Chủ động để tránh điều tra phòng vệ thương mại

Tổng cục Nhập khẩu, Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ (DGI) đã có thông báo tổ chức phiên điều trần trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm pin năng lượng mặt trời có xuất xứ hoặc nhập khẩu từ Croatia, Jordan, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam.

Để đảm bảo quyền và lợi ích của các doanh nghiệp (DN) của Việt Nam, Cục PVTM (Bộ Công thương) khuyến nghị: Các DN sản xuất, XK liên quan chủ động đăng ký tham gia, nghiên cứu kỹ hướng dẫn của DGI, chuẩn bị các thông tin tài liệu theo yêu cầu và hợp tác đầy đủ toàn diện với DGI trong toàn bộ quá trình vụ việc.

Còn Cục PVTM thông báo, Uỷ ban châu Âu (EC) đã tiếp nhận hồ sơ hợp lệ yêu cầu điều tra chống bán phá giá đối với thép HRC, thép không hợp kim hoặc thép hợp kim khác nhập khẩu vào Liên minh châu Âu (EU) có xuất xứ từ Việt Nam.

Chưa hết mới đây Chính phủ Indonesia có những tuyên bố cam kết bảo vệ ngành dệt may nước này cũng như sẽ cân nhắc áp dụng biện pháp PVTM với một số ngành hàng khác, Cục PVTM khuyến cáo DN thường xuyên theo dõi thông tin, trao đổi với đối tác để nắm bắt thông tin sớm về khả năng bị điều tra PVTM mặt hàng XK.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, nguyên nhân của việc hàng hóa XK Việt Nam đối mặt với nhiều vụ kiện PVTM là do Việt Nam đã tận dụng lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng gia tăng XK và quy mô tăng lên hàng năm từ 5 đến 6%, duy trì xuất siêu, vì vậy theo quy định, các nước phải xem xét các biện pháp phòng vệ để bảo vệ sản xuất trong nước.

Việc tham gia chuỗi cung ứng khu vực khiến Việt Nam trở thành quốc gia thường xuyên bị điều tra chung với các nước khác, thường xuyên bị điều tra PVTM hoặc bị nghi ngờ chuyển tải bất hợp pháp nhằm lẩn tránh thuế PVTM đối với những nước này.

Để giảm thiểu số lượng vụ việc hàng hóa Việt Nam bị điều tra áp dụng biện pháp PVTM cũng như tác động tiêu cực mà các vụ việc này gây ra đối với hàng hóa XK của Việt Nam, các cơ quan quản lý cần có các biện pháp tổng thể và lâu dài.

Trong đó có biện pháp cần phải tập trung vào ngăn chặn hiện tượng Việt Nam bị lợi dụng làm điểm trung chuyển để XK hàng hóa sang nước thứ ba, đặc biệt tránh bị rơi vào hệ lụy của xung đột thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc; bảo vệ uy tín hàng hóa XK của Việt Nam, hướng tới XK bền vững.

Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong đã chia sẻ với báo giới rằng cần giảm thiểu tình trạng các DN đầu tư không thực chất, chỉ thực hiện các giai đoạn gia công đơn giản, không mang lại giá trị gia tăng đáng kể vào Việt Nam; tiếp tục quá trình đổi mới toàn diện. Đẩy mạnh chủ động hội nhập quốc tế và bảo đảm thực thi có hiệu quả cam kết của các FTA mà Việt Nam đang và sẽ tham gia; đa dạng hóa thị trường, chủ động nhận diện, thông tin và hỗ trợ DN đủ năng lực vượt qua các hàng rào kỹ thuật từ các đối tác XK.

Ngoài ra, hiện nay, tham gia vào sân chơi chung của thế giới với những điều khoản rõ ràng và càng lúc càng ngặt nghèo hơn. Bởi vậy, không còn cách nào khác, DN, hiệp hội đại diện cho DN và cơ quan quản lý cần tương hỗ lẫn nhau, dựa trên yếu tố nền tảng chính là việc tạo dựng DN mạnh nhằm kiến tạo lợi thế quốc gia và bảo vệ hiệu quả lợi ích cộng đồng, cũng như lợi ích sát sườn của bản thân DN.

Thời gian qua, Bộ Công thương đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng và DN để hỗ trợ DN xử lý hiệu quả các vụ PVTM và kết quả là đã giải quyết được rất nhiều vụ việc liên quan đến thép hay mật ong, hay một số sản phẩm dệt may, da giày.

Thời gian tới, theo lãnh đạo Bộ Công thương, đối với các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương, địa phương cần phải phối hợp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xác minh việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ, khai báo xuất xứ khi thông quan đăng ký đầu tư nước ngoài, đồng thời cung cấp cho các DN hoạt động tại địa phương những thông tin cần thiết để khai thác được các hiệp định.

Các bên có liên quan cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý, Bộ Công thương đúng thời hạn trong trường hợp xử lý vụ việc PVTM của nước ngoài; quản lý, giám sát các hoạt động DN trên địa bàn để phát hiện và ngăn chặn lẩn tránh.

Đối với các hiệp hội DN phải theo dõi thông tin cảnh báo sớm của Bộ Công thương. Đồng thời, định hướng chiến lược chung và khuyến khích các DN thành viên tham gia khi bị điều tra để bảo vệ lợi ích chung của cả ngành.