Công khai ngân sách cấp tỉnh: Nhiều địa phương không thực hiện đúng quy định

H.Hương• 04/06/2021 09:27

Sáng ngày 3/6 tại Hà Nội công bố “Báo cáo chỉ số công khai ngân sách tỉnh POBI 2020”. Điểm đáng lưu ý là mức độ công khai ngân sách địa phương có xu hướng chững lại. Nhìn chung các tỉnh vẫn ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình công khai minh bạch ngân sách.

27 tỉnh công khai đầy đủ tài liệu và thông tin về ngân sách nhà nước

Điểm trung bình về công khai ngân sách tỉnh năm 2020 đạt 69,09 điểm trên tổng số 100 điểm, tăng thêm 3,54 điểm so với kết quả năm 2019. Năm 2020, có 27 tỉnh công khai đầy đủ tài liệu và thông tin về ngân sách nhà nước, tăng 3 tỉnh so với năm 2019. Số tỉnh công khai tương đối đầy đủ là 29 tỉnh, tăng 2 tỉnh so với năm 2019. Số tỉnh công khai chưa đầy đủ và công khai ít lần lượt là 5 và 2 tỉnh, giảm lần lượt 4 và 1 tỉnh so với năm 2019.

Trong xếp hạng công khai ngân sách POBI 2020, Vĩnh Long là tỉnh đứng đầu bảng xếp hạng, đạt 93,68 điểm. Đà Nẵng xếp thứ 2 với 92,26 điểm và Bà Rịa-Vũng Tàu xếp thứ 3 với 90,45 điểm. 2 tỉnh công khai ít thông tin nhất trong kết quả xếp hạng POBI 2020 là Bình Phước (3,84 điểm) và Đắk Lắk (23,41 điểm). Tỉnh Lạng Sơn năm 2019 đứng áp chót bảng xếp hạng thì năm 2020 đã vươn lên thứ 16 với 82,3 điểm, thuộc nhóm tỉnh công khai đầy đủ thông tin.

Năm 2020 ghi nhận nhiều thực hành tốt về công khai ngân sách của 63 tỉnh thành. Báo cáo ngân sách nhà nước dành cho công dân là tài liệu có sự cải thiện nhiều nhất về tính sẵn có. Mặc dù đây không phải là tài liệu bắt buộc phải công khai theo Luật NSNN 2015 nhưng đã có 22 tỉnh có công khai tài liệu này trong năm 2020, tăng 8 tỉnh so với năm 2019.

Kết quả chấm POBI 2020 cho thấy sự tiến bộ vượt bậc về tính thuận tiện khi 100% số tỉnh có thư mục công khai ngân sách và đa số các tài liệu được công khai dưới dạng Word/Excel hoặc định dạng PDF, dễ dàng sử dụng và chuyển đổi.

Năm 2020 là năm đầu tiên được thực hiện khảo sát về tính liên tục của các tài liệu được công khai. Kết quả khảo sát cho thấy có 49 tỉnh (77,78%) công bố tài liệu dự toán ngân sách tỉnh trình HĐND tỉnh liên tục trong 3 năm, 52 tỉnh (82,54%) công bố tài liệu dự toán được HĐND tỉnh quyết định được duyệt liên tục trong 3 năm và 51 tỉnh (80,95%) công bố báo cáo quyết toán ngân sách tỉnh đã được HĐND tỉnh phê chuẩn liên tục trong 3 năm.

Trong số 5 tài liệu khuyến khích công khai (không tính điểm POBI 2020), tài liệu được các tỉnh công khai nhiều nhất là Dự thảo kế hoạch tài chính tỉnh 5 năm 2021-2025 với 31 tỉnh có công bố. Dự thảo kế hoạch tài chính ngân sách tỉnh 3 năm 2021-2023 có 27 tỉnh công bố, tài liệu

Hướng dẫn xây dựng dự toán ngân sách năm 2021 có 24 tỉnh công bố, 16 tỉnh có công bố Báo cáo tài chính của tỉnh và chỉ có 2 tỉnh có công bố kết quả kiểm toán ngân sách tỉnh của Kiểm toán nhà nước trong ít nhất 1 năm 2017, 2018 hoặc 2019.

Cần cải thiện mức độ công khai

Kết quả POBI 2020 cho thấy các tỉnh vẫn cần phải nỗ lực để tiếp tục cải thiện mức độ công khai minh bạch ngân sách và tạo cơ hội cho sự tham gia của người dân.

Chẳng hạn tài liệu dự thảo dự toán và dự toán được quyết định vẫn có số lượng các tỉnh công bố đầy đủ tương đối thấp, lần lượtchỉ là 26 và 28 tỉnh. Đây là 2 tài liệu rất quan trọng vì nó được sử dụng để lấy ý kiến góp ý không chỉ của các chuyên gia mà của cả người dân trong việc xây dựng dự toán ngân sách hàng năm của địa phương.

Mặc dù các tỉnh đã chủ động hơn trong việc công bố kịp thời các loại tài liệu theo đúng quy định của Luật NSNN 2015 và Thông tư 343/2016/TT-BTC nhưng vẫn còn khoảng trên 20% số tỉnh chưa thực hiện đúng theo quy định, tức công bố chậm hơn so với thời hạn.

Theo đánh giá của giới chuyên gia cũng như từ khảo sát POBI 2020 , mức độ tham gia của người dân cho thấy nhìn chung các tỉnh vẫn ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quy trình ngân sách. Số điểm quy đổi trung bình của 63 tỉnh, thành phố là 39.25 điểm, gần như không có sự cải thiện so với năm 2019 (38,02 điểm). Chỉ có 25 trên tổng số 63 tỉnh có công khai quy chế/quy trình cung cấp thông tin cho người dân; 16 tỉnh, thành phố sử dụng các kênh mạng xã hội như Facebook, Zalo để dễ dàng hơn trong việc tương tác với người dân, thiết nghĩ việc làm này nên được nhân rộng ra các địa phương còn lại trên cả nước.