Chấm dứt "một bộ tiêu chí cho mọi xã" trong xây dựng nông thôn mới
Chính phủ vừa ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030, trong đó, mỗi tiêu chí đều được chia theo 3 nhóm xã. Đây là bước đột phá, chấm dứt cách tiếp cận "một bộ tiêu chí cho mọi xã" tạo tính linh hoạt, sát thực tiễn, nâng cao khả năng hoàn thành.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số 51/2025/QĐ-TTg ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030.
Theo Quyết định 51/2025/QĐ-TTg, bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030 bao gồm 10 tiêu chí, 47 chỉ tiêu. Cụ thể 10 tiêu chí gồm: 1- Quy hoạch; 2- Hạ tầng kinh tế - xã hội; 3- Phát triển kinh tế nông thôn; 4- Đào tạo nguồn nhân lực nông thôn; 5- Văn hóa, giáo dục, y tế; 6- Giảm nghèo và an sinh xã hội; 7- Khoa học công nghệ và chuyển đổi số; 8- Môi trường và cảnh quan nông thôn; 9 - Xây dựng hệ thống chính trị và hành chính công; 10- Tiếp cận pháp luật và an ninh, quốc phòng.
Mỗi tiêu chí đều được chia theo 3 nhóm xã gồm: xã nhóm 1, xã nhóm 2, xã nhóm 3 để phù hợp với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính xã và trình độ phát triển của các xã. Đây là bước đột phá, chấm dứt cách tiếp cận "một bộ tiêu chí cho mọi xã", tạo tính linh hoạt, sát thực tiễn, nâng cao khả năng hoàn thành.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, Trung ương chỉ ban hành một Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 là do: Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, trong cả nước đã thực hiện tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, các đơn vị hành chính xã sau sắp xếp đều có quy mô lớn, dư địa, không gian phát triển được mở rộng và động lực tăng trưởng mạnh mẽ.
Như vậy, để phấn đấu xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới trong giai đoạn phát triển mới đảm bảo chất lượng, đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững, đòi hỏi các địa phương cần phải tập trung quyết liệt các nguồn lực và thời gian để triển khai tổ chức thực hiện.
Trên cơ sở rà soát, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, một số chỉ tiêu, tiêu chí nông thôn mới nâng cao (của cả cấp xã, huyện) giai đoạn 2021-2025 đã được tích hợp để áp dụng thực hiện xây dựng xã nông thôn mới trong giai đoạn 2026-2030; các quy định tại các văn bản pháp luật hoặc chính sách mới ban hành có liên quan đến phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, có tính đột phá cũng được cụ thể hóa thành các chỉ tiêu, tiêu chí với yêu cầu mức đạt khá cao, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về chất trong xây dựng xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030.
Như vậy, để phấn đấu xây dựng được xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, các địa phương cần phải có quyết tâm rất cao, nỗ lực rất lớn và huy động rất nhiều nguồn lực để thực hiện.
Do vậy, trong giai đoạn 2026-2030, trung ương chỉ ban hành duy nhất một "Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030", để tạo động lực và khích lệ các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong giai đoạn 2026-2030, góp phần nâng cao hơn chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.
Quyết định 51/2025/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành từ ngày 15/2/2026.
Xã nhóm 1 là xã liền kề đô thị hiện hữu và có định hướng phát triển thành đô thị hoặc xã có tỷ trọng ngành nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế dưới 10%, hoặc xã được định hướng là đô thị mới.
Xã nhóm 2 là xã không thuộc nhóm 1 và nhóm 3.
Xã nhóm 3 là xã khu vực II và xã khu vực III thuộc địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được cấp có thẩm quyền phân định theo quy định.
