Cần tạo động lực to lớn để thúc đẩy năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Nhiều vấn đề được bàn luận nhằm thúc đẩy năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Tham gia tọa đàm bao gồm: Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; ông Nguyễn Ngọc Bảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế; ông Nguyễn Văn Thân, ĐBQH, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; ông Ngọ Duy Hiểu, ĐBQH TP Hà Nội, Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; ông Bùi Ngọc Chương, Ủy viên thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội; ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; TS. Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện chiến lược phát triển; TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược NN – PTNT. Sự kiện do báo Đại biểu Nhân dân tổ chức

“Năng lực cạnh tranh nói chung của đất nước - bao gồm năng lực cạnh tranh quốc gia, ngành, doanh nghiệp, sản phẩm có ý nghĩa sống còn với nền kinh tế thị trường”, TS. Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, khẳng định ngay phần mở đầu cuộc tọa đàm.

Từ góc độ doanh nghiệp, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Hoàng Quang Phòng cũng khẳng định, doanh nghiệp khỏe sẽ góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia. Những năm qua, số lượng doanh nghiệp của nước ta tăng trưởng ngoạn mục, có những doanh nghiệp đủ sức cạnh tranh trên thương trường quốc tế nhưng “tiếc rằng con số này chưa nhiều”, Phó Chủ tịch VCCI nhận xét.

TS Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết hiện nay, khi ra biển lớn, hội nhập doanh nghiệp Việt Nam bị 5 nhóm thách thức. Một là chiến lược kinh doanh không rõ ràng. Hai là công nghệ khoa học của doanh nghiệp trong nước so với thế giới ở mức sau doanh nghiệp nước ngoài 2 đến 3 thế hệ. Về năng lực, chúng ta thấy người Việt Nam vào môi trường công nghiệp thì họ thành công nhân chuyên nghiệp, nhưng ở Việt Nam thì lại vẫn mang thói quen sản xuất nhỏ. Thứ tư, chế độ đãi ngộ của những người làm trong doanh nghiệp là có vấn đề. Việc này lỗi ở những người làm công tác vĩ mô, nhìn người quản trị doanh nghiệp bằng như là công chức trong khi ở các nước khác người ta chỉ nhìn vào hiệu quả sử dụng đồng vốn. Cuối cùng là, sự liên kết để sản xuất cạnh tranh với các nước khác rất kém.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Tuy vậy, những rào cản không chỉ đến từ nội tại doanh nghiệp. Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho rằng, “yếu tố cản trở năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp một phần còn do môi trường kinh doanh”. TS. Đặng Kim Sơn thì cho biết, “doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp sợ nhất là không có đất để làm nhà máy và không thể liên kết được nhiều hộ nông dân có diện tích đất nhỏ lẻ”. Đặc biệt, có những vùng nông nghiệp rất quan trọng, nổi tiếng như Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long lại không có đường sắt và hầu như không có đường cao tốc…

Cảm nhận rằng “áp lực đối với vĩ mô là rất lớn và gian khó”, TS. Lưu Bích Hồ gợi ý “trong lúc này về phần vi mô doanh nghiệp phải tự vươn lên”. Theo ông, doanh nghiệp muốn phát triển được phải có chiến lược phù hợp với điều kiện mới, hướng vào những ngành có lợi thế; hoàn thiện năng lực quản trị; đầu tư cho công nghệ…

Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Đức Kiên cũng cho rằng, để thành công, những doanh nghiệp như Vietjet, Vingroup, Hòa Phát, Vinamilk, Tân Hiệp Phát… đều có sự chuẩn bị nội lực kỹ càng, biết người biết ta. Ví dụ thành công của Tập đoàn nước uống Tân Hiệp Phát, theo ông Kiên, là nhờ vào 3 yếu tố. Thứ nhất, họ chọn được thị trường đúng, đi vào thị trường từ trước đến nay đang bỏ ngỏ và có thị phần để mở rộng. Yếu tố thứ hai giúp họ trở thành doanh nghiệp đầu đàn trong lĩnh vực đồ uống là đi thẳng vào công nghệ hiện đại ngay. Công nghệ sản xuất của họ trình độ tương đương với các nước tiên tiến. Thứ ba, họ biết họ yếu ở đâu. “Trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn theo đuổi mô hình quản trị gia đình, hoặc cho rằng trong nước cũng có nhiều người có thể đảm nhận việc quản trị doanh nghiệp, thì Tân Hiệp Phát chọn nhân sự cấp cao nước ngoài để quản trị doanh nghiệp của mình. Đây cũng là một trong những yếu tố giúp họ chuyển mình thành công”, ông Kiên phân tích.

Các ĐBQH và các chuyên gia kinh tế tham dự tọa đàm cho rằng doanh nghiệp khó đến đích nếu phải độc hành trên con đường nâng cao sức cạnh tranh và Chính phủ có động lực to lớn để thúc đẩy năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp khi mà thực tế đòi hỏi Việt Nam phải chuyển đổi nhanh sang mô hình tăng trưởng dựa trên việc nâng cấp năng lực cạnh tranh. Theo các đại biểu, để hỗ trợ doanh nghiệp, Chính phủ cần cung cấp một môi trường thể chế minh bạch và hiệu quả, trong đó các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần cạnh tranh với nhau bình đẳng trên mọi mặt.