, diện tích 21,1 ha thuộc xóm 3, xóm 4 xã Hà Thượng (khoảng 217 hộ gia đình, cá nhân) chưa thực hiện thủ tục quy hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt…

TTCP khẳng định, trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Đại Từ và Công ty Núi Pháo.

TTCP cũng cho rằng, tại mỏ Vonfram đa kim Núi Pháo (xã Hùng Sơn và xã Hà Thượng, huyện Đại Từ), việc xác định tạm tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo Quyết định số 500/2015 do ông Nguyễn Văn Thuấn, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, ký thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường mới tính phần khai thác lộ thiên trên 55 triệu tấn, không tính phần trữ lượng khai thác bằng phương pháp hầm lò trên 28 triệu tấn trong khu vực khai thác 90 ha. Việc này chưa phù hợp Nghị định 203/2013 của Chính phủ, có nguy cơ thất thu ngân sách Nhà nước. TTCP cho rằng, trách nhiệm thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Nguyễn Văn Thuấn và các cơ quan liên quan.

Riêng sản phẩm tinh quặng vàng do Công ty chưa lắp đặt dây chuyền chế biến, đang kê khai nộp phí bảo vệ môi trường của sản phẩm khoáng sản kim loại khác là vi phạm Điều 4, Luật Khoáng sản 2010 về nguyên tắc hoạt động khoáng sản.

Từ những sai phạm trên, TTCP đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên khẩn trương tổ chức thực hiện, khắc phục các nội dung vi phạm về đất đai và môi trường đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu ra trong Kết luận số 2065/KL-BTNMT tại Dự án khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo.

Đồng thời kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh Thái Nguyên rà soát lại các vấn đề có liên quan về trữ lượng, việc cấp phép khai thác hầm lò tại mỏ Núi Pháo. Xác định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cả về giá, cả về trữ lượng và yêu cầu DN thực hiện nghĩa vụ tài chính theo đúng quy định pháp luật.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm đối với tập thể, cá nhân có liên quan trong việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản nêu trên.

Căn cứ vào giấy chứng nhận đầu tư của tỉnh Thái Nguyên, Công ty TNHH Khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo được thực hiện dự án mỏ đa kim Núi Pháo trong thời gian 30 năm (kể từ 2004) để khai thác vonfram, fluorit, bismuth, đồng, vàng, với tổng diện tích khu mỏ là 921 ha. Công suất thiết kế của nhà máy lên tới 3,5 triệu tấn quặng nguyên khai/năm.

Thế nhưng, từ khi đi vào khai thác, Dự án liên tục bị người dân sinh sống tại xã Hà Thượng, huyện Đại Từ khiếu kiện bởi gây ô nhiễm nguồn nước, không khí, tiếng ồn. Năm 2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường vào cuộc thanh tra toàn diện dự án và phát hiện hàng loạt sai phạm về đầu tư, đất đai, môi trường. Bộ Tài nguyên và Môi trường xử phạt Công ty Núi Pháo số tiền hơn 50 triệu đồng và yêu cầu khắc phục các sai phạm.