Gửi bình luận
Chủ Nhật, 31/8/2025
Trong thời gian qua, những chương trình chính luận nghệ thuật đã tạo nên dấu ấn đặc biệt trong đời sống văn hóa, thu hút đông đảo khán giả, nhất là giới trẻ. Nhiều bạn trẻ còn gọi đó là “concert quốc gia” bởi quy mô, sự cuốn hút và cảm hứng mà chương trình mang lại.
Nhân dịp này, phóng viên Báo Đại đoàn kết đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội) về sự chuyển mình của những chương trình chính luận nghệ thuật cho những triển vọng công nghiệp văn hóa Việt Nam.
PV: Thưa ông, gần đây nhiều chương trình nghệ thuật chính luận, đặc biệt trong tháng Tám lịch sử đã thu hút đông đảo công chúng, nhất là giới trẻ. Theo ông, yếu tố nào giúp những chương trình này vượt khỏi sự khô cứng, trở thành sự kiện nghệ thuật hấp dẫn?
TS Nguyễn Viết Chức: Điều đầu tiên phải nhắc đến chính là sự sáng tạo. Tuổi trẻ có sức sáng tạo, mà sức sáng tạo thì vô bờ. Không ai có thể biết hết được nghệ sĩ Việt Nam, đặc biệt là những nghệ sĩ trẻ, có khả năng sáng tạo đến đâu. Đây là dấu hiệu đáng mừng. Trước đây, tôi luôn tin vào điều đó, và bây giờ chúng ta đang có nhiều thuận lợi để thúc đẩy.
Tuổi trẻ hiện nay được học bài bản. Cùng với đó, vị thế và quan hệ quốc tế của Việt Nam đã khác, đất nước đã mở cửa hội nhập. Đây chính là mảnh đất, là sân chơi rộng mở để người dân Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, được tiếp cận, giao lưu với các nền văn hóa khác trên thế giới. Song song với đó là công nghệ. Công nghệ đang tạo ra sự khác biệt, và chính giới trẻ là những người khai thác được điều này. Khi giới trẻ khai thác được, thì mọi thứ sẽ hoành tráng hơn, hấp dẫn hơn và vui hơn.
Tuy nhiên, điều cốt lõi vẫn là dân tộc Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới. Cảm hứng đó tạo ra một bầu không khí chung cho cả nước, đặc biệt là với giới trẻ và văn nghệ sĩ. Sức sáng tạo nhờ thế được nhân lên gấp bội. Những chương trình vừa qua đã cho thấy sức hút với công chúng, đặc biệt là giới trẻ, bởi chúng gắn với cảm hứng xã hội, với những ngày nhớ về cội nguồn, nhớ về cha ông, nhớ về những năm tháng gian khổ mà hào hùng. Người ta nhớ đến những hi sinh để hôm nay đất nước vinh quang, có vị thế quốc tế đặc biệt và một xã hội yên bình, phát triển.
Tất cả hòa quyện lại, tạo nên những concert vừa có tầm vóc thời đại, vừa có chiều sâu quá khứ, vừa hội nhập quốc tế nhưng vẫn đậm đà bản sắc dân tộc. Thậm chí, có chương trình còn phối hợp nghệ thuật dân gian, âm nhạc truyền thống với âm nhạc mới. Đây là điều mà trước đây, những người làm quản lý văn hóa như chúng tôi chưa bao giờ nghĩ tới. Đó là tín hiệu rất đáng mừng. Khi đạt được những chương trình như vậy, không chỉ thành công về văn hóa, nghệ thuật, mà còn cả về kinh tế. Những concert đã trở thành cú hích kích cầu, thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa.
Thưa ông, những chương trình chính luận nghệ thuật hiện nay sẽ tác động ra sao đến tiến trình xây dựng công nghiệp văn hóa trong tương lai?
Những concert vừa diễn ra là minh chứng rõ ràng. Đó là những chương trình chính luận nghệ thuật nhưng lại thể hiện được bản sắc văn hóa Việt Nam. Bởi nói đến chính luận, người ta thường nghĩ đến sự khô khan. Làm sao để chính luận có thể trở thành thứ có sức hút - đó là việc khó.
Suy cho cùng, văn hóa là sự đồng cảm, sự cộng hưởng trong thị hiếu, xu hướng, niềm đam mê. Khi tạo ra được sự cộng hưởng tự nhiên ấy, nó sẽ trở nên đặc biệt. Và tôi cho rằng, những concert này chính là sự mở đầu, mở ra cánh cửa phát triển cho văn hóa Việt Nam ngay trên quê hương đất nước mình. Nó còn như một “đặc sản” để hội nhập quốc tế.
Điều này mang ý nghĩa nhiều mặt: chính trị, xã hội, văn hóa, kinh tế, và cả đối ngoại. Ngoại giao của chúng ta là ngoại giao văn hóa. Chúng ta lấy sự nhân văn, lấy đại nghĩa để giao lưu, chứ không phải sức mạnh. Như thế mới bền vững và tạo nền tảng không chỉ để phát triển công nghiệp văn hóa, mà còn để phát triển văn hóa Việt Nam một cách bền vững.
Thưa ông, trong thời đại hội nhập, vì sao công nghiệp văn hóa không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế mà còn là chìa khóa để gìn giữ và phát huy bản sắc Việt?
Công nghiệp văn hóa ở nước ta mới bắt đầu, nhưng đã có nhiều tín hiệu khởi sắc. Mặc dù còn non trẻ, nhưng sự hiện diện của yếu tố văn hóa trong mỗi sản phẩm đã đem lại cách nhìn mới, sự tươi mới cho xã hội. Tôi tin rằng tuổi trẻ Việt Nam với sức sáng tạo sẽ tiếp tục cho ra đời những sản phẩm mới, nhiều concert mang tầm quốc gia, thậm chí quốc tế. Và không chỉ dừng lại ở đó, chúng ta chắc chắn sẽ còn đón nhận nhiều bất ngờ khác.
Chính sách của Đảng, Nhà nước và của từng địa phương sẽ có sự đặc thù để phát triển công nghiệp văn hóa. Bởi đây là lĩnh vực vừa mang lại nguồn thu kinh tế lớn, vừa gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa trong thời đại mới. Công nghiệp văn hóa vì thế không chỉ có ý nghĩa kinh tế, mà còn mang sứ mệnh giữ hồn dân tộc, đưa văn hóa Việt Nam vừa hội nhập, vừa khẳng định bản sắc riêng.
Trân trọng cảm ơn ông!
Sân khấu nghệ thuật hòa cùng nhịp đập Tổ quốc
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho rằng, sự cởi mở trong tư duy của lãnh đạo khi khéo léo kết hợp các sự kiện chính trị với những chương trình nghệ thuật sân khấu – âm nhạc được dàn dựng hiện đại, công phu theo tiêu chuẩn concert đã tạo nên sức hút đặc biệt. Những chương trình này quy tụ ca sĩ nổi tiếng, đúng gu giới trẻ, phần hòa âm phối khí được chăm chút kỹ lưỡng. Các ca khúc dù gắn với năm tháng vẫn vang lên hào hùng, đậm màu sắc dân tộc, tạo nên một làn sóng nghệ thuật tri ân quá khứ.
Trong những ngày lễ trọng đại của đất nước, tinh thần yêu nước dễ bùng lên, khiến người dân thêm gắn kết qua hoạt động nghệ thuật và sự kiện chính trị. Chính điều này giúp các chương trình concert có sức hấp dẫn mạnh mẽ, đặc biệt với giới trẻ. Những chương trình nghệ thuật chính luận quy mô lớn đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa thông điệp, gắn kết thế hệ trẻ, hun đúc khát vọng cống hiến, nhiệt huyết và sự quan tâm đến lịch sử, đất nước. Đây là yếu tố cốt lõi trong công tác tuyên truyền. Với giới trẻ, khi đạt được sự nhất quán trong tư tưởng và hành động, đó sẽ là nền tảng hình thành, phát triển công nghiệp văn hóa.
Thành công năm nay mới chỉ là bước khởi đầu, gắn với thời điểm của những ngày lễ lớn. Các chương trình như vậy rất được quan tâm, là tiền đề để loại hình âm nhạc này trở thành hoạt động thường niên với sự cởi mở, nhất quán hơn. Tuy nhiên, để duy trì lâu dài, cần có quyết sách phù hợp, sự đầu tư và quan tâm thường xuyên để từ hình thức tạm thời trở thành một thói quen bền vững.
