Chùa Tre sắp sập?

Ngôi chùa 700 năm tuổi

Chùa Tre có tên chữ là Diễn Phúc Tự. Theo các cụ cao niên trong làng, căn cứ vào nội dung tấm bia dựng trước tiền đường thì đây là ngôi chùa được dựng vào năm 1328. Hiện nay tại chùa còn giữ lại nhiều cổ vật khoảng 700 năm tuổi.

Bia đá có chiều cao khoảng 1m, rộng 80cm, quanh diềm bia chạm hoa dây đặc trưng phong cách Lý - Trần, trán bia hiện còn hình một con rồng uốn lượn nhiều vòng nhỏ dần về sau, với những nét khắc rõ ràng, mạch lạc, dưới chân bia là diềm hoa văn sóng thủy ba cũng là một đặc trưng phong cách đời Trần.

Ngoài ra, tại ngôi chùa này còn một tấm bia Thiên đài được dựng năm 1745. Bia Thiên đài là dạng bia thường gặp ở thế kỷ XVIII, dựng ngoài trời mang tính chất một cây hương cúng trời để cầu phúc.

Đôi sấu đá ở thành bậc tiền đường cũng là căn cứ về thời đại dựng chùa là thời Trần. Đây là linh vật phổ biến thời Lý - Trần, xuất hiện trước nghê đá thường phổ biến ở thế kỷ XVI trở lên. Sấu đá cổ đeo chuông, mình tròn hơn so với chó đá, tư thế nằm nhưng sẵn sàng chạy, đầu ngẩng và không chạm chi tiết như nghê đá sau này.

Hai bên hồi đại bái có một số mảng trang trí bằng đất nung, đặc trưng của nghệ thuật thời Mạc. Các khối đất nung hình vuông có tạo hình rồng (rồng yên ngựa), người cưỡi ngựa, các viên gạch nung này có phong cách nghệ thuật giống với gạch nung ở chùa Bối Khê (Thanh Oai) hay chùa Đậu (Thường Tín), điều này cho thấy chùa Tre từng được trùng tu vào thời nhà Mạc.

Chùa Tre còn lưu giữ được 2 pho tượng gỗ Quan Âm Nam Hải và Phật Thế Tôn. Tượng Quan Âm Nam Hải trong thế ngồi kiết già thiết ấn trên một bệ sen, có tất cả 18 tay. Các lớp cánh sen với cánh sen nở xòe ra, dưới mỗi cánh sen lại được tạo hình những viên ngọc bao quanh 1 viên ngọc lớn hơn ở chính giữa, dưới bệ sen là 4 đầu rồng hướng về bốn phía mang phong cách nghệ thuật thời Mạc.

Pho tượng Phật Thế tôn được tạc đứng liền khối với bệ, dáng cao và cân đối. Lớp cánh sen cũng nở xòe như của pho tượng Quan Âm Nam Hải. Dưới cùng là lớp sóng được tạo hình cả bốn mặt của bệ, với các đặc trưng của giai đoạn cuối thế kỷ 16 - đầu thế kỷ 17. Trong thượng điện chùa Tre hiện còn nhiều bức tượng cổ rất đẹp.

Nguy cơ bị đổ sập

Mặc dù có niên đại gần 700 năm tuổi, chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, tuy nhiên đến nay chùa Tre vẫn chưa được xếp hạng di tích. Điều đáng nói hiện trạng của ngôi chùa đang bị xuống cấp nghiêm trọng, có thể bị sập bất cứ lúc nào.

Theo quan sát, ngôi chùa đang có dấu hiệu xuống cấp trầm trọng, mái ngói nhiều chỗ đã bị xô, vỡ vụn để lộ ra nhiều lỗ thủng lớn, tường nhà nứt, cửa gỗ, nhiều cột gỗ bị mối mọt ăn mục rỗng bên trong. Trước cửa chùa có một cây cổ thụ với bộ rễ to, phá vỡ nền gạch xung quanh.

Phía trong điện Tam Bảo, phần mái dột nên sau thời gian dài mưa ngấm khiến cho một số pho tượng gỗ bị ẩm mốc. Để ngăn chặn nước mưa tác động đến những bức tượng, sư trụ trì và người dân đã phải dùng những tấm bạt để chùm lại một phần của mái.

Nhiều vị trí tường vôi đã nứt thành từng mảng lớn. Nền gạch bong tróc, hệ thống cửa và cột kèo bị mối mọt đục rỗng bên trong. Xung quanh chùa cỏ mọc um tùm, nhiều vật liệu xây dựng như gạch chất rất nhiều trong sân chùa tạo cảnh hoang tàn. Có những chiếc cột đã bị mối đục khoét rỗng bên trong.

Theo chỉ dẫn của các Phật tử, chúng tôi đã tìm đến gặp cụ Nguyễn Xuân Sử năm nay 80 tuổi. Là người sinh ra và lớn lên tại thôn Đại Nghiệp, có tuổi thơ gắn bó với chùa Tre nên cụ Sử nắm rất rõ về nguồn gốc đất cũng như những thăng trầm của ngôi chùa.

Nói đến hiện trạng của ngôi chùa, cụ Sử không khỏi xót xa: “Chùa đã xuống cấp nghiêm trọng, không đảm bảo an toàn cho người dân dâng hương. Chúng tôi mong ngôi chùa sớm được sửa lại”.

Mong muốn của cụ Sử cũng như nhiều người dân trong thôn Đại Nghiệp đó là chính quyền các cấp sớm thống nhất quy hoạch, tu sửa lại chùa. Để người dân vào thăm viếng không phải nơm nớp lo sợ khi đến cửa phật.

Theo ông Nguyễn Xuân Thành, Trưởng thôn Đại Nghiệp, trước đây, chùa cũng đã được trùng tu. Lần này xuống cấp, nhiều hạng mục, sụt lở từ chân móng, ngói cũng bị hỏng nhiều. Người dân mong muốn được sửa chữa sớm để đảm bảo an toàn cho ngôi chùa.