Cần thiết tăng mức dự trữ xăng dầu quốc gia

Dự trữ xăng dầu mới đáp ứng nhu cầu 5 - 7 ngày

Thời gian qua, việc giá xăng dầu tăng cao là nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp rất lớn đến các hàng hóa khác, chỉ số lạm phát, tới chi phí đầu vào sản xuất kinh doanh, cơ cấu và khả năng tiêu dùng của người dân, từ đó ảnh hưởng tiêu cực tới ổn định kinh tế vĩ mô.

Còn nhớ vào thời điểm tháng 10/2022, một thực tế “khó như đi mua xăng” không chỉ xuất hiện ở Hà Nội, TPHCM mà còn ở nhiều địa phương khác. Thời điểm đó, những bất cập của thị trường xăng dầu đã lộ diện trong đó có vấn đề cung ứng và dự trữ xăng dầu.

Thời điểm đó khi trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, với mức dự trữ xăng dầu quốc gia hiện chỉ đáp ứng nhu cầu 5 - 7 ngày và trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới và trong nước tăng mạnh, nếu không có một chiến lược, giải pháp căn cơ thì trong tương lai, việc cung ứng mặt hàng chiến lược này sẽ rất khó khăn. Do đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, việc tăng được dự trữ xăng dầu quốc gia lên là rất cần thiết.

Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh khẳng định, xăng dầu là mặt hàng rất quan trọng nên phải có lượng dự trữ chiến lược. Không có dự trữ để bình ổn được thị trường thì rất rủi ro. Ông Ánh cho rằng, muốn dự trữ thì cần phải xây dựng được các kho dự trữ, giống như muốn dự trữ gạo thì phải có kho dự trữ quốc gia. Cùng với đó, còn phải tính toán về vận hành, bảo quản, bảo vệ kho, hệ thống quản lý, xuất nhập… từ nguồn dự trữ đó.

Theo quan điểm của giới chuyên gia, tính trung bình mỗi năm Việt Nam tiêu thụ khoảng 21 triệu lít xăng dầu, một con số rất lớn, trong khi kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển. Thời gian tới nhu cầu tiêu thụ xăng dầu của Việt Nam cũng tăng lên nên dự trữ xăng dầu quốc gia cũng bắt buộc phải nâng lên mức tương ứng. Do vậy, để tránh các biến động thất thường về giá, giảm thiểu các biến động về tình hình địa chính trị thế giới, thiên tai thì phải có nâng dự trữ xăng dầu.

Đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Mới đây, gửi kiến nghị lên Bộ Tài chính trước kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV, cử tri TPHCM đề nghị có tầm nhìn chiến lược lâu dài về dự trữ năng lượng của quốc gia nhằm tránh tình trạng giá xăng dầu leo thang như trong thời gian qua.

Trả lời về vần đề này, Bộ Tài chính cho biết, hiện nay, cơ chế chính sách quản lý xăng dầu dự trữ quốc gia cơ bản được ban hành đầy đủ, đồng bộ, gồm Luật Dự trữ quốc gia và các Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Dự trữ quốc gia, cùng với đó là các Nghị định của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Hơn nữa, Thủ tướng Chính phủ cũng ban hành Quy chế quản lý xăng dầu dự trữ quốc gia tại Quyết định số 16/2020/QĐ-TTg ngày 15/5/2020.

Bộ Tài chính cũng ban hành nhiều thông tư hướng dẫn về kế hoạch, dự toán ngân sách nhà nước; nhập, xuất, mua, bán; thuê bảo quản; quản lý chất lượng; chế độ kế toán về dự trữ quốc gia...

Cũng theo Bộ Tài chính, ngày 18/7/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 861/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các nội dung về quan điểm; mục tiêu (mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể); định hướng phát triển; phương án phát triển; định hướng bố trí sử dụng đất; dự kiến nhu cầu vốn đầu tư; dự án trọng điểm quốc gia, ưu tiên đầu tư và giải pháp để thực hiện quy hoạch.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, đến nay, mức dự trữ quốc gia đối với sản phẩm xăng dầu mới chỉ đạt khoảng 9 ngày nhập ròng, chưa có dự trữ quốc gia đối với dầu thô. Trong khi đó, giai đoạn tới, việc tăng mức dự trữ quốc gia về xăng dầu để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đáp ứng yêu cầu Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt là cần thiết.

Vì vậy, tại văn bản số 2790/VPCP-KTTH ngày 15/8/2022 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các đơn vị liên quan nghiên cứu các phương án điều chỉnh tăng tổng mức xăng dầu dự trữ quốc gia phù hợp khả năng bố trí nguồn lực ngân sách nhà nước và đáp ứng các yêu cầu về kho, bồn bể chứa. Đồng thời, nghiên cứu lộ trình thực hiện phù hợp, bảo đảm khả thi, tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định và đáp ứng yêu cầu thực tiễn về dự trữ xăng dầu quốc gia.

Bộ Tài chính cho biết, sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án nâng mức dự trữ quốc gia xăng dầu, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển dự trữ quốc gia đến năm 2030, làm cơ sở để Bộ Tài chính và các bộ, ngành có liên quan triển khai thực hiện chiến lược, quy hoạch dự trữ quốc gia về xăng dầu trong thời gian tới cho phù hợp.

Giới chuyên gia đánh giá, việc dự trữ xăng dầu có vai trò quan trọng như lương thực. Do đó, rất cần thiết phải nâng mức dự trữ xăng dầu lên ít nhất 1-2 tháng, tùy điều kiện kinh tế của Việt Nam.