Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã bắt đầu chuyến thăm Nga từ hôm 5/6 nhằm mở ra một kỷ nguyên mới của tình bằng hữu giữa hai nước và củng cố mối quan hệ kinh tế Nga-Trung trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và Nga đang bị các nước phương Tây cô lập do vấn đề Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc gặp ở Bắc Kinh hồi đầu năm nay. (Nguồn: FinancialTimes).
“Kỷ nguyên mới” trong quan hệ song phương
Tại Nga, ông Tập sẽ tham gia các cuộc đối thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin, sau đó tham dự lễ đón tiếp chính thức và đến tối cùng ngày sẽ tham dự một buổi hòa nhạc tại nhà hát Bolshoi.
Chuyến thăm này diễn ra trong bối cảnh 5 năm kể từ khi Crimea trở lại một phần của nước Nga sau một cuộc trưng cầu dân ý mà đại đa số cử tri nói rằng họ mong muốn trở lại Nga (năm 2014). Kết quả trên khiến cho các đối tác phương Tây lạnh nhạt với người hàng xóm ở phía Đông.
Nhân chuyến thăm Nga lần này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng sẽ tới thành phố Saint Petersburg để tham dự một diễn đàn kinh tế tổ chức trong hai ngày thứ Năm và thứ Sáu tuần này.
Trung Quốc và Nga “có niềm tin chính trị mạnh mẽ và ủng hộ lẫn nhau trong nhiều vấn đề liên quan tới các lợi ích cốt lõi của mỗi bên và các mối quan ngại lớn” - ông Tập nói trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Nga trước chuyến thăm, theo một đoạn băng được công bố bởi Hãng Tân Hoa Xã.
Cố vấn chính sách đối ngoại của Tổng thống Putin, ông Yury Ushakov, nói rằng chuyến thăm của ông Tập Cận Bình là một “sự kiện quan trọng trong mối quan hệ song phương của chúng tôi”. Ông Ushakov nói rằng, ông Tập và ông Putin sẽ ký kết một tuyên bố chung mới về “quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu, từ đó mở ra một kỷ nguyên mới”.
Phái đoàn Trung Quốc cũng mang theo 2 chú gấu trúc để làm quà tặng, dự kiến sẽ được chuyển tới Sở thú Moscow. “Loài vật này là một biểu tượng của Trung Quốc và cũng là cử chỉ quan trọng đối với các đối tác của chúng tôi” - ông Ushakov nói.
Quan hệ hợp tác song phương Nga-Trung đặc biệt nhấn vào vấn đề thương mại. Giao thương giữa hai nước đã tăng 25% trong năm 2018, đạt tổng giá trị 108 tỷ USD - ông Ushakov nói, thêm rằng Trung Quốc là “đối tác kinh tế quan trọng nhất của Nga”. Trong khi đó, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Zhang Hanhui hoan nghênh chuyến thăm, gọi đó là “cột mốc quan trọng trong việc phát triển quan hệ song phương”.
Chính sách hướng Đông có hiệu quả
Hiện nay, trong lúc Nga đang giảm bớt kỳ vọng về chính sách hướng Đông của họ do hứng chịu các đòn trừng phạt của phương Tây liên quan tới vấn đề Ukraine - Alexander Gabuev, Giám đốc chương trình châu Á thuộc Trung tâm Carnegie Moscow, nhận định. Tuy nhiên, đóng góp của Trung Quốc trong hoạt động ngoại thương của Nga lại tăng gần gấp đôi kể từ đó, giúp cho Moscow đạt được một số bước tiến trong chính sách của họ.
“Chính sách đó thực sự đang hiệu quả” - ông Gabuev nói - “Bất chấp mọi khó khăn, Trung Quốc đang trở thành một nhà đầu tư lớn” ở Nga ngay trong bối cảnh các nhà đầu tư khác đang dần rút khỏi.
Đối với Nga, nước đang ra sức thực thi cải cách sâu rộng để thúc đẩy đà tăng trưởng kinh tế và cố gắng hòa giải với phương Tây, việc tăng sự gắn kết với Trung Quốc bị các nước phương Tây chỉ trích - ông Gabuev nói. Nhưng về mặt chính trị, thực tế là Nga và Trung Quốc thường xuyên đồng thuận với ý kiến của nhau, và thường bỏ phiếu giống nhau trong các cuộc họp của Hội đồng Bảo an LHQ.
“Quan điểm của Nga và Trung Quốc rất giống nhau nếu không muốn nói là hoàn toàn giống nhau trong phần lớn các vấn đề quốc tế, trong đó bao gồm cả về chương trình hạt nhân Triều Tiên, khủng hoảng Venezuela và Thỏa thuận hạt nhân Iran” - ông Ushakov nói, thêm rằng tất cả các vấn đề trên sẽ được đem ra thảo luận trong chuyến thăm lần này.
Cả hai nước cũng sẽ thảo luận về mối quan hệ giữa họ với “các siêu cường phương Tây, trong đó có cả Mỹ”- ông Ushakov nói.
Quan hệ giữa Moscow và Washington đã bị đẩy xuống mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh, và Bắc Kinh thì đang bị “khóa” trong cuộc chiến thương mại với Washington. Mới đây, sau khi bị Washington chỉ trích về vấn đề nhân quyền, Bắc Kinh đã đưa ra cảnh báo du lịch với người dân Trung Quốc, trong đó nói rằng họ có thể trở thành nạn nhân của tội phạm và bị cảnh sát làm phiền khi tới nước Mỹ.