Còn lại “Thời hoa đỏ” – một trong những bản tình ca hay nhất thế kỷ 20
Nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng – tác giả ca khúc nổi tiếng Thời hoa đỏ đã qua đời ngày 19/10. Theo nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh – nguyên Chủ tịch Hội Âm nhạc Hà Nội, nhạc sĩ đã về miền mây trắng nhưng âm nhạc của ông sẽ sống mãi. Thời hoa đỏ là một trong ca khúc về tình yêu lãng mạn và đắm say nhất của thế kỷ 20.
Thời hoa đỏ nằm trong chùm tác phẩm giúp nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng nhận giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007. Tác phẩm được đánh giá là một trong những bản tình ca hay nhất thời kỳ đổi mới với những nốt nhạc tha thiết bên những ca từ đẹp, giàu tính biểu cảm.
Lúc sinh thời, nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng cho biết, ông sáng tác ca khúc này năm 1989, khi công tác ở Liên Xô (cũ). Thời điểm đó, ông bị bệnh nặng phải nằm điều trị dài ngày trong bệnh viện. Để vơi nỗi buồn, vơi nỗi nhớ nhà, ông đọc quyển 99 bài thơ tình mang từ Việt Nam sang, khi đọc đến bài thơ Thời hoa đỏ của Thanh Tùng, những hình ảnh trong thơ ám ảnh nhạc sĩ. Sau này về nước, ông chỉnh sửa thêm để hoàn thiện ca khúc.
Thời hoa đỏ là bài thơ được nhà thơ Thanh Tùng viết vào khoảng năm 1972. Ông viết để kỷ niệm mối tình với người vợ đầu. Dẫu chia tay, nhưng ông luôn nặng lòng và bà là nguồn cảm hứng cho bài thơ ra đời.
Ca sĩ Lệ Thu là người đầu tiên thể hiện thành công bài hát này. Giọng hát hơi khàn cộng với phần hòa âm sâu lắng đã khiến cho Thời hoa đỏ ngay khi mới phát trên sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam đã được đông đảo thính giả yêu thích. Ở thập niên 80 của thế kỷ trước, ca khúc này được phát mỗi sớm mỗi chiều trên loa phát thanh, trở thành ca khúc “gây nhiều thổn thức nhất” cho người yêu nhạc.
Ca khúc này sau đó cũng được NSND Thái Bảo thể hiện rất thành công. Gần như nhắc đến Thời hoa đỏ là người ta nhắc đến Lệ Thu và Thái Bảo dù cũng có rất nhiều ca sĩ từng thể hiện.
Nhà thơ Thanh Tùng sau này kể lại khoảnh khắc xúc động khi nghe ca khúc trên sóng phát thanh: “Những năm 80 thế kỷ trước, tôi tình cờ nghe được bài hát của anh Nguyễn Đình Bảng trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Khi ấy, tôi đã thôi làm công nhân nhà máy đóng tàu và đang bán sách văn học nước ngoài trên vỉa hè. Cảm giác khi nghe điệp khúc “Mỗi mùa hoa đỏ về, hoa như mưa rơi rơi…” khiến tôi tưởng mình đang bay lên. Âm nhạc của anh Nguyễn Đình Bảng chẳng những chắp cánh cho thơ ca mà còn chắp cánh cho tôi vượt qua những hệ lụy đời thường”.
Từ thập niên 1990, Thời hoa đỏ trở thành một hiện tượng trong giới sinh viên và khán giả yêu nhạc. Nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng từng nói: “Tôi đi đến trường đại học nào cũng thấy sinh viên hát Thời hoa đỏ. Một nhạc sĩ có được ca khúc sống mãi với thời gian là rất hiếm. May mắn là tôi đã có được vinh dự ấy”.
Năm 1993, bài hát nhận Giải thưởng Nguyễn Bỉnh Khiêm; năm 1995, được trao giải của Hội Âm nhạc Việt Nam.
Nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng sinh năm 1940 tại xã Đạo Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam (nay là xã Bắc Lý, tỉnh Ninh Bình). Tuy nhiên, ông lại lớn lên tại vùng đất chèo, quê lúa Thái Bình (nay là Hưng Yên). Năm 1960, ông thi tuyển vào lớp Trung cấp Chèo khóa I của Nhà hát Chèo Việt Nam, sau đó trở thành nhạc công đàn tam thập lục của nhà hát. Năm 1967, ông cùng nhiều nghệ sĩ của Nhà hát Chèo Việt Nam vượt Trường Sơn để mang lời ca, tiếng nhạc đến với bộ đội, từ Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) cho đến tận Bình Trị Thiên (cũ) giữa đạn bom, khói lửa…
Cũng trong thời gian này, tố chất sáng tác nhạc của ông bộc lộ. Ông làm nhiều bài thơ cũng như viết nhiều bài chèo để biểu diễn ngay tại chiến trường.
Năm 1969, ông theo phái đoàn của chính phủ sang Pháp trong chuyến đi đàm phán về Hiệp định Geneve. Năm 1974, ông xin đi học sáng tác tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) và được Giáo sư, nhạc sĩ Chu Minh nhận làm học trò. Năm 1979, ông tốt nghiệp loại giỏi chuyên ngành sáng tác âm nhạc với bản ballad Thị Kính – Thị Mầu, sau đó ông về công tác tại Nhà xuất bản Âm nhạc cho đến lúc nghỉ hưu.
Trong thời gian làm việc tại Nhà xuất bản Âm nhạc, ông đã biên tập và tổ chức sản xuất hàng trăm chương trình chân dung cho các nhạc sĩ của Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Cũng trong những năm công tác tại Nhà xuất bản Âm nhạc, ông đã có nhiều sáng tác được công chúng yêu thích và đoạt nhiều giải thưởng của Hội Nhạc sĩ Việt Nam.
Nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng ngoài giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật còn giành giải do Hội Nhạc sĩ Việt Nam trao tặng các năm 1994, 1995, 1996. Nhạc sĩ Nguyễn Đình Bảng cũng là người yêu thơ. Ông xuất bản một tập thơ năm 1994.
Đến năm 1987, tên tuổi của nhạc sĩ được nhiều người biết đến khi bài hát Cơn mưa em bất chợt được phổ biến rộng rãi. Từ đó, ông liên tục có những tác phẩm đáng chú ý như: Thời hoa đỏ (thơ Thanh Tùng), Hai nửa vầng trăng (phỏng thơ Hoàng Hữu), Mùa xuân về, Tuổi mới yêu, Khỏa trần Trường Sơn...
